شرکت دولتی نفت سعودی -آرامکو عربستان- قیمت فروش رسمی نفت خام خود را برای عرضه ماه اکتبر به خریداران آسیایی و امریکایی کاهش داد و این مسأله روز گذشته مورد توجه فعالان بازار نفت قرار گرفت. زیرا نشان میدهد عربستان به دنبال افزایش عرضه نفت در شرایطی است که مازاد عرضه نفت در بازار وجود دارد. آرامکو سعودی با تعدیل تعهد اوپک پلاس در طرح کاهش تولید از 9.7 میلیون بشکه‌ای به دنبال فروش بیشتر نفت خام خود است و کاهش نرخ‌های رسمی فروش حکایت از آن دارد که بزرگترین صادرکننده نفت جهان با نشانه‌هایی از تزلزل در تقاضا برای سوخت همزمان با تشدید شیوع ویروس کرونا روبه‌رو شده است.
آب رفتن تقاضای نفت
تقاضای نفت در سال جاری میلادی به میزان قابل توجهی کاهش داشت. حتی در اوج بحران همه‌گیری ویروس کرونا بیش از 30 میلیون بشکه در روز از تقاضای جهانی نفت کم شد. چراکه دولت‌ها برای جلوگیری از شیوع بیشتر این ویروس جدید محدودیت‌هایی را وضع کردند. از توقف پروازها و بسته شدن کارخانه‌ها گرفته تا قرنطینه افراد در خانه‌ها و همه این مسائل تقاضای جهانی برای انرژی را کاهش داد.
در ماه گذشته اندکی از این تقاضا احیا شد اما با وجود بازگشت بخش‌هایی از اقتصاد جهان به روال عادی خود، هنوز شرایط به گونه‌ای است که موج سینوسی شیوع ویروس، پیش‌بینی‌ها را سخت کرده است. با این حال تحلیلگران و فعالان بازار نفت پیش‌بینی می‌‌کنند که تقاضا در آخر 2022، یعنی بیش از 2 سال دیگر، به سطح قبل از بحران کرونا یعنی حدود 100 میلیون بشکه در روز برسد.
در این مدت قیمت نفت به سبب مازاد عرضه به نسبت تقاضا با سقوط بی‌سابقه‌ای همراه بود و اکنون نفت خام بشکه‌ای 42 دلار حدود دو برابر نرخ‌های ماه آوریل است که در این افزایش قیمت، کاهش تولید اختیاری اوپک پلاس به میزان یک دهم عرضه جهانی و کاهش اجباری سایر تولیدکنندگان نظیر امریکا و کانادا (به سبب گران بودن تولید نفت غیرمتعارف) عامل مهم‌تری از بهبود نسبی عرضه بوده است.
سعودی‌ها با افزایش قیمت‌ها از ژوئن تا آگوست از این توافق کاهش تولید حمایتی فراتر از تعهد خود کرده بودند. اما این کشور در حالی افزایش نسبی تولید را در دستور کار قرار داده که شرایط بازار همچنان پیچیده است. تقاضای پالایشگاه‌ها به دلیل سود ضعیف حاصل از تبدیل نفت خام به بنزین و سایر فرآورده‌ها کم شده است. حتی با شروع بهبودی اقتصادها، ذخایر متورم نفت خام - به جای تأمین و خریدهای جدید- مقدار زیادی از تقاضا را جذب خود کرده و این مسائل رسیدن به توازن و تعادل در بازار را سخت‌تر کرده است.
مسأله اینجاست که تعیین قیمت فروش رسمی عربستان سعودی معمولاً شرایط تصمیم‌گیری سایر تأمین کنندگان خاورمیانه، از جمله عراق و امارات، دومین و سومین تولیدکنندگان بزرگ اوپک را نیز تحت تأثیر می‌‌گذارد و اکنون باید منتظر ماند و دید که آیا بازار در ماه اکتبر با کاهش تقاضا و افزایش بیشتر عرضه -که منجر به افت قیمت‌ها می‌‌شود- مواجه است یا خیر؟
50 سنت زیر قیمت شاخص منطقه
آرامکو در حال کاهش بیش از حد انتظار قیمت فروش نفت خام سبک عربستان است و بلومبرگ درباره آن می‌‌نویسد: برای دومین ماه متوالی است که عربستان قیمت فروش محموله‌های نفت ارسالی به آسیا را کاهش داده است و این شرکت برای نخستین بار از ماه ژوئن به خریداران آسیایی تخفیف میدهد. آرامکو همچنین قیمت فروش نفت سبک‌تر خود را برای عرضه به بازارهای شمال غربی اروپا و منطقه مدیترانه کاهش میدهد و مجموع این عوامل نشان میدهد که بزرگترین صادر کننده جهان تقاضای نفت را در میان شعله‌های ویروس کرونا مشاهده می‌‌کند.
آرامکو در حال کاهش یک دلار و ۴۰ سنتی قیمت محموله‌های نفت سبک ارسالی ماه اکتبر به آسیاست که این رقم ۵۰ سنت زیر قیمت شاخص منطقه خواهد بود.
براساس نظرسنجی بلومبرگ از بازرگان و پالایشگاه‌ها، انتظار می‌رفت آرامکو قیمت هر بشکه نفت خام را یک دلار کاهش دهد و تنها ۱۰ سنت تخفیف بدهد. اما ارقام بالاتر از انتظار بازار بوده است.
پیش‌بینی‌های قیمت نفت
وضعیت اقتصادی جهان با عدم قطعیت‌های متعددی روبه‌روست. بنابر گزارش اکونومیست، اگر در دهه 1930 وظیفه اصلی دولتمردان مقابله با رکود بوده و اگر در دهه‌های 70 و اوایل 80 تلاش اقتصاددانان معطوف به پایان دادن به رکود تورمی بوده، امروزه با ظهور بحران کرونا، وظیفه سیاستگذاران اقتصادی، ایجاد یک چارچوب برای مدیریت چرخه‌های تجاری است. یعنی دولت‌ها باید بحران‌های مالی را با تدبیر حل کنند و نه آن که اقتصاد کشور را با روش‌های سیاسی در دستان دولت محصور سازند.
گزارش «جهان انرژی» دانشکده مهندسی انرژی دانشگاه صنعتی شریف، با اشاره به این موضوع می‌‌نویسد: «در اروپا نیز اقتصادها همچنان لنگ می‌‌زند. بعد از عمیق‌ترین رکود اتحادیه اروپا در ماه‌های آوریل تا جولای 2020 ،در ماه آگوست مجدداً رشد اقتصادی پایین گزارش شده است. ضوابط و محدودیت‌های ناشی از بیماری کووید19 باعث شد تا کسب و کارها در برخی از کشورها همچنان راکد باقی بماند. بخش خدمات در اروپا بیشتر از بخش صنعت آسیب دیده و سه ماهه سوم اقتصاد اروپا 12 درصد کوچک‌تر از مدت مشابه از سال قبل شده است. در همین حال تورم در ماه گذشته در اروپا منفی شد.
بنابر گزارش گلدمن ساکس، این شرکت انتظار دارد که قیمت نفت برنت در سه ماهه سوم 2021 به 65 دلار در هر بشکه برسد و در انتهای همان سال به 58 دلار تنزل پیدا کند. پیش بینی‌ها بر اساس این پیش فرض استوار است که واکسن کووید 19 تا بهار سال آینده در دسترس قرار خواهد گرفت و تقاضا برای نفت و فرآورده‌های آن بخصوص سوخت هواپیما بالا خواهد رفت.
در همین حال، الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه نیز پیش‌بینی کرده که قیمت نفت در سال 2021 میلادی به محدوده 50 تا 55 دلار در بشکه برسد و با وجود موج‌های پی در پی این ویروس در اغلب کشورها، در 2021 شرایط بهتر از 2020 باشد.
اما اقدام اخیر آرامکوی عربستان نشان میدهد که هنوز برای ارائه پیش بینی‌های قاطعانه از قیمت‌های آتی نفت زود است و نمی‌توان گفت که ویروس کرونا چه زمانی از اقتصاد جهان و بازار نفت خارج می‌‌شود. شرایط در حال تغییر است و دامنه آن بسیار گسترده. حتی در این مدت امریکا که از سال گذشته صادرکننده خالص نفت شده بود، دوباره حجم صادرات آن کم و به نوعی واردکننده نفت شده است. شرایط صادرکنندگان نفت جهان با شیوع ویروس کرونا بی شباهت به تحریم‌های نفتی ایران نیست./ روزنامه ایران