آرمان: با نزدیک شدن به ایام عید نوروز و سنت دیرینه عیدی‌دادن، تقاضا برای اسکناس‌های تانخورده و نو افزایش خواهد یافت. اگرچه ممکن است برخی از خانوارها به دلیل مشکلات اقتصادی سال جاری و افت کیفیت زندگی نتوانند همچون سال‌های گذشته این سنت را ادا کنند اما به نظر می‌رسد به‌رغم تمامی التهابات اقتصادی امسال، این رسم همچنان پابرجاست. بر همین اساس، خودپردازهای بانک‌ها مختلف از ماه جاری اقدام به ارائه اسکناس‌های نو به مشتریان خود می‌کنند. روندی که به نظر می‌رسد آغاز شده و در روزهای پایانی اسفند همزمان با افزایش تزریق پول نو توسط بانک مرکزی، به اوج خود خواهد رسید.
آخرین ماه سال را می‌توان پرکارترین ماه برای سیستم بانکی دانست. معمولا در این ماه بانک‌ها به دلیل پرداخت همزمان عیدی، حقوق و پاداش‌های پایان سال با افزایش مواجه است. سیر صعودی تعداد تراکنش‌های ناشی از خرید نوروزی مردم را نیز باید بر این فشار کاری افزود. اکنون به نظر می‌رسد فعالیت مهم دیگر بانک‌ها در راستای زنده نگاه داشتن رسوم ایرانی در عید نوروز آغاز شده و برخی از خودپردازهای سطح شهرها، توزیع اسکناس نو را کلید زده‌اند. همه‌‌ساله بانک مرکزی با همکاری نظام بانکی تلاش می‌کند تا شرایطی را برای دسترسی هر چه بیشتر مردم به امکانات مالی و البته اسکناس برای انجام معاملات روزمره و خرد خود فراهم کرده و سطح خدمات‌رسانی را افزایش دهد؛ به خصوص اینکه این ماه شلوغ، به دلیل افزایش تقاضاهای نقل و انتقالات پول و تبادلات مالی، می‌تواند محکی برای نظام بانکی در ارائه خدمات متناسب با نیازهای مشتریان باشد. بر این اساس شعب بانکی تلاش می‌کنند در روزهای شلوغ اسفند، با کمترین قطعی با سیستم مرکزی، نیازهای مالی مردم را برآورده سازند؛ به‌ویژه اینکه در این ماه، لازم است پول‌گذاری در دستگاه‌های خودپرداز، با فاصله کمتری صورت گیرد تا مراجعه‌کنندگان به دلیل نبود پول در دستگاه‌های خودپرداز، از دریافت خدمات محروم نشوند. از سویی برآوردهای بانک مرکزی که به صورت گزارش‌های دوره‌ای منتشر می‌شود نشان می‌دهد که میزان اسکناس در دست مردم بسیار کمتر از گذشته شده و بیشتر خدمات بانکی بدون نقل و انتقال فیزیکی پول، صورت می‌گیرد.
افزایش توزیع اسکناس نو در روزهای پایانی اسفند
بررسی‌های حکایت از آن دارد که چند روزی است در خودپردازهای بسیاری از نقاط شهر، اسکناس نو در دستگاه‌ها بارگذاری شده و مراجعه‌کنندگانی که برای دریافت پول نقد به خودپردازها مراجعه می‌کنند، با پول‌های تانخورده مواجه می‌شوند که همین امر، حال و هوای آمدن نوروز را دو چندان می‌کند. به گزارش مهر، یکی از متصدیان نظام بانکی اظهار کرد: بانک‌ها تلاش می‌کنند برای جلب رضایت بیشتر مشتریان، این روزها بارگذاری اسکناس‌های نو در دستگاه‌های خودپرداز را سرعت بخشیده و شرایطی را فراهم کنند که مردم دسترسی بیشتری به اسکناس تانخورده داشته باشند.
او اضافه کرد: البته بارگذاری اسکناس‌های نو در دستگاه‌های خودپرداز، هنوز به اوج خود نرسیده، چراکه بانک مرکزی پول نو را به اندازه روزهای پایانی سال در اختیار بانک‌ها قرار نداده، بنابراین بانک‌ها با موجودی به‌مراتب کمتری نسبت به روزهای پایانی سال اقدام به توزیع اسکناس‌های نو در دستگاه‌های خودپرداز شعب خود می‌کنند و مطابق با هماهنگی‌های به‌عمل‌آمده، قرار است در هفته‌های پایانی سال، توزیع اسکناس‌های نو در خودپردازها و شعب بانکی، افزایش یابد. در این میان، مردم هم که با اسکناس نو در دستگاه‌های خودپرداز مواجه می‌شوند، به نوعی غافلگیر شده و احساس رضایت بیشتری از بانک می‌کنند؛ اما به‌طور قطع، بانک مرکزی هم مطابق با رسم و سنت هر ساله، توزیع اسکناس‌های نو را افزایش خواهد داد که به نظر می‌رسد می‌تواند رضایت‌مندی بیشتری برای مشتریان به‌همراه داشته باشد.
شکستن بازار سیاه معاملات اسکناس
رسم عیدی‌دادن در برخی از ایام سال، سبب می‌شود نوعی از بازار سیاه برای فروش پول‌های نو ایجاد شود که بانک مرکزی توانسته است با تزریق اسکناس‌های نوی کافی به بانک‌ها این بازارها را تا حد زیادی از بین ببرد. معمولا در آستانه عید نوروز یا عید غدیر که عیدی‌دادن یکی از مراسم این ایام به شمار می‌رود شاهد بازار خرید و فروش پول به‌ویژه در خیابان فردوسی بوده‌ایم. سال جاری نیز در آستانه عید غدیر این تجربه تکرار شد؛ چنانکه بر اساس گزارش پیشین مهر از چهارراه استانبول دلال‌ها در آن ایام نیز به چنین معاملاتی مشغول بودند و بیشتر تمرکز معاملاتی آنان روی فروش اسکناس و مسکوکی که تولید آنها متوقف شده، بوده است؛ به‌طوری که برای خرید هر قطعه اسکناس ۱۰۰ یا ۲۰۰تومانی باید حدود ۵۰۰تومان هزینه می‌شد.
اما روند افزایشی قیمت روی اسکناس‌های ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ تومانی که از سوی بانک‌ها در حال عرضه بود کمتر به چشم می‌خورد؛ در این ایام یک بسته ۱۰۰ تایی ۵۰۰ تومانی حدود ۷۰ هزار تومان، یک بسته اسکناس ۱۰۰تایی هزار تومانی حدود ۱۲۰هزار تومان و یک دسته ۱۰۰تایی دو هزار تومانی حدود ۲۲۰هزار تومان قیمت خورده بود. بر اساس گزارش پژوهشکده پولی و بانکی، هر چند اقدام بانک مرکزی در توزیع پول نو در سالیان گذشته رونق بازار اسکناس‌فروش‌ها را کساد کرده اما هنوز در مناطقی مانند چهارراه استانبول می‌توان دسته‌های اسکناس نو را جلوی اسکناس‌فروش‌ها مشاهده کرد که در این ایام هنوز بازار خود را دارند و دسته‌های اسکناس را تا حدود ۲۰درصد گران‌تر به مردم می‌فروشند. بانک مرکزی می‌تواند با تمرکز بر اسکناس‌های کم‌تیراژ و کمیاب، و نیز افزایش به‌موقع تزریق پول نو به بازار از تکرار این معاملات در آستانه نوروز جلوگیری کند.