خبرهای ضد و نقیض از وضعیت بزرگترین پالایشگاه عراق
تکفیری‌های «داعش»، هفته گذشته موصل، دومین شهر بزرگ عراق را تحت‌کنترل درآوردند و به سمت شهر «بیجی» که بزرگترین پالایشگاه نفت عراق در آن قرار دارد، پیشروی کردند و سه‌شنبه هفته جاری آن را به محاصره خود درآوردند. تکفیری‌ها، روز گذشته حملات خمپاره‌ای خود را به پالایشگاه نفت عراق آغاز کردند و به گزارش «رویترز»، نهایتا 75درصد بزرگترین پالایشگاه نفت عراق را تحت‌کنترل خود درآوردند. این خبرگزاری به نقل از یکی از مسوولان پالایشگاه «بیجی»، واقع در استان «صلاح‌الدین» عراق گزارش داد که شبه‌نظامیان تکفیری دیروز به پالایشگاه حمله کرده‌اند و اکنون 75درصد از پالایشگاه در دست آنهاست و درگیری‌ها در بخش‌هایی از آن همچنان ادامه دارد. بنا به گفته این مسوول عراقی، هم‌اکنون بخش تولید، ساختمان اداری و چهار برج نگهبانی پالایشگاه که مجموعا 75درصد از پالایشگاه «بیجی» را تشکیل می‌دهد، تحت‌کنترل تکفیری‌ها درآمده و درگیری‌ها در نزدیکی مرکز کنترل اصلی پالایشگاه ادامه دارد.
این درحالی است که یک مقام در سازمان مبارزه با تروریسم عراق پیش‌تر اعلام کرده بود که اخبار مبنی بر تسلط تکفیری بر پالایشگاه نفت «بیجی» صحت ندارد و پالایشگاه در کنترل نیروهای عراقی است. شبکه «سومریه‌نیوز» عراق نیز گزارش داد که در پی حملات خمپاره‌ای به این پالایشگاه در شمال «تکریت» آتش‌سوزی گسترده‌ای در آن رخ داد. یک مقام امنیتی که خواست نامش فاش نشود، به این شبکه گفت: «نیروهای آتش‌نشانی در حال خاموش‌کردن آتش هستند.»
با این حال «ایرنا» روز گذشته به نقل از «رویترز» از تکریت نوشت ارتش عراق همچنان کنترل بزرگترین پالایشگاه نفت این کشور یعنی پالایشگاه «بیجی» را در اختیار دارد. این خبرگزاری به نقل از مقامات پالایشگاهی عراق اعلام کرد اگرچه پالایشگاه نفت«بیجی» که بزرگترین پالایشگاه نفت این کشور به‌شمار می‌رود تعطیل شده اما ارتش همچنان کنترل تاسیسات آن را در اختیار دارد. بر اساس این گزارش، کارکنان خارجی این پالایشگاه محل کار خود را ترک کردند، اما کارکنان محلی آن با وجود تعطیلی کار، همچنان در سر کار خود حاضر هستند. انتشار این خبر منجر به افزایش قیمت نفت به 114دلار در هر بشکه شد. پیش از این وزیر نفت عراق در حاشیه اجلاس اخیر «اوپک» اعلام کرده بود، ادامه درگیری‌ها در عراق بر میزان تولید نفت این کشور اثر نمی‌گذارد. براساس آخرین آمار اعلام‌شده، عراق در سه ماهه نخست سال، توانست 3/3میلیون بشکه در روز نفت تولید کند که سهم این پالایشگاه از تولید این میزان نفت 300هزاربشکه در روز است. درواقع 9درصد نفت در عراق توسط این پالایشگاه تولید می‌شود. در صورت ادامه‌دارشدن تعطیلی این پالایشگاه قیمت نفت در مسیر صعودی قرار خواهد گرفت البته عربستان مانند همیشه آماده است تا کسری تولید نفت را جبران کند که در صورت تحقق این امر افزایش قیمت نفت بعید به‌نظر می‌رسد.
همسو با اتفاقات اخیر در حوزه نفت عراق، آژانس بین‌المللی انرژی با اشاره به پیش‌بینی خود از افزایش دومیلیون‌بشکه‌ای ظرفیت تولید نفت عراق تا سال ۲۰۱۹ هشدار داد تهدیدات تروریستی اخیر می‌تواند مانع تحقق این هدف شود. به گزارش تسنیم به نقل از رویترز، در حالی که تهدیدات متوجه عرضه نفت به‌دلیل بی‌ثباتی سیاسی و خشونت‌ها در عراق همزمان با بالارفتن تقاضا به‌دلیل تقویت اقتصاد جهانی، افزایش یافته است، آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد که اهداف عراق برای رشد تولید نفت خود در معرض خطر قرار گرفته است. عراق در حال حاضر دومین تولید‌کننده بزرگ اوپک است و صادرات نفت از شمال این کشور از ماه مارس تاکنون متوقف شده است. میزان تولید اوپک همچنین از ناآرامی‌ها در لیبی و تحریم‌ها علیه ایران و همچنین سرقت نفت در نیجریه آسیب دیده است. ماریا وان در هوون، رییس آژانس بین‌المللی انرژی در مقدمه گزارش جدید آژانس نوشت: «در درون اوپک، عراق همچنان به‌عنوان منبع اصلی بخش عمده‌ای از رشد ظرفیت تولید پیش‌بینی‌شده محسوب می‌شود، اما به‌نظر می‌رسد که این افزایش تولید به نحو فزاینده‌ای در معرض خطر قرار گرفته است.» با این وجود، آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش میان‌مدت از بازار نفت که در روز سه‌شنبه منتشر شد اعلام کرد رشد جهانی تقاضا برای نفت ممکن است تا پایان دهه جاری تا حدی به دلیل قیمت‌های بالا شروع به کاهش کند و تولید نفت شیل در خارج از آمریکا نیز گسترش یابد. همزمان با پیشروی‌های تکفیری‌ها در عراق و افزایش نگرانی‌ها از اختلال در عرضه نفت این کشور، قیمت‌های نفت در هفته گذشته تقریبا به بشکه‌ای 115دلار رسید که بالاترین قیمت از ماه سپتامبر تاکنون بود.
در حال حاضر، آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کند اوپک میزان تولید خود را تا سال 2019 روزانه 08/2میلیون بشکه افزایش دهد و به 06/30میلیون بشکه برساند. انتظار می‌رود که بیش از 60درصد این رشد تولید از جانب عراق باشد. این گزارش برخلاف برآوردهای گزارش قبلی آژانس بین‌المللی انرژی در ماه می2013 است که در آن پیش‌بینی شده بود، نفت شیل آمریکا به تامین بخش عمده‌ای از تقاضای جدید برای نفت کمک خواهد کرد و فضای کمی را برای اوپک جهت افزایش تولید بدون ریسک کاهش قیمت‌ها باقی خواهد گذاشت. اکنون آژانس بین‌المللی انرژی انتظار دارد تقاضای جهانی برای نفت در سال 2014 به‌طور متوسط به 76/92میلیون بشکه در روز برسد که 960هزار بشکه در روز بیش از پیش‌بینی گزارش می2013 است. در این گزارش همچنین آمده است: رشد تقاضای جهانی برای نفت سال آینده افزایش خواهد یافت و از 32/1میلیون بشکه در روز در سال 2014 به 42/1میلیون بشکه خواهد رسید. در این گزارش آمده، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) باید بیش از میزان پیش‌بینی‌شده در گزارش میان‌مدت قبلی، نفت تولید کند. بر این اساس، پیش‌بینی شده است که میزان تقاضا برای نفت اوپک به اضافه ذخایر در سال 2014 با 900هزار بشکه در روز افزایش به 1/30میلیون بشکه برسد.
دورنمای خاورمیانه
وال‌استریت‌ژورنال دیروز (سه‌شنبه) نوشت: وقتی دورنمای خاورمیانه تاریک می‌شود، قیمت نفت بالا می‌رود. اگر تولید نفت عراق به‌شدت کاهش یابد، موجب افزایش قیمت نفت شده و انگیزه سرمایه‌گذاری بیشتر در صنعت نفت آمریکای‌شمالی را تقویت می‌کند. شرکت‌های اکتشاف و تولید نفت برای تثبیت قیمت‌ها و تامین امنیت جریان پول نقد برای حمایت از حفاری‌ها بر بازارهای آتی متکی هستند. بنابراین هر افزایشی در قیمت قراردادهای آتی با سررسید طولانی‌تر، سرمایه‌گذاری در مناطق نفتی غیرمعمول را تقویت می‌کند. این عوامل در نهایت، انتظار کاهش قیمت نفت در بلندمدت را تقویت می‌کنند. عراق به جمع کشورهایی مانند لیبی، نیجریه و ونزوئلا که همه از اعضای اوپک هستند می‌پیوندد؛ کشورهایی که لزوما نمی‌توان به‌عنوان یک عرضه‌کننده باثبات نفت به آنها متکی بود. قیمت‌های بالا و شوک‌های ژئوپلیتیکی که به‌دنبال آن می‌آید، سرعت کمی دارند اما تنبیهی هستند برای مصرف‌کنندگان نفت تا تلاش خود برای کاهش تقاضای نفت را دوچندان کنند. این آشوب‌ها، بار مسوولیت مناطق آسیب‌پذیر مانند منطقه یورو را در قبال انرژی افزایش می‌دهند و رشد اقتصادی که از سلامت بازارهای نفتی پشتیبانی می‌کند را تضعیف می‌کند. آشوب‌های دوره‌ای خاورمیانه که مرتب بازارهای مالی را آشفته می‌کنند در نهایت این کشور‌ها را نابود خواهد کرد.