عصراقتصاد: برنج کالایی استراتژیک است که واردات یا ممنوعیت واردات آن همواره بحث برانگیز بوده است. به اعتقاد برخی از فعالان اقتصادی در این حوزه، ممنوعیت و آزادسازی واردات برنج به دلیل اختلاف نظر درخصوص سرانه مصرف این کالا است؛ به گونهای که برخی معتقدند تولید داخلی برنج با سرانه مصرف آن در کشورهمخوانی ندارد و نیاز به واردات این کالای استراتژیک داریم و برخی به دلیل ایجاد اختلال در تولید داخل و خودکفایی مخالفت می کنند. به اعتقاد فعالان اقتصادی در این بخش، با توجه به کسری برنج، به نظر میرسد این کالا از مبادی غیررسمی وارد کشور میشود.
برنجهای وارداتی از کدام کشورهاست
بر اساس تازهترین آمار گمرک ، بیشترین میزان برنجهای واردشده به ایران از دو کشور هند و پاکستان است و سایر کشورها سهم اندکی از صادرات برنج به ایران دارند.
در میان صادرکنندگان برنج به ایران هند رتبه نخست را دارد، به طوریکه در این مدت دو ماهه از مجموع ۱۷۷ هزارتن برنج واردشده، ۱۳۲ هزار تن برنج از این کشور به ایران وارد شده است که ارزش آن از مرز ۱۴۲ میلیون دلار نیز گذشته است.
پس از هند، پاکستان نیز میزان قابل توجهی از برنج وارداتی ایران را به خود اختصاص داده است و در دو ماه ۴۱ هزار تن برنج به ایران صادر کرده است که ارزآوری آن برای پاکستان رقمی در حدود ۳۸ میلیون دلار بوده است.
به این ترتیب، ۹۷ درصد از کل حجم برنج واردشده به ایران از دو کشور پاکستان و هند است و از نظر ارزش نیز همین وضعیت پابرجاست.
این در حالی است که واردات برنج نسبت به سال گذشته در دو ماهه نخست سال جاری با کاهش همراه بوده است، به طوریکه در مدت مشابه سال گذشته ۲۲۸ هزار تن انواع برنج به ارزش ۲۰۱ میلیون دلار به ایران وارد شده بود.
واردات برنج در سال جاری 10 درصد کاهش یافت
بر همین اساس، مسیح کشاورز دبیر انجمن وارد کنندگان برنج ، در رابطه با بی توجهی مسئولان نسبت به فرآیند واردات گفت : سال گذشته بعد از دوره ممنوعیت، به موقع ارز کافی برای واردات تخصیص داده نشد که در نتیجه تعلل در این امر کاهش 10 درصدی واردات نسبت به مدت مشابه سال قبل و نگرانیهایی از حیث کمبود برنج در دوره ممنوعیت را به همراه داشته است.
وی افزود: اگر پس از دوره ممنوعیت واردات برنج در سال گذشته، ارز مورد نیاز به واردات تخصیص داده می شد، هم اکنون نگران شرایط تحریم، کمبود ارز و مسائلی از این قبیل نبودیم.
کشاورز به شرایط بحرانی تحریم اشاره کرد و گفت : با توجه به شرایط ، باید به فکر امنیت غذایی باشیم، از این رو تمام تلاش خود را به کار میگیریم تا در چند روز باقی مانده به دوره ممنوعیت هر قدر که میتوانیم برنج وارد کشور کنیم.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج ادامه داد: بنابر آخرین آمار در چند ماه نخست سال 480 هزارتن برنج وارد کشور شد که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل 10 درصد کاهش را نشان میدهد و به نظر میرسد این میزان در حد مصرف ماهانه کشور بوده است و در دوره ممنوعیت با کمبود در بازار مواجه خواهیم شد که در چنین شرایطی دولت با مشورت از بخش خصوصی باید سیاست های خود را اعمال کند. وی درباره تاثیر کمبود برنج بر وضعیت بازار و قیمت ها بیان کرد: کمبود برنج تنها ممکن است بازار ثانویه ای ایجاد کند، اما عامل اصلی تعیین کننده قیمت، ارز دولتی است.
گرانی برنج خارجی رد شد
کشاورز با انتقاد از واکنش برخی رسانه ها به افزایش قیمت برنج نسبت به مدت مشابه سال قبل، گفت: سال گذشته دولت ارز مبادله ای با نرخ 3200 تومان در اختیار واردکنندگان قرار می داد که با این وجود قیمت تمام شده هر کیلو برنج خارجی 4600 تومان بود و این درحالی است که امسال با احتساب ارز 4200 تومانی و 26 درصد تعرفه و سود گمرکی، قیمت تمام شده هر کیلو برنج 7 هزار تومان است و این موضوع هیچ ارتباطی به گرانی ندارد.
با وجود اختلافات ارزی، قاچاق توجیه اقتصادی ندارد
دبیر انجمن واردکنندگان برنج درباره تأثیر نوسان نرخ ارز بر قاچاق برنج، گفت: تاکنون یک کیلو برنج از مبادی غیررسمی وارد کشور نشده است چرا که با دلار 8 هزار تومان و اختلاف صد درصدی با ارز دولتی، قاچاق برنج توجیه اقتصادی برای قاچاقچیان ندارد.
در این خصوص ، دبیرکل کانون صنایع غذایی ایران در گفتگو با خبرنگار عصر اقتصاد، در رابطه با موضوع قاچاق و واردات در زمان برداشت برنج گفت : امروزه اختلاف ارز بازار ازاد و ارز دولتی به قدری زیاد است که قاچاق برنج توجیه اقتصادیاش را از دست می دهد . کسی که اقدام به قاچاق می کند به دلیل اینکه قیمت تمام شده برای شخص بالا می رود و قادر به فروش نیست از این کار صرف نظر می کند.
کاوه زرگران اظهار داشت : امروز ممکن است قاچاق معکوس اتفاق بیافتد. یعنی کالاهایی که با ارز دولتی وارد کشور می شود، مجددا از کشور خارج شده و در کشورهای همسایه تبدیل به ارز می شود.
وی در ارتباط با موضوع واردات در زمان برداشت گفت : تولیدات برنج داخلی تنها 60 درصد از نیاز کشور را تامین می کند . با توجه به وضعیت نامناسب کشور الزاما باید برنج به کشور وارد کنیم. تحریم ها و شرایط بین المللی ممکن است در تحویل کالاهای اساسی مورد نیاز مردم اختلال ایجاد کند.
برای کشت در بحران کم آبی با مشکل مواجه هستیم
کاوه زرگران در پاسخ به این سوال که آیا برنج تولیدی داخلی در کشور نیاز بازارها را تامین می کند یا خیر اظهار داشت : به اعتقاد برخی کارشناسان سرانه مصرف در کشور بالاست. برخی دیگر به کم بودن میزان فروش اشاره می کنند. این در حالی است که در شرایط مناسب و مساعد میزان مصرف در کشور حدود سه میلیون تن و میزان تولید حدود دو میلیون تن است. با توجه به اینکه اکنون ما با بحران کم آبی و محدودیت های آبی در کشور مواجه هستیم با توجه به اعلام وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی به جز استانهای شمالی در استانهای دیگر ما کشت برنج نداریم.
وی ادامه داد : این قانون تا حدودی اجرایی شده است و با این شرایط میزان تولید برنج داخلی کاهشی تر خواهد بود . لذا ما به التفاوت تولید و مصرف در داخل به رقمی بالغ بر یک میلیون تن خواهد رسید که هرساله باید وارد کشور شود.
کاوه زرگران در پایان عنوان کرد : با توجه به اینکه کشور در شرایط تحریم است و ذخایر باید افزایش پیدا کند ، تخمین زده می شود که این رقم افزایش پیدا کند.
کمیسیون کشاورزی با افزایش قیمت برنج وارداتی برخورد میکند
این در حالی است که شمسالله شریعت نژاد، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مورد افزایش قیمت اخیر ۵۰ درصدی برنج وارداتی (غیرتایلندی) در حالی که ارز دولتی برای وارد کردن این کالا دریافت شده، اظهار کرد: در فرهنگ ما میگویند هرچه میتوانید ارزان بخر و هرچه میتوانی گران بفروش. طبق مصوبه دولت کسی که ارز دولتی گرفته باید آن کالا را به همان قیمت، تا مصرفکننده نهایی بفروشد.
نماینده تنکابن و رامسر ادامه داد: الان کشاورزان نگران تولید خود هستند، یعنی مساله برنجکاران فقط کاشت، داشت و برداشت نیست بلکه نگران هستند که کالای تولید شده را چکار کنند. اگر برای کشاورزان و برنجکاران اطمینان حاصل کنیم سمت و سوی برنجکاری افزایش پیدا میکند و خیلی از اراضی که بلاکشت است مجددا برنجکاری میشود.
وی افزود: ما چون نفت داریم و پول نفت در دست ما میآید بیشتر دنبال واردات هستیم. تا میگویند واردات همین فردا صبح وارد میشود اما اگر بگویند تولید، مشکل پیدا میکنیم. واردات ظاهرا برای عدهای منافعی دارد و ظاهرا در انحصار عدهای هست.
شریعتنژاد در مورد برنامه کمیسیون برای ورود به این قضیه، گفت: کمیسیون اگر مستندی داشته باشد که این نوع برنج پنج برابر گرانتر از میزان افزایش قیمت برنج ایرانی فروخته میشود قطعا برخورد میکند. کمیسیون به شدت در اینگونه موارد حساس است.
این عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اظهار داشت : اینکه رییس جمهور در برنامه تلویزیونی میگوید کالاهای اساسی که مشمول ارز دولتی برای واردات هستند نباید با افزایش قیمت روبهرو شوند و ما پس از مدتی با چنین مسائلی برخورد میکنیم برداشت مردم اینگونه میشود که با آن آدمی که متخلف است برخورد نمیشود، یعنی ما در این قضایا طرفدار متخلفین هستیم.