سارا گلچین- رزرو پروازهای بینالمللی به مقصد کاتالونیا اکنون در مقایسه با سال گذشته 17 درصد کاهش داشته و این دلیلی جز برگزاری همهپرسی استقلال در اول اکتبر (9 مهر) و حاشیههای آن ندارد.
این آمار را شرکت معتبر اطلاعات مسافرتی «فوروارد کیز» (ForwardKeys) ارائه کرده است.در نخستین روز از ماه اکتبر امسال (۹ مهر) سرانجام پس از کش و قوسهای فراوان همهپرسی استقلال منطقه خودمختار کاتالونیا در اسپانیا برگزار شد. مردم این منطقه با رای قاطع بالای ۹۰ درصد رای به جدایی از اسپانیا دادند تا مشکلات این منطقه تازه آغاز شود. الیور جاگر، مدیرعامل شرکت فوروارد کیز درباره کاهش آمار رزرو بلیت برای کاتالونیا گفت: «ناآرامیهای سیاسی داخلی بهطور تقریبی همیشه به ورود گردشگران به منطقه ناآرام آسیب زده و این چیزی است که ما میبینیم.»این همهپرسی بحثبرانگیز پرسشهای بزرگی را درباره آینده کاتالونیا بهوجود آورده است.
دولت محلی منطقه جداییطلب گامهایی به سمت استقلال برداشته اما مادرید با تهدید به این گامها پاسخ داده است. مقامات اسپانیا استقلال کاتالونیا را به رسمیت نمیشناسند و حتی در روز همهپرسی هم درگیریهایی میان رایدهندگان و پلیس اسپانیا بهوجود آمد. حالا شرکت در اعتراضهای خیابانی به کار معمول ساکنان پایتخت کاتالونیا یعنی شهر بارسلونا تبدیل شده است. بارسلونا یکی از مهمترین مقصدهای گردشگری در جهان است. تهدید ناشی از بیثباتی و ناآرامی بخشی از گردشگران را از بارسلونا گرفته و باعث شده آنها مقصد خود را جایی غیر از این منطقه گردشگرپذیر برگزینند. «اکسلتور» (Exceltur)، انجمنی که ارائهدهنده خدمات گردشگری در اسپانیا است اعلام کرده برخی مسافران اکنون به جای رزرو بلیت برای بارسلونا به سفر به مادرید روی آوردهاند. این گروه هشدار داده که بدتر شدن وضعیت سیاسی در اسپانیا میتواند به کمتر شدن ۲۰ تا ۳۰ درصدی هزینهکرد گردشگران در کاتالونیا در۳ماه پایانی ۲۰۱۷ میلادی (پاییز ۱۳۹۶) بینجامد. بارسلونا دوازدهمین شهر محبوب جهان از نظر گردشگران است.
این را آمار شرکت معتبر «مسترکارد» (Mastercard) نشان میدهد. سال گذشته این شهر از ۸/۴ میلیون بازدیدکننده از سراسر جهان پذیرایی کرد و آنها هم در بارسلونا نزدیک ۹ میلیارد دلار خرج کردند. بیش از ۴۰۰ هزار نفر در کاتالونیا در صنعت گردشگری مشغول کار هستند. اقتصاد اسپانیا در چند سال گذشته در حال بازسازی خود بوده و صنعت گردشگری در مسیر این بازسازی نقش مهمی داشته است. گردشگری اسپانیا در سال ۲۰۱۶ میلادی (۹۶-۱۳۹۵خورشیدی)، ۱۴ درصد تولید ناخالص ملی این کشور را تشکیل میداد. براساس دادههای بهدست آمده از اتحادیه اروپا، اقتصاد اسپانیا در ۲ سال گذشته هر سال ۲/۳درصد رشد داشت.
انتظار و پیشبینی این بود که امسال این میزان از رشد به ۲/۸ درصد افزایش پیدا کند که حالا باید دید با این شرایط این اتفاق خواهد افتاد یا خیر. نگاهی به آمار و ارقام اقتصادی و سهم کاتالونیا از اقتصاد اسپانیا بهخوبی دلایل مخالفت شدید مقامات مادرید با استقلال را نشان میدهد. براساس آمارها، بیشترین تولید ناخالص ملی در اسپانیا متعلق به کاتالونیا با ۱۹ درصد است و این منطقه رتبه چهارم را در اسپانیا از نظر سرانه تولید ناخالص ملی در اختیار دارد. کاتالونیا مسئول ۳۵/۵ درصد از صادرات به بازارهای اسپانیا و ۶۵/۸ درصد از صادرات به اتحادیه اروپا است. در کاتالونیا، ۹/۵ درصد از سرمایهگذاریهای دولتی انجام میشود و سهم این منطقه خودمختار از بدهیهای دولتی در سال ۲۰۱۶میلادی (۹۶-۱۳۹۵خورشیدی) ۷۲/۲ میلیارد یورو است. اگر روزی کاتالونیا از اسپانیا جدا شود از اتحادیه اروپا، سازمان ملل و ناتو نیز بیرون خواهد رفت و نیاز به درخواست دوباره برای عضویت در این۳ نهاد خواهد داشت. از دست رفتن دسترسی به سرمایههای اروپایی، ریسک کوچک شدن اقتصاد منطقه بین ۲۵ تا ۳۰ درصد و خطر ۲ برابر شدن میزان بیکاری از جمله مشکلاتی است که کاتالونیای پس از استقلال را، در صورت جدا شدن تهدید میکند.
اما صرفهجویی حدود ۶هزار میلیون یورو که معادل ۸ درصد تولید ناخالص ملی این منطقه است، کنترل مستقیم مالیاتهای پرداختی مردم منطقه که حدود ۱۶ میلیارد یورو است، امکان استفاده از منابع مالی عمومی برای نیازهای ویژه منطقه و تعیین سیاستهای خارجی مستقل برای منطقه از جمله مزایایی است که هواداران استقلال برای دستیابی به آنها تلاش میکنند. تلاش کاتالانها برای استقلال درحالی است که اتحادیه اروپا با این کار مخالف و در ۲ سوی این ماجرا طرف دولت اسپانیا را گرفته است. در واقع اتحادیه اروپا از اعمال ماده ۱۵۵ قانون اساسی علیه کاتالونیا برای پایان بخشیدن به خواستههای استقلالطلبان این ناحیه پشتیبانی میکند. اتحادیه اروپا البته تا زمان برگزاری همهپرسی در این باره سکوت کرده بود و مسئله را تنشی داخلی در اسپانیا عنوان میکرد اما از آن پس و با اوج گرفتن مناقشهها سکوت خود را شکست و خواستار احترام کاتالونیا به قانون اساسی اسپانیا و همچنین بازگشت به حاکمیت قانون شد.
پس از آنکه مقامات مادرید اعلام کردند برای جلوگیری از جدایی کاتالونیا از اسپانیا اقدامات شدیدی انجام میدهند و نخستوزیر اسپانیا مقامات دولت کاتالونیا را برکنار کرد، صدها هزار نفر از هواداران استقلال کاتالونیا به رهبری کارلوس پوجدمون، رئیس منطقه خودمختار کاتالونیا، با شعار «آزادی» و «استقلال» در این منطقه دست به اعتراض زدند، اما پس از آنکه ماریانو راخوی، نخست وزیر اسپانیا اعلام کرد که دولتش، دولت جداییطلب منطقه کاتالونیا را به رسمیت نخواهد شناخت، وزارتخانههای آن را در دست خواهد گرفت و انتخابات دیگری را در کاتالونیا اعلام خواهد کرد، خشم مردم بیشتر شد.
پس از این تغییر و تحولات بود که کارلوس پوجدمون، رئیس برکنار شده منطقه خودمختار کاتالونیا و ۴ نفر از اعضای برکنارشده دولتش تصمیم گرفتند خود را داوطلبانه به پلیس بلژیک تسلیم کنند. این اقدام یکشنبه ۵ نوامبر (۱۴ آبان) درحالی انجام شد که دولت مرکزی اسپانیا درخواست بازداشت اروپایی این افراد را صادر کرده بود. او پس از اینکه خود را به پلیس بلژیک تسلیم کرد در گفتوگویی با شبکه رادیویی کاتالونیا اعلام کرد آماده بازگردانده شدن به این کشور از سوی دادگاه بلژیک است، هرچند میداند همراه با همراهانش در اسپانیا زندانی خواهند شد.
ماریو راخوی، نخستوزیر اسپانیا چهارشنبه ۱۷ آبان در صحبتهایی ابراز امیدواری کرد که پس از برگزاری انتخابات پارلمانی ۲۱ دسامبر (۳۰ آذر) وضعیتی ایجاد شود که امنیت، اعتماد و آرامش به این منطقه بازگردد و شرایط این منطقه دوباره عادی شود. او که پیش از این هم از مردم کاتالونیا برای حضور قدرتمند در انتخابات پارلمانی دعوت کرده بود، بازهم بر گفتوگو در چارچوب قانون تاکید کرد.آقای راخوی نگرانی خود بهدلیل عقبگرد اقتصاد کاتالونیا ناشی از فرآیند استقلالطلبی و وضعیت بخشهایی مانند گردشگری و املاک را ابراز کرد. در بخش گردشگری آمارها مهر تاییدی بر نگرانی نخست وزیر اسپانیا میزند.
از سوی دیگر، شرکت ملی راهآهن اسپانیا و مدیریت زیرساختهای ریلی این کشور چهارشنبه ۸ نوامبر (۱۷ آبان) اعلام کرد اعتصاب استقلالطلبان در کاتالونیا سفر ۱۵۰ هزارمسافر را با مشکل روبهرو کرد. این کار کاتالانها در اعتراض به دولت مرکزی انجام شد و به بسته شدن جادهها و توقف تردد قطارها انجامید. بیشترین اثر این اعتصاب سراسری بر بخش حملونقل بود و باز بودن فروشگاهها و انجام عادی فعالیتهای اقتصادی باعث شد به دیگر بخشها آسیب چندانی نرسد. این اعتصاب واکنشی به رای دادگاه قانون اساسی اسپانیا بود که بعد از ظهر همان روز صادر شد و به موجب آن حکم پارلمان کاتالونیا برای استقلال این ایالت لغو و باطل شد. قانونگذاران منطقهای کاتالونیا در روز ۲۷ اکتبر(۵ آبان)، اعلام استقلال این منطقه را تصویب کرده بودند اما دولت مرکزی با اعمال ماده ۱۵۵ قانون اساسی، دولت محلی را عزل و پارلمان کاتالونیا را منحل کرد.در تازهترین تحول نیز دادستانهای بلژیک که هنوز رهبر و ۴ عضو جداییطلب کاتالونیا را در اختیار دارند خواهان بازگرداندن پوجدمون و ۴ همراهش به اسپانیا شدند.
آنها از دادگاهی در بلژیک خواستند این کار را انجام دهد. همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا موظف هستند اگر یکی از کشورها حکم بازداشت صادر کرد از آن پیروی و افراد را به دولت صادرکننده حکم بازگردانند، این درحالی است که ۶ روز پیش از این درخواست از سوی دادستانهای بلژیک هزاران تن از مردم بارسلون در تظاهراتی خواهان آزاد شدن ۸ عضو بازداشت شده جداییطلب به دستور دادگاه اسپانیا شدند. راخوی، نخست وزیر اسپانیا روز یکشنبه ۱۲ نوامبر (۲۱ آبان) به بارسلون سفر کرد تا از نزدیک به دیدار مردمی برود که صدای ساز جداییطلبیشان بلندتر از همیشه به گوش دولت مرکزی اسپانیا رسیده است. او از اهالی جداییطلب خواست از این کار دوری کنند. سفر آقای راخوی انتخاباتی بود و در حمایت از حزب طرفدار او در کاتالونیا انجام شد. این سفر در حالی انجام شد که بیش از۲ هزار و ۴۰۰ شرکت دفاتر خود را به جاهای دیگری منتقل کردهاند.در هر حال وضع در اسپانیا اگرچه تاحدی کنترل شده و مردم بهظاهر به انتخابات پارلمانی پایان آذر چشم دوختهاند اما همچنان شرایط عادی نیست. براساس نظرسنجی روزنامه لاوانگواردیا، احتمال پیروزی جداییطلبان در این ایالت بالا است و احتمال دارد از ۱۳۵ کرسی بین ۶۵ تا ۶۹ کرسی به این افراد برسد.
درمجموع بخشی که بیش از همه در ماجرای جداییطلبی آسیب دیده و میبیند، اقتصاد است و مقامات مادرید نیز نگرانیهای بزرگی در این باره دارند که باید دید در ادامه چه تحولاتی در انتظارشان خواهد بود. / روزنامه صمت
