دولت یازدهم که به روشهای مختلف به اطلاعرسانی درباره افزایش قیمت حاملهای انرژی با شیب ملایم میپردازد در چند روز گذشته قیمت 10 حامل انرژی را افزایش داد که جدول میزان افزایش آن به نظر خوانندگان رسید اما آنچه از میان حاملهای انرژی و به تعبیر دقیقتر، سوخت مصرفی شهروندان مورد توجه بیشتر بوده، 2 فرآورده بنزین و گازوئیل است که هم از نظر میزان مصرف و هم از نظر تاثیرگذاری روانی، دامنه وسیعتری از مصرفکنندگان را دربرمیگیرند.
با این همه هنوز قیمت این فرآوردههای نفتی از سوی دولت اعلام نشده و بهنظر میرسد این بار دولت تدبیر و امید قصد دارد برخلاف اسلاف خود چنین اعلامی را به تاخیر اندازد. حال حکمت این تاخیر را باید در زمان ثبت فرمهای خوداظهاری جستوجو کرد. بنابر اعلام سازمان هدفمندی یارانهها، مردم باید از روز 20 تا 31 فروردین براساس عدد سمت راست شماره ملی برای دریافت یارانه نقدی با فرمهای خوداظهاری ثبتنام کنند. این مهم با مراجعه به پایگاه اینترنتی www.refahi.ir یا از طریق مراکز کمیته امداد، بهزیستی، دفاتر پستی، استانداریها و فرمانداریها انجام خواهد شد. از آنجا که قرار است افزایش قیمت بنزین و گازوئیل در هفته اول اردیبهشت اعلام شود و این اعلام پس از پایان ثبتنام و تکمیل فرمهای خوداظهاری صورت میگیرد، نشان از آن دارد که دولت میخواهد با به تأخیر انداختن این اعلام جلوی التهابات احتمالی را گرفته و پس از دریافت تایید از سوی مردم و نهاییکردن تعداد یارانهبگیران دست به این اقدام بزند. پر واضح است که چنانچه اعلام افزایش قیمت این دو نوع سوخت پیش از تکمیل فرمهای خوداظهاری انجام شود در اعلام انصراف یا عدم انصراف یارانهبگیران تاثیر خواهد گذاشت و چهبسا خیلی از مردم با شنیدن قیمتهای جدید، تصمیم بگیرند یارانه را بگیرند. آنچه این روزها و حتی در ماه پایانی سال 1392 شنیده شد، پایان توزیع سهمیه بنزین با قیمت400 تومانی به کارتهای هوشمند سوخت خودروها بود.
در این میان عرضه بنزین تکنرخی با قیمت بیش از یکهزار تومان یکی از سناریوهای احتمالی است. در همین حال هنوز مجلس شورای اسلامی نسبت به عرضه تکنرخی بنزین با قیمت بیش از یکهزار تومان چراغ سبز نشان نداده ولی بیژن زنگنه، وزیر نفت از آمادگی شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران برای عرضه بنزین تکنرخی در جایگاهها خبر داده است. علیمحمد احمدی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی هم از افزایش ۳۰ درصدی قیمت حاملهای انرژی در فروردین ماه امسال خبر داده و گفته است افزایش قیمت بنزین در اختیار دولت است و به احتمال زیاد میزان افزایش 30 درصد خواهد بود که سبب میشود قیمت بنزین از 700 تومان به 1000 تومان تغییر پیدا کند. محمدباقر نوبخت، سخنگوی اقتصادی دولت نیز با بیان اینکه درباره ادامه نظام سهمیهبندی بنزین در حال تصمیمگیری نهایی هستیم، گفته است از طرف دیگر کارشناسان میگویند در صورت دو نرخیشدن قیمت، فساد زیادی ایجاد میشود و اگر به سمت تکنرخیشدن پیش برویم سهمیه چندان معنا نخواهد داشت.
علی مروی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس هم اخیرا با اشاره به احتمال حذف کارتهای سوخت تاکید کرده است: در صورتی که قیمت بنزین تکنرخی شود کارتهای سوخت حذف میشود. مصطفی کشکولی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی هم با انتقاد از عرضه بنزین چند نرخی، یادآور شده عرضه بنزین با یک نرخ علاوه بر کاهش فساد، امکان نظارت بهینهتر بر روند عرضه و توزیع فرآوردههای مختلف نفتی را تسهیل و تسریع میکند. از سوی دیگر عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران اعلام کرده است در سال جدید ٨ کلانشهر کشور از محل فروش بنزین ٥ درصد عوارض پرداخت میکنند که اعتبار حاصل از آن صرف پروژههای بهبود شرایط محیطزیست میشود. از اینرو با اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانهها و با احتساب قیمتهای جدید، باید 5 درصد به عنوان عوارض به افزایش بار مالی خرید هر لیتر فرآورده نفتی افزود. به عنوان نمونه اگر قیمت هر لیتر بنزین 1000 تومان شود معادل 5 درصد یعنی 50 تومان دیگر به هزینه خرید یک لیتر بنزین افزوده خواهد شد. همچنین با تصویب این لایحه پیشنهادی وزارت نفت در مجلس، قیمت هر لیتر گازوئیل یارانهای از 150 تومان فعلی به 5/157 تومان و بهای هر لیتر گازوئیل آزاد از 350 تومان فعلی به 5/367 تومان در سال 1393 افزایش یافته است. گفتنی است تا پیش از نوروز 1393 حدود 6/1 میلیارد لیتر بنزین با نرخ 400 تومانی در کارتهای هوشمند سوخت ذخیرهسازی شده بود که هماکنون موجودی بنزین نیمهیارانهای ذخیره شده در کارتهای هوشمند سوخت به حدود یک میلیارد لیتر رسیده است. بر این اساس در صورت اجرای هر سناریویی ذخیره بنزین 400 تومانی موجود در کارتها نمیسوزد و تا اطلاع ثانوی جایگاهداران ملزم به عرضه بنزین 400 تومانی ذخیره شده در کارتهای هوشمند سوخت هستند.