بازار کالاهای آی‌تی امسال و در آستانه نوروز 93 با رکود بی‌سابقه‌ای روبه‌رو بوده است و باوجود آنکه برخی مراکز فروش کاهش قیمت 20 درصدی یا برگزاری جشنواره فروش نوروزی را در دستور کار خود قرار داده‌اند باز هم با سردی حضور مشتریان مواجهند.
در برخی از مراکز فروش مانند بازار «ایران» که مرکز فروش PC، لپ‌تاپ و تبلت است، تخفیف‌های قابل توجهی به مشتریان ارائه می‌شود تا آنها را به خرید ترغیب کنند، اگر چه در برخی مراکز فروش نظیر بازار «علاء‌الدین» هم جمعیت زیادی در محوطه راهروها و پشت ویترین‌ها حضور دارند، اما درصد پایینی از آنها اقدام به خرید کالای آی‌تی مورد نظر خود می‌کنند. عدم استقبال از کالاهای فناوری در کشور باعث نگرانی فعالان این صنف شده است تا جایی که مهدی میرمهدی، رئیس اتحادیه صنف رایانه تهران از حذف کالاهای آی‌تی از سبد خانوار خبر داده است.
سه سال بی‌رونقی در بازار آی‌تی
برخی فعالان بازار، نوسانات نرخ ارز، عوارض گمرکی بالا و تعرفه‌های سنگین مالیاتی را از جمله دلایل رکود بازار کالاهای آی‌تی در سال‌های اخیر می‌دانند، اما برخی فروشندگان و خریداران کالاهای آی‌تی در گفت‌وگو با ایران، مسائل دیگر را هم در رکود بازار مؤثر می‌دانند.طاهرخانی نمایندگی فروش کالاهای MSI در گفت‌وگو با ایران با گلایه از وضع فروش پایان سال می‌گوید: «3 سال است که چرخه اقتصاد آی‌تی در ایران متوقف شده است و یک مغازه‌دار در ماه 10 میلیون تومان بابت سرمایه ضرر می‌دهد به همین علت بسیاری از فعالان این صنف ورشکست شده‌اند، به عنوان نمونه خود من سال پیش در روزهای پایانی سال در یک شب 50 عدد لپ‌تاپ فروختم، این در حالی است که این رقم در حال حاضر به 15 عدد رسیده است.» این فعال بازار اعتقاد دارد: «برای بسیاری هنوز کالای آی‌تی لوکس محسوب می‌شود، خرید آن چندان ضروری به نظر نمی‌رسد بنابراین در مواقع بحران اقتصادی به نوعی خانواده‌ها ترجیح می‌دهند این نوع خریدها را حذف کرده و به جای آن مبادرت به خرید کالاهای ضروری کنند.»
این تخفیف‌های غیرقابل لمس
پایان سال بازار خرید را داغ می‌کند و در این میان ارائه تخفیف می‌تواند موجب فروش بالا را رقم بزند به همین علت وقتی در مراکز فروش کالاهای آی‌تی قدم می‌زنی آنچه بیش از هر چیز دیگر خودنمایی می‌کند آگهی‌های چسبانده شده به در و دیوار است که خبر از تخفیف‌ها و هدایا به خریداران دارد، اما سؤال این است که این تخفیف‌ها تا چه میزان توانسته است رضایت خریداران را جلب کند؛ خریدارانی که اکثر آنها را قشر جوان تشکیل می‌دهد. در این خصوص محسن دین‌محمدی یکی از خریداران در این مرکز خرید می‌گوید: «متأسفانه اختلاف قیمت کالاها به شدت زیاد است و اگر به فروشنده اعتراض کنیم فروشنده عکس‌العمل نشان می‌دهد و در نهایت با تخفیف جنس مورد نظر را ارائه می‌دهد.»این خریدار همچنین از واقعی نبودن برخی تخفیف‌های ارائه شده به شدت گلایه دارد و با ذکر مثالی می‌گوید: «از یک فروشگاه، 4 کالای مرتبط با آی‌تی خریداری کردم که تنها 3 کالا شامل تخفیف شد و به نوعی افزایش قیمت کالای چهارم، برابر با کل تخفیف ارائه شده برای 3 کالای دیگر بود.»
علاجی به نام جشنواره نوروزی
در گشت و‌گذار در مراکز خرید غیر از تابلوهایی که اعلام از تخفیف دارد آنچه که جلب توجه می‌کند برگزاری جشنواره‌های نوروزی از سوی برندهای مطرح بازار است. جشنواره‌ای که با هدف جذب مشتری و داغ شدن بازار خرید برگزار شده است، اما گویا این نوع جشنواره‌ها هم چندان برای جلب مشتری موفق نبوده‌اند.بر همین اساس، یکی از فروشندگان یک برند مطرح بازار از استقبال ضعیف مردم بویژه از روزهای آغازین بهمن ماه خبر می‌گوید : «این شرکت در جشنواره نوروز 93 هدایای ویژه‌ای را برای مشتریان در نظر گرفته است که از جمله آن می‌توان به تخفیف ویژه و قرعه‌کشی اشاره کرد که بسته به نوع و مدل کالا، از 30 تا 100 هزار تومان به مشتریان تخفیف داده می‌شود. همچنین خدمات نرم‌افزاری رایگان، تخفیف آنتی ویروس و نصب رایگان بازی روی تبلت‌ها عرضه شده از جمله تخفیف‌های نوروزی این شرکت است با این حال میزان فروش نسبت به سال‌های گذشته ضعیف‌تر است.»از سوی دیگر نمایندگی یکی از برندهای مطرح کره نیز می‌گوید: شرکت ما امکاناتی نظیر فروش اقساطی و تخفیف‌های قابل توجه را به مشتریان خود ارائه می‌کند به همین علت وضع فروش ما مناسب است و به نوعی باید بگویم ما از فروش کالاهای خود راضی هستیم.»
چرایی بی‌رونقی بازار آی‌تی
«متأسفانه به هیچ عنوان انتظار چنین بازاری را در روزهای پایانی سال نداشتیم. امسال نوسان‌های ارزی زیادی داشتیم و بعد از توافقنامه ژنو، تغییرات بسیاری در مبادلات ارزی کشور به وجود آمد و دلار از قیمت 3 هزار تومان پایین آمد که این موضوع تأثیر روانی خوبی بر بازار آی‌تی داشت و قیمت کالاهای این بخش از 15 تا 20 درصد کاهش پیدا کرد و فروش خوبی را شاهد بودیم، اما در حال حاضر متأسفانه با هر قیمتی که فروشنده‌های ما کالاهای خودشان را عرضه کنند، خریداری برای آن وجود ندارد و به همین خاطر بازار بسیار کسادی را در شب عید شاهد هستیم.»
مهدی میرمهدی، رئیس اتحادیه صنف رایانه تهران با اعلام این مطلب در گفت‌وگو با ایران می‌گوید: «متأسفانه بر اساس تحقیقاتی که در صنف انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که کالاهای آی‌تی از سبد کالای خانوارها حذف شده است و اگر قبلاً خرید کالاهای آی‌تی برای خانواده‌ها و فرزندان آنها به اشکال مختلف اعتباری و اقساطی، به یک امر واجب تبدیل شده بود اما امروزه شاهد حذف این کالا از سبد خانوارها هستیم.»
رئیس اتحادیه صنف رایانه تهران افزود: «در حال حاضر در بسیاری از مراکز فروش کالاهای آی‌تی جشنواره فروش ویژه با تخفیف برگزار شده است و ما هم برای فروشگاه‌ها مجوزهای لازم را صادر کردیم تا بتوانند در این جشنواره شرکت کرده و کالاهای خود را به فروش برسانند.»
میرمهدی تاکید کرد: «در برخی فروشگاه‌ها هم کالاهای آی‌تی با 20 درصد تخفیف به فروش می‌رسد که این قبیل فروشگاه‌ها باید قیمت اولیه خود را به اتحادیه اعلام کرده و مجوز لازم را کسب کنند تا مصرف‌کننده بداند تخفیف واقعی کالای خریداری شده 20 درصد است. برخی از مراکز فروش نظیر بازار «رضا»، «ایران» و «پایتخت» مجوزهای لازم برای ارائه تخفیف و فروش فوق‌العاده را به مشتری دریافت کرده‌اند و کالاهای خود را با قیمت مناسب به مشتریان ارائه می‌کنند، متاسفانه با کاهش فروش مواجه هستند که با این تفاسیر می‌توان گفت که بازار آی‌تی در روزهای پایانی سال اوضاع خوبی ندارد.»
رئیس اتحادیه صنف رایانه تهران درباره وضع بازار کالاهای آی‌تی در سال 93 گفت: «فکر نمی‌کنم در سال آینده وضع بازار آی‌تی بهتر شود. تصمیم دولت مبنی بر افزایش عوارض گمرکی و افزایش 2 درصدی ارزش افزوده کالاهای آی‌تی و همچنین افزایش قیمت حامل‌های انرژی، مطمئناً تأثیرات منفی بیشتری بر مجموعه آی‌تی خواهد گذاشت.»
وی ادامه داد: «هر سال جدید که می‌آید و علم پیشرفت می‌کند، باید وضع بازارهای آی‌تی بهتر شود، ولی متأسفانه با تنوع کالایی و تعداد فروشگاه‌هایی که وجود دارد، فکر می‌کنم در سال آینده حتی انتظار همین رونق فعلی را نداشته باشیم.»
میرمهدی «دارایی» را بزرگترین و سنگین‌ترین مشکل صنف کالاهای آی‌تی عنوان و تصریح کرد: «حاشیه سود کالاهای آی‌تی نیم یا یک درصد است و تعرفه‌های مالیات برای عمده‌فروش‌ها و خرده‌فروش‌های این بخش 7 درصد است، واقعاً این درآمد در حوزه آی‌تی وجود ندارد و فعالان این صنف نمی‌توانند از مصرف‌کننده سود دریافت کنند. من امیدوارم که دقت و کار بیشتری روی این موضوع صورت بگیرد.»
رئیس اتحادیه صنف رایانه تهران ابراز امیدواری کرد که «دارایی» در راستای کمک به فعالان صنف آی‌تی، تعرفه‌های گمرکی را کاهش بدهد هر چند ما وظیفه داریم که مالیات خود را پرداخت کنیم و این را وظیفه خودمان می‌دانیم، اما باید مالیاتی برای ما وضع شود که حق ما است و بر‌اساس دلخواه ممیزی تعیین نشود.»