یکی از مسائل عمده در بخش صنعت بالا بودن هزینه‌های تولید است، بخشی از هزینه‌های تولید همچون هزینه‌های تامین مالی، نرخ ارز، مالیات و ... از کنترل مدیران واحد صنعتی خارج است اما هزینه‌هایی که به‌طور مستقیم در فرآیند تولید دخیل هستند
به گزارش ایران‌جیب به نقل از صمت، عواملی هستند که در کنترل مدیران واحد صنعتی قراردارند. درحال‌حاضر یکی از مشکلات اصلی واحدهای تولیدی محاسبه نکردن دقیق قیمت تمام‌شده کالای تولیدی است. در قیمت تمام‌شده عواملی همچون مواد اولیه، دستمزد، هزینه‌های انرژی، هزینه حمل‌ونقل و سایر هزینه‌ها در قالب سربار تاثیرگذار هستند اما عمده واحدهای صنعتی به‌دلیل استفاده نکردن از حسابداری صنعتی در برنامه‌ریزی‌های مالی اطلاعی از میزان دقیق تاثیرگذاری این بخش‌ها بر روی هر محصول ندارند به همین دلیل نمی‌توانند برنامه‌ریزی صحیحی برای کاهش هزینه‌های این عوامل داشته باشند.
ضعف مدیریتی در حسابداری صنعتی واحدهای صنعتی باعث شده تا توان رقابت‌پذیری محصول کاهش یافته و ریسک فعالیت واحد تولیدی در بلندمدت افزایش یابد. بنابراین نخستین گام برای کاهش هزینه‌های تولید استفاده از یک سیستم حسابداری صنعتی پیشرفته در فرآیند تولید است تا با استفاده از محاسبه دقیق هرکدام از پارامترهای تولید به مدیریت و کنترل آن پرداخت. در همین راستا صمت در بررسی ۶ عاملی که به‌طور مستقیم بر هزینه‌های تولید تاثیرگذارند به شیوه‌های کاهش هزینه‌های هرکدام پرداخته است.
مواداولیه
مواد اولیه به طور عمده بخش اصلی هر فرآیند تولید را به خود اختصاص می‌دهد که بسته به نوع کالا سهم متفاوتی دارند اما بی‌شک این سهم، سهم عمده هزینه‌های تولید کالا را شامل می‌شود. استفاده از بیشترین ظرفیت تولید، کاهش ضایعات، نزدیکی به محل تامین مواداولیه، تکمیل زنجیره تامین و تولید مواداولیه از سوی واحد صنعتی ازجمله راهکارهایی است که می‌تواند در کاهش هزینه‌های مواداولیه موثر باشد. در همین راستا آرمان خالقی، عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با صمت در تشریح شیوه‌های کاهش هزینه‌های مواد اولیه گفت: برای کاهش هزینه‌های مواد اولیه نمی‌توان یک نسخه واحد برای صنایع پیچید اما نزدیکی به محل تامین مواد اولیه می‌تواند یکی از عوامل کاهش هزینه‌ها باشد به طور مثال صنایعی که وابسته به مواد اولیه معدنی هستند واحد صنعتی باید نزدیک به محل معادن باشد.
علاوه بر این انتخاب نوع ماده اولیه متناسب با تولید نیز اهمیت بالایی دارد به‌طور مثال در صنایع تبدیلی آبمیوه انتخاب نوع میوه برای بهره‌برداری بیشتر و کاهش ضایعات تاثیر زیادی در کاهش هزینه‌های تولید دارد. خالقی با بیان اینکه تکمیل زنجیره تامین از مرحله مواد اولیه یکی دیگر از شیوه‌های کاهش هزینه‌های این مواد است اظهارکرد: در بسیاری از صنایع به ویژه صنایع موادغذایی تولید مواد اولیه برای واحد صنعتی منجر به کاهش هزینه‌های مواد اولیه خواهد شد البته شرط اصلی تحقق این امرحداقل ظرفیت کافی برای مقرون به صرفه بودن تولید مواد اولیه است. به عبارت دیگر در ظرفیت‌های تولیدی پایین تولید مواد اولیه صرفه چندانی ندارد درحال‌حاضر واحدهای صنعتی مواد غذایی همچون شیرین عسل، کاله، یک و یک و... از این شیوه برای کاهش هزینه‌های تولید بهره می‌برند و با اجاره زمین، خرید کشت، پیش پرداخت محصول یک سال یا احداث دامداری بازار مواد اولیه را کنترل می‌کنند. وی افزود: در مرحله تکمیل زنجیره تامین ایجاد واحدهای بسته‌بندی و... می‌تواند در کاهش هزینه‌های تولید تاثیر مستقیم داشته باشد البته تمام این موارد در تیراژ تولید بالا پاسخ‌گو خواهد بود.
دستمزد نیروی انسانی
با وجود آنکه در ظاهر دستمزد هر کارگر در واحد صنعتی رقم مشخصی است اما بسته به نوع فعالیت نیروی انسانی میزان بهره‌وری نیروی کار متفاوت است و در نتیجه هزینه دستمزد در هر واحد محصول بسته به میزان بهره‌وری نیروی کار می‌تواند متغیر باشد. بنابراین راهکار کاهش هزینه‌های نیروی انسانی در گرو افزایش بهره‌وری است و این امر نیز از طریق پرداخت حقوق و دستمزد بیشتر در مقابل بهره‌وری بالا میسر خواهد شد. خالقی در توضیح شیوه‌های افزایش بهره‌وری نیروی انسانی گفت: پرداخت دستمزد کمتر از حداقل حقوق چه از نظر قانونی و چه از نظر بهره‌وری نیروی کار امکان‌پذیر نیست اما مدیران واحدهای صنعتی برای کاهش هزینه‌های دستمزد نه تنها نباید به حداقل حقوق اکتفا کنند بلکه با شیوه‌های تشویقی همچون مزد برمبنای بهره‌وری، پاداش و... باید انگیزه نیروی انسانی را افزایش دهند تا با صرف اندکی هزینه بیشتر حجم بالایی از بهره‌وری تولید را ارتقا بخشند. در ظاهر امر هزینه دستمزد افزایش یافته اما با بهره‌برداری بیشتر از نیروی انسانی در عمل هزینه دستمزد برای هر واحد کالاکاهش پیدا کرده است.
هزینه‌های انرژی
با آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی در چند سال اخیر سهم هزینه‌های انرژی در فرآیند تولید افزایش یافته است. از سوی دیگر به‌دلیل نبود فرهنگ مناسب در مصرف انرژی سالانه سهم قابل توجهی از هزینه‌های تولید صرف پرداخت هزینه‌های انرژی می‌شود بنابراین سرمایه‌گذاری برای نوسازی و بهسازی واحد صنعتی در راستای کاهش مصرف انرژی یکی دیگر از شیوه‌های کاهش هزینه‌های تولید است که لازمه آن ممیزی انرژی و اصلاح خطوط تولید توسط متخصصان است.
عضو خانه صنعت، معدن و تجارت در همین زمینه با تاکید براینکه هزینه حامل‌های انرژی یکی از تاثیرگذارترین عوامل هزینه‌های تولید است، اظهارکرد: از آنجایی که هزینه‌های انرژی به ویژه در گذشته برای صنایع بسیار ارزان قیمت بوده یک نوع بی‌برنامگی و مصرف بی‌رویه وجود دارد. به همین دلیل تاکنون به بهره‌وری انرژی در خطوط تولید بی‌توجه بوده‌ایم در صورتی که برای رقابت‌پذیری در بازارجهانی یک ریال کاهش هزینه نیز بسیار دارای اهمیت است بنابراین بخش هزینه‌های انرژی بخشی است که بسیار مستعد کاهش هزینه هاست. خالقی افزود: برخی مدیران صنعتی گمان می‌کنند با صرف هزینه کمتر ماشین‌آلات هزینه‌ها را کاهش داده‌اند در صورتی که سرمایه‌گذاری بیشتر در این بخش و خرید ماشین‌آلات با مصرف کمتر ظرف مدت یک تا دو سال علاوه بر بازگشت سرمایه هزینه‌های انرژی را به نحو چشمگیری کاهش خواهدداد. بنابراین برای کاهش هزینه‌های تولید باید با دوراندیشی سرمایه‌گذاری کرد.
استهلاک ماشین‌آلات
ماشین‌آلات و فناوری‌های روز ارتباط مستقیمی با میزان ضایعات، ظرفیت تولید و سرعت تولید دارد در همین راستا نوسازی ماشین‌آلات و استفاده از فناوری روز در کاهش هزینه‌های تولید سهم چشمگیری دارد. خالقی با بیان اینکه براساس قانون ماشین‌آلات باید در ۱۰ سال مستهلک شوند، گفت: از آنجایی که در عمده واحدهای تولیدی فناوری و دانش فنی از اهمیت بالایی برخوردار است، تغییر ماشین‌آلات و بروزرسانی آنها کیفیت محصول و ظرفیت تولید را افزایش خواهدداد و با کاهش ضایعات با مواد اولیه کمتر محصول بیشتری تولید خواهد شد بنابراین مدیران واحدهای صنعتی با رصد تغییرات فناوری و تاثیر آن بر فرآیند تولید باید زودتر از ۱۰ سال ماشین‌آلات خود را از چرخه خارج کرده و بروزرسانی انجام دهند.
هزینه‌های حمل‌ونقل
نبود زیرساخت مناسب یکی از عواملی است که هزینه‌های حمل‌ونقل را در کشور بالا برده است بنابراین می‌توان تاحدودی هزینه‌های حمل‌ونقل را خارج از کنترل مدیران صنعتی عنوان کرد اما بسته به نوع انتخاب و ایجاد سیستم یکپارچه حمل‌ونقل می‌توان تا حدودی در کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل تلاش کرد. عضو خانه صنعت، معدن و تجارت در این زمینه با اشاره به اینکه در انتهای زنجیره تامین موضوع سیستم توزیع و حمل‌ونقل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، افزود: یکی از عوامل تاثیرگذار بر هزینه‌های تولید هزینه حمل‌ونقل است، درحال‌حاضر شیوه‌های حمل‌ونقل در کشور به هیچ‌وجه ارزان قیمت نیست. بسیاری از کشورهای توسعه یافته در بخش حمل‌ونقل ریلی سرمایه‌گذاری جدی انجام داده‌اند تا حجم بالایی از کالا را با هزینه کمتر، امنیت بیشتر و... جابه‌جا کنند. درحال حاضر ضعف در حمل‌ونقل ریلی، هوایی، دریایی و حتی جاده‌ای کشور و هزینه‌های بالای بیمه حمل‌ونقل تاثیر شدیدی بر قدرت رقابت‌پذیری گذاشته است. بنابراین این بخش مقوله‌ای است که به برنامه‌ریزی کلان در سطح ملی نیازمند است.
سیستم توزیع
هزینه‌های اجاره بهای ملک، هزینه‌های آب و برق در واحدهای صنفی خرد باعث شده تا محصولات باقیمت بیشتری به‌دست مصرف‌کننده برسد از سوی دیگر توزیع پراکنده و خرد محصولات باعث افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل برای واحد صنعتی خواهد شد بنابراین ایجاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ یا ایجاد شعب فروش برای واحد صنعتی می‌تواند محصول را تا ۱۰درصد کمتر از قیمت بازار به‌دست مصرف‌کننده برساند. خالقی در این زمینه با تاکیدبراین که ورود به عرصه توزیع مستقیم بستگی به توان واحد صنعتی دارد، افزود: این شیوه اغلب در صنایع غذایی و پوشاک به دلیل تنوع در محصول تولیدی کارآیی دارد و ورود به عرصه توزیع مستقیم از طریق شعب فروش، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و... می‌تواند محصول را با قیمت کمتر به‌دست مصرف‌کننده برساند اما این شیوه وابستگی زیادی به توان واحد دارد.
درحال‌حاضر نمونه‌های موفقی نیز در کشور وجود دارد که در عرصه پوشاک می‌توان به هاکوپیان ودر عرصه مواد غذایی به شیرین عسل اشاره کرد که توانسته‌اند از این طریق علاوه بر نشان(برند)سازی محصول را به نسبت ارزان‌تر در اختیار مصرف‌کننده قرار دهند. این عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه ایجاد سیستم‌های توزیع یکپارچه همچون فروشگاه‌های زنجیره بزرگ تا ۱۰درصد محصول را ارزان‌تر به‌دست مصرف‌کننده می‌رساند افزود: هر واحد صنعتی نباید وارد عرصه توزیع شود، ایجاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ و جایگزین شدن آنها به جای واحدهای صنفی کوچک می‌تواند قیمت تمام شده رابرای سطح وسیعی از صنایع کاهش دهد. بنابراین گزارش، مدیریت در قیمت تمام‌شده علاوه بر تاثیر مستقیم بر کاهش هزینه‌ها منجر به رونق تولید، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، افزایش تقاضا و افزایش قدرت رقابت‌پذیری خواهد شد بنابراین مدیران واحدهای صنعتی با در نظر گرفتن نکات مدیریتی قیمت تمام‌شده می‌توانند بسیاری از مشکلات موجود در واحدهای صنعتی را برطرف کنند.