دولت اوباما اعلام کرد، دستورالعمل جدید برای شرکت‌های خارجی که با ایران معامله می‌کنند، تحریم‌های امریکایی علیه این کشور را تسهیل نمی‌کند بلکه دستورالعمل وزارت خزانه‌داری صرفاً روشن می‌کند که پس از اجرایی شدن برجام، چه اقداماتی برای شرکت‌ها و مؤسسات مالی در همکاری با ایران مجاز است.
با این همه در دستورالعمل جدید خزانه‌داری آمده است که بعضی از معاملات دلاری بانک‌های خارجی با ایران که پیش از این ممنوع بودند، اکنون می‌توانند انجام شوند اما این معاملات نباید از طریق سیستم مالی امریکا انجام شود. همچنین ممنوعیت معاملات خارجی با شرکت‌های ایرانی که در کنترل اشخاص تحت تحریم امریکا هستند، رفع شده است.
اقدامی که امریکا باید زودتر انجام می‌داد
در این خصوص یک منبع آگاه در بانک مرکزی با بیان اینکه طبق برجام طرف امریکایی متعهد شده بود که در خصوص تسهیل تجارت شرکت‌ها و مؤسسات غیرامریکایی و همچنین بانک‌ها موانع ایجاد شده قبلی در اثر تحریم‌های یکجانبه را رفع کند، به روز کردن مقررات جدید را در این راستا اعلام کرد. وی می‌گوید، این اقدام امریکا باید ماه‌ها پیش و همزمان با اجرایی شدن برجام انجام می‌گرفت اما دولت امریکا از انجام این تعهدات سرباز می‌زد. این منبع آگاه افزود، عمل به تعهدات اینچنینی از طریق فشار ایران و کشورهای اروپایی به ایالات متحده انجام شده است. وی در عین حال در پاسخ به اینکه چرا وزارت خزانه‌داری امریکا بعد از به روز کردن این مقررات در بیانیه‌ای اعلام کرد که این به معنای تسهیل تحریم‌ها نیست، می‌گوید: به لحاظ حقوقی دولت امریکا برای عمل به تعهدات برجامی خود می‌بایست در مقررات تحریمی وضع شده توسط وزارت خزانه‌داری تغییراتی به وجود می‌آورد و برخی نقاط ابهامی یا اعلام‌نشده را روشن می‌ساخت که در این به روز‌رسانی مقررات انجام داده است.
این منبع آگاه می‌گوید: پس از برجام دولت ایران و همچنین شرکای اروپایی ما و بانک‌ها و مؤسسات خارجی همواره در زمینه مقررات پر از ابهامی که موجب می‌شد شرکت‌ها و بانک‌ها از معامله با ایران بترسند به امریکا اعتراض کردند و این نقاط ابهامی اکنون در قالب این به روز‌رسانی برطرف شده است. وی برای مثال به نحوه معاملات با شرکت‌ها و افراد ایرانی اشاره می‌کند که طبق مقررات پیشین، بانک‌ها و مؤسسات غیرامریکایی از اینکه حتی با شرکتی که بخشی از سهام آن در اختیار فرد یا مجموعه‌ای باشد که در فهرست تحریم‌ها باشد ترس و واهمه داشتند و پس از به روز‌رسانی مقررات اکنون به وضوح عنوان شده که این معاملات مجاز است. وی می‌گوید: دولت امریکا برای اینکه از جانب جمهوریخواهان متهم نشود که امتیازات جدیدی به ایران داده ، مجبور شده است که طی یک بیانیه توضیحی اعلام کند که در زمینه تحریم‌ها تسهیلی ایجاد نشده بلکه مقررات طبق برجام به روز شده است.
خاطرنشان می‌شود براساس مقررات جدیدی که وزارت خزانه‌داری ایالات متحده در زمینه تجارت با ایران منتشر کرده است، مؤسسات مالی غیرامریکایی، شرکت‌ها و تجار می‌توانند در معاملات خود با ایران از دلار استفاده کنند البته به شرط اینکه وارد سیستم مالی امریکا نشوند. همچنین براساس این مقررات شرکت‌های زیرمجموعه بانک‌های امریکایی و نه شعبه‌های این بانک‌ها می‌توانند با ایران مراودات دلاری داشته باشند. در این روند یک مانع مهم دیگر هم برداشته شد. براساس این مقررات، مؤسسات مالی، تجار و شرکت‌های غیرامریکایی می‌توانند با افراد و شرکت‌هایی که طبق دستورالعمل 13599 تحت تحریم امریکا قرار گرفته بودند، مراودات دلاری داشته باشند. با این حال طبق این مقررات، همچنان مؤسسات مالی امریکایی و تجار این شرکت نمی‌توانند با ایرانی‌ها مبادلات دلاری داشته باشند، همچنین این مقررات در خصوص فهرست 188 فرد و شرکت نظامی ایرانی که به بهانه‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای تحریم شده بودند، صدق نمی‌کند.
در بخش دیگری از مقررات منتشر شده به موضوع مهم دیگری هم اشاره شده و آن هم نحوه فعالیت مؤسسات مالی غیرامریکایی که با ایران رابطه دارند، است. پس از برجام همواره این پرسش وجود داشته است که طبق قوانین تحریمی قبلی مؤسسات و بانک‌های غیرامریکایی چون از تحریم‌های امریکا می‌ترسند از مراوده بانکی با ایران خودداری می‌کنند. موضوعی که موجب انتقادات شدید مقام های اقتصادی و سیاسی کشورمان از امریکا شده و این کشور به ایجاد موانع برای ازسر‌گیری روابط بانکی ایران با بانک‌های اروپایی و بین‌المللی دیگر متهم شده بود. براساس این مقررات، مؤسسات مالی امریکایی می‌توانند با مؤسسات مالی غیرامریکایی که روابط خود با بانک‌های ایرانی غیرتحریمی را حفظ می‌کنند، مراودات و فعالیت‌های اقتصادی و تجاری داشته باشند. این گام مهمی برای عادی شدن مبادلات بانکی بین‌المللی ایران محسوب می‌شود.
بلومبرگ: چراغ سبز به شرکت‌های خارجی
خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی پیرامون اقدامات جدید وزارت خزانه‌داری امریکا نوشت: خزانه‌داری امریکا با کاهش سخت‌گیری مقررات مربوط به معاملات دلاری خارجیان در داد و ستد با شرکت‌های ایرانی، تحریم‌ها علیه ایران را کاهش داد. بخشنامه جدید اجازه چنین معاملاتی با شرکت‌های ایرانی که در فهرست تحریم‌های دولت امریکا قرار ندارند می‌دهد، حتی اگر بخش کوچکی از سهام این شرکت متعلق به فردی تحت تحریم باشد یا شرکت مذکور توسط فردی که نامش در فهرست تحریم‌ها قرار دارد اداره شود.
بلومبرگ می‌نویسد: خزانه‌داری امریکا در دستورالعمل جدیدی که روز جمعه برای شرکت‌های تجاری طرف همکاری با ایران در سایت اینترنتی خود قرار داده، آورده است: «ورود به معاملاتی با نهادی که در فهرست تحریم‌ها قرار ندارد لزوماً برای یک شخص غیرامریکایی ممنوع نیست. حتی اگر بخش کوچکی از سهام آن نهاد متعلق به یک فرد تحت تحریم باشد، یا اینکه آن نهاد به طور کل یا قسمتی از آن توسط یک فرد ایرانی یا فرد مرتبط با ایران که در فهرست تحریم‌ها قرار دارد کنترل و اداره شود.» اریک لوربر، تحلیلگر مؤسسه فایننشال اینتگریتی نتورک که در زمینه تحریم‌های اقتصادی و مقررات تبعیت از تحریم‌ها به سرمایه‌گذاران مشاوره می‌دهد در این باره گفت: «این چراغ سبزی به شرکت‌های خارجی است مبنی بر اینکه می‌توانند به دلار امریکا با ایران و طرف‌های ایرانی معامله کنند، بدون اینکه نگران نقض تحریم‌ها باشند. البته این تا زمانی است که آن دلارها به سیستم مالی امریکا نزدیک نشوند.»
این ابهام زدایی‌ها به منزله شل شدن تحریم هاست...