با نهایی و اجرائی‌شدن قرارداد بین‌المللی میان ایران و شش قدرت جهانی موسوم به برجام، تعداد زیادی از بزرگ‌ترین شرکت‌ها و تولیدکنندگان نامدار دنیا برای سرمایه‌گذاری و ورود به بازار ایران اعلام آمادگی کردند و طیف متنوعی از شرکت‌های مطرح جهانی با توجه به شرایط خاص و مزیت‌های رقابتی موجود، تصمیم به سرمایه‌گذاری در بازار ایران گرفتند.
در یک‌سال اخیر، نشست‌ها و مذاکرات برای انعقاد قرارداد و آغاز همکاری‌های مشترک میان شرکت‌های ایرانی و غربی شکل گرفته و برخی از آنها نیز به نتیجه و مرحله اجرا رسیده، اما نخستین همکاری شرکت‌های ایرانی و خارجی که پس از برجام به امضا و اجرای قرارداد رسید، همکاری ایران‌خودرو و پژوی فرانسه بود. این قرارداد با اینکه پیشینه‌ای چندین ساله را به خود می‌دید، هیچ شباهتی به سابقه خود نداشت و ایران‌خودرو این‌بار پای قراردادی را امضا کرد که از جهت‌های گوناگون منافع صنعت کشور را تأمین می‌کرد. شکل و شمایل و مفاد این قرارداد به گونه‌ای بود که الگوی سایر قراردادها به‌ویژه در حوزه صنعت خودرو نیز قرار گرفت و سایر قراردادهای خودرویی کشور با شرکای خارجی براساس اصول و محورهای این قرارداد تنظیم شد. همان‌گونه که اشاره شد مذاکرات ایران‌خودرو و پژو که به ایجاد شرکت مشترک با سرمایه‌گذاری برابر از سوی طرفین انجامید، اولین قرارداد ایران پس از برجام در سطح بین‌المللی به شمار می‌رود.
پتانسیل‌های ایران برای تولید
توانایی‌های بالقوه و امکانات موجود در ایران، این کشور را در منطقه سرآمد کرده است. دسترسی آسان و ارزان به نهاد‌های تولید اعم از نیروی انسانی یا مواد اولیه و منابع طبیعی از جمله جاذبه‌های سرمایه‌گذاری در ایران است. علاوه بر آن موقعیت استراتژیک و جغرافیایی ایران و دارابودن مرزهای زمینی و آبی مناسب با کشورهای منطقه و همچنین وجود جمعیت بیش از ٤٠٠ میلیون نفر در ایران و کشورهای اطراف آن موجب شده این کشور به‌عنوان هاب تولید برای شرکت‌های خارجی و غربی مطرح باشد.
ایران با حضور در فهرست ١٠ کشور اول منابع معدنی اولیه دنیا، بهترین موقعیت را در غرب آسیا داشته و می‌تواند ضمن ایجاد رونق محلی، از طریق بهره‌برداری از این منابع، حداکثر ارزش افزوده را در داخل کشور داشته و به افزایش ثروت ملی کمک کند. علاوه بر آن ایران با قرارگرفتن در کنار روسیه و آمریکا به‌عنوان عرضه‌کننده بیشترین مهندس در سطح دنیا، توانایی تأمین نیروی تحقیق و توسعه را به‌گونه‌ای خاص و بی‌نظیر دارد.
نخستین سرمایه‌گذاری مستقیم فرانسه در ایران
موقعیت و شرایط خاص یادشده، موجب آسودگی خاطر سرمایه‌گذاران از درآمدزایی و کسب سود در این بازار شده است. از سویی دیگر، خیز خودروسازان ایرانی برای کسب دانش و فناوری تولید خودرو و تبدیل‌شدن به خودروساز جهانی نیز محرک اصلی در اجرای هرچه سریع‌تر قرارداد با خودروسازان جهانی است. موضوعی که شرکت ایران‌خودرو آن را محور اصلی فعالیت‌های خود اعلام کرده است. برهمین‌اساس، اولین قرارداد پس از برجام میان ایران‌خودرو و پژو منعقد شده و با ایجاد شرکت مشترک «ایکاپ» به مرحله اجرائی رسیده است. شرکت پژو با داشتن سابقه دیرین در بازار ایران، شناخت دقیقی از سلایق و نیاز مشتریان ایرانی داشته و به دنبال این است تا با عرضه محصولات روز و جدید خود، جایگاه و سهم خود را در ذهن مشتریان و بازار ایران حفظ کند. در دور تازه همکاری‌ها، شرکت پژو برنامه‌ریزی بلندمدتی برای حضور در بازار ایران و منطقه دارد، این شرکت به دلیل نداشتن سایت تولیدی و هاب منطقه‌ای، تولید مشترک با ایران‌خودرو را با جدیت زیاد دنبال می‌کند.
پای قطعه‌سازان هم در میان است
مشارکت قطعه‌سازان ایرانی و پیوستن آنان به زنجیره تأمین جهانی پژو از سرفصل‌های مهم قرارداد ایران‌خودرو و پژو است که با نظارت کامل وزارت صنعت، معدن و تجارت در نهایت موجب بومی‌سازی تولید محصولات در سال سوم همکاری خواهد شد. برهمین‌اساس و به منظور تحقق‌بخشیدن و عملیاتی‌کردن مشارکت قطعه‌سازان ایران و پژو برای تولید محصولات جدید، نشست مشترک قطعه‌سازان دو طرف برگزار شد. این گردهمایی برای دومین‌بار و با حضور نمایندگان ٦٥ تأمین‌کننده فرانسوی به همراه مدیران ارشد پژو و همچنین ١٤٠ نفر از تأمین‌کنندگان ایرانی فعال در زنجیره تأمین ایران‌خودرو برگزار شد.
در این همایش دوروزه، ضمن تأکید بر ظرفیت تولید سالانه ٢٠٠ هزار دستگاه در شرکت ایکاپ، بر سهم بالای قطعه‌سازان ایرانی در تولیدات مشترک و انتقال دانش تولید قطعات با فناروی بالا تأکید شد.
در فاز ابتدایی قرارداد ایران‌خودرو و پژو سه محصول موفق و پرفروش در بازار اروپا عرضه خواهد شد که افزایش درصد بومی‌سازی، تولید آن را مقرون‌به‌صرفه و درآمدزا خواهد کرد. بدیهی است که در این میان کیفیت بالا، بهینه‌سازی تولید و بهره‌وری بالا و همچنین ارائه خدمات مناسب فاکتورهای اصلی برای انتخاب قطعه‌سازان در تولید محصولات مشترک است. به گفته مدیرعامل شرکت ساپکو توانایی قطعه‌سازان در تأمین مالی برای افزایش ظرفیت، سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین نیز حایز اهمیت فراوانی است. توانمندی شرکت‌های قطعه‌ساز ایرانی در تولید قطعه در دوران تحریم مؤید این نکته است که قطعه‌سازان به سطح بالایی از بلوغ دست یافته‌اند و در صورت داشتن فناوری و دانش فنی تولید قطعات توانایی تولید قطعات مورد نظر ایکاپ برای محصولات جدید و به‌روز را دارند.
صادرات قطعه هم‌زمان با صادرات محصول
صادرات محصولات ایکاپ که به‌عنوان یکی از مفاد اصلی قرارداد با پژو در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی لحاظ شده، زمینه حضور قطعه‌سازان در زنجیره جهانی تأمین پژو را فراهم کرده است. بنابراین تولید قطعه با کیفیت بالا و قیمت رقابتی از الزامات صادرات قطعه محسوب می‌شود. در نشست مشترک قطعه‌سازان ایران‌خودرو و پژو، از قیمت و کیفیت به‌عنوان دو مؤلفه اصلی برای همکاری با قطعه‌سازان نام برده شد و مدیران ارشد دو طرف بر انتخاب قطعه‌سازان برمبنای این دو مؤلفه تأکید کردند. به گفته مدیرعامل ایکاپ، این شرکت با تکیه بر منابع تولید و فناوری و استفاده از پتانسیل‌های دو شرکت مادر و بهره‌برداری از توان کارشناسان خبره به دنبال افزایش سهم بازار و سودآوری است. شرکت ایکاپ با حمایت کامل از قطعه‌سازان به دنبال تولید باکیفیت و قیمت رقابتی است.
سرمایه‌گذاری ٤٠٠ میلیارد یورویی ایران‌خودرو و پژو گام مهمی در توسعه همکاری‌های صنعتی دو کشور ایران و فرانسه به شمار می‌رود و با تبدیل ایران هاب منطقه‌ای برای تولیدات مشترک، نتیجه این سرمایه‌گذاری در تولید ثروت، افزایش درآمد ملی و توسعه صنعت خودروسازی دو کشور نمایان خواهد شد. و کلام آخر اینکه قرارداد ایران‌خودرو و پژو متخصص این شرکت نیست و متعلق به تمامی بخش‌های صنعت و جامعه ایران است و تلاش دارد با فشردن دست همکاری تمامی طیف‌های موافق یا منتقد راهی جدید را در توسعه صنعت خودرو در کشور باز کند.