تقویم ایران درحالی روزهای زمستانی خود را پشت سرمیگذارد که حال و هوای اقتصاد این روزها بسیار متفاوت شده و زودتر از روزشمار تاریخ به استقبال بهار رفته، بهاری که دربخش اقتصاد اتفاق میافتد. اقتصادی که روزهای سردی را در 12 سال گذشته سپری کرده است، حال منتظر لغو تحریمهای اقتصادی است تا از این رهگذر، بتواند کاستیهای گذشته را جبران کند و بار دیگر شکوفا شود.
به گزارش شهروند، درحالی که طبق خبرهای رسیده، تنها دو روز به لغو تحریمهای اقتصادی باقی مانده، موج تازهای از امید اقتصاد ایران را فرا گرفته است، این را از اظهارنظرهایی که پیرامون این قضیه میشود، به خوبی میتوان دریافت. فعالان اقتصادی بیش از همه در انتظار بهاریشدن اقتصاد ایران هستند و از برگزاری جشن لغو تحریمها در این روزها سخن میگویند. درهمین راستا اتاقهای بازرگانی ایران و تهران میزبان نشستهای جداگانهای درخصوص شرایط اقتصادی ایران در دوران جدید بود که یکی از آنها درباره توسعه روابط تجاری و بانکی میان ایران و روسیه برگزارشد. در این میان مهدی جهانگیری نایبرئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران موعد لغو تحریمها علیه ایران را درحالی روز جمعه هفته جاری (بیستوپنجم دیماه) اعلام میکند که برخی کشورها همچون روسیه که کاسه صبرشان لبریز شده بود، پیش از آغاز رسمی لغو تحریمها، درصدد بهبود روابط تجاری خود با ایران برآمدند. بهطوری که براساس اظهارات مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران، هفته گذشته، 500 کامیون موادغذایی و بهویژه میوهجات از طریق جمهوری آذربایجان به روسیه ارسال شده است.
این درشرایطی است که سهم ایران از تجارت 775 میلیارد دلاری روسیه در سال 93 تنها 945 میلیون دلار بوده و حالا چشمانداز روشنی در این بخش نمایان شده است.البته مراودات تجاری دوکشور به همین جا ختم نمیشود. مهدی خلج رئیس سازمان دامپزشکی کشور نیز درحالی امیدوار است که از ٢٠ ژانویه ( ابتدای بهمن) صادرات محصولات لبنی به روسیه آغاز شود که به گفته او، ریز اطلاعات مربوط به گوشت مرغ و تخممرغ برای روسها ارسال شده و تا ۱۵ فوریه ( بهمن و اسفند سالجاری) نظر نهایی خود را برای مجوز صادرات به این کشور اعلام خواهند کرد. در این رابطه علی صالحآبادی مدیرعامل بانک توسعه صادرات نیز در نشست بررسی راهکارهای صادرات به روسیه که در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد، از ایجاد خط اعتباری ٢٠میلیون یورویی توسط این بانک برای صادرات به روسیه خبر داد و گفت: درحال رایزنی با بانک مرکزی هستیم تا از طریق راهکارهایی این رقم را به ٣٠٠میلیون یورو برسانیم. او همچنین به رایزنیهای ایران با روسیه برای پیمان پولی دوجانبه اشاره کرد و افزود: مذاکرات متعددی بین بانک مرکزی ایران و روسیه انجام شده که هنوز به جمعبندی نهایی نرسیدهایم. در فاز اول دولت روسیه بانکی را مشخص کرده که با ما کار کند و چند جلسه هم با این بانک برگزار کردهایم تا برای واردات از ایران السی باز کند و روشهای تسویهحساب را هم تعریف کردهایم که کد رمز بین ما و آنها ردوبدل هم شده است.
ضرورت اصلاح ساختار بانکی در پساتحریم
هرچند که برخی کشورها درصدد ورود به بازار ایران هستند اما این به معنای این نیست که بدون هیچ مدیریت و برنامهریزی با رشد سرمایهگذاری خارجی در پساتحریم مواجه خواهیم شد. دراین میان برخی از صاحبان بنگاههای اقتصادی معتقدند که برای بهتر دیدن مشکلات کنونی اقتصاد باید خودمان را در جایگاه یک سرمایهگذار خارجی بگذاریم و از چشم او موانع و مشکلات موجود را ببینیم. در این میان، دیگر اعضای هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران از ضرورت مشخصشدن اولویت نخست اقتصاد کشور درفضای جدید اقتصادی و لزوم تجدیدنظر در ساختار سازمان سرمایهگذاری و بازتعریف مفهوم دیپلماسی اقتصادی سخن میگوید. هرچند که به زغم برخی از فعالان اقتصادی تمام مشکلات اقتصاد کشور با لغو تحریمهای اقتصادی برطرف نخواهد شد. این نکتهای بود که مسعود خوانساری رئیس پارلمان بخش خصوصی تهران در دهمین نشست هیأت نمایندگان اتاق تهران بدان اشاره کرده و گفت: سیستم بانکی طی سالهای گذشته، شاهد سرکوب مالی و بیانضباطیهای بسیاری بوده، بهطوری که ٦٠درصد داراییهای نظام بانکی دچار انجماد شده است. ضمن آنکه سهم مطالبات مشکوکالوصول حدود ٦٤درصد مطالبات غیرجاری بوده و نسبت تسهیلات غیرجاری به سرمایه در بانکها به ١٧٦درصد رسیده است. او افزود: اقتصاد ایران بانکمحور است و اگر این اعتبارات به سیستم بانکی بیاید، بسیاری از مشکلات حل میشود. او با بیان اینکه با رفع تحریمها تمام مشکلات نظام بانکی حل نمیشود، تأکید کرد که این نظام نیازمند اصلاحات ساختاری است. او ادامه داد: رئیسجمهوری در تیرماه گذشته طی نامهای به معاون اول خود، دستوری مبنی بر اصلاح نظام بانکی صادر کرد و انتظار میرود در این مورد گزارشی ارایه شود.
ورود 3763 سرمایهگذار خارجی به ایران
در ادامه این نشست، نایبرئیس اتاق تهران گزارشی درخصوص برخی اقدامات و برنامهریزیهای ستاد اقتصادی پساتحریم ارایه داد. مهدی جهانگیری در ابتدای سخنان خود، موعد لغو تحریمها علیه ایران را روز جمعه هفته جاری- بیستوپنجم دیماه- اعلام و خاطرنشان کرد: پس از ١٢سال، پرونده تحریمها بسته خواهد شد و اقتصاد ایران و متولیان آن باید دوره تازهای را برای جبران ناکامیهای گذشته آغاز کنند. او با اشاره به اینکه طی ٩ماه گذشته و پس از توافق هستهای صورت گرفته در لوزان سوییس، کشور ایران کانون توجه سرمایهگذاران خارجی قرار گرفته است، گفت: در طول این مدت، نزدیک به ٣٧٦٣ سرمایهگذار خارجی در قالب ١٤٥ هیأت اقتصادی از حدود ٥٠ کشور جهان به ایران آمدند و در مذاکره با فعالان اقتصادی ایران، زمینههای همکاری و امکان سرمایهگذاری درکشور را مورد بررسی قرار دادند.
امکان اجماع جهانی علیه ایران نیست
در ادامه دهمین نشست هیأت نمایندگان اتاق تهران، حمیدرضا آصفی که مسئولیت کمیته بینالملل ستاد اقتصادی پساتحریم را برعهده دارد، پشت تریبون قرار گرفت تا در مورد چشمانداز برجام و آنچه باید در فضای بینالمللی انجام داد، سخن بگوید. عضو ستاد اقتصادی پساتحریم اتاق تهران با اشاره به نزدیکشدن موعد لغو تحریمها علیه ایران گفت: تصور این است، فضایی که در جامعه بینالملل برای ما ایجاد شده، رو به بهبودی است و بعید است که دیگر شرایط سخت گذشته تکرار شود، چون امکان اجماع جهانی علیه ایران از بین رفته است. آصفی با اشاره به حمله به سفارت و کنسولگری عربستان و محکومکردن این اقدام گفت: با وجود انجام این اقدام ناپسند و نامطلوب ازسوی برخی افراد، عربستان نمیتواند علیه ما اجماع جهانی و حتی منطقهای ایجاد کند، چون خود این کشور بهعنوان یک حکومت قرون وسطایی در دنیا شناخته میشود. او با این حال تأکید کرد که برخی کارشکنیها علیه ایران تمام نشده است.
مشکلات را از چشم طرف مقابل ببینیم
آصفی در ادامه سخنان خود عنوان کرد که برای بهتردیدن مشکلات کنونی اقتصاد باید خودمان را در جایگاه یک سرمایهگذار خارجی بگذاریم و از چشم او موانع و مشکلات موجود را ببینیم. او افزود: ناکارآمدی نظام بانکی و ناکارآمدی بیمههای داخلی دو مشکل اصلی اولیه پیش چشم سرمایهگذار خارجی است. درعین حال سرعت پایین تصمیمگیری و بیثباتی ناشی از آن، سخت و پیچیده بودن قوانین گمرکی و تعرفهای و شناخت پایین بنگاههای خارجی از ظرفیتهای اقتصاد ایران مشکلات بعدی است که باید برای جذب سرمایهگذاری خارجی حل شود.مهدی پورقاضی، دیگر عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران، با اشاره به اخباری که از لغو تحریمها در هفته آینده شنیده میشود، گفت: «لغو تحریمها اتفاق بزرگی در اقتصاد ایران است و درشرایطی که فعالان اقتصادی دچار دلسردی شدهاند، شایسته است اتاق تهران جشنی برگزار کند و این اتفاق را بزرگ جلوه دهد.
ولیالله افخمیراد رئیس سازمان توسعه تجارت نیز به این نکته نیز اشاره کرد که تا زمانی که نظام دو نرخی ارز و قیمتگذاری پا برجا باشد، نباید توقع داشت که سرمایهگذار وارد کشور شود. چنانچه مواردی از این دست برطرف شود، حضور سرمایهگذاران نیز طولانی و پایدار خواهد بود.