پيشرفت تكنولوژی در صنعت خودروسازی در سه دهه اخير و اهميت موضوع ايمنی برای خودروسازان موجب شده تا امروزه انواع سيستم‌های پيشرفته الكترونيكی (مكاترونيك) كه رفتار خودرو را تحت كنترل خود دارند به اجزايی جدا ناپذير از قطعات خودرو تبديل شوند و با تاثير خود به روي رفتار خودرو، يكي از عوامل تاثيرگذار در خريد و انتخاب خودرو به حساب بيايند.
اگر رانندگان خودرو در دو دهه گذشته به نصب ترمز ضدقفل به عنوان يك تجهيز ايمني جهت جلوگيري از تصادف نگاه مي‌كردند، امروز توقعشان با وجود كنترل‌‌كننده هاي الكترونيكي تا به آن حد بالا رفته است كه با اين سامانه ها به دنبال حفظ تعادل خودروي خود نيز مي باشند. از آنجايی که روز به روز اهمیت این سیستم ها در کنترل خودرو آشكارتر شده و سخت گیری موسسات ایمنی بين المللي برروی خودرو سازان و درجه بندي آنها به روي محصولات توليدي نیز برای استفاده از این سیستم ها بیشتر شده است، تقريبا ميتوان گفت در بين خودروسازان معتبر، ديگر محصولي نمانده است كه به اين امكانات مجهز نشده باشد. چنانچه سيستم ضد بلوكه قفل ABS را اولین گام جهت برقراري نسبي ايمني بدانيم، TC يا كنترل تراكشن به عنوان برقرار كننده اصطكاك ميان تايرها دومين قدم و سیستم ESP يكي از سه امكان اصلي ديگري است كه در خودروهاي امروزي مورد استفاده قرار گرفته است. با وجود اينكه تاريخ ابداع و استفاده امروزي اين سيستم را بايد در سال 1987 و در بين كمپاني هاي بنز و ب ام و جستجو كرد اما در نگاهي كلي تر باز هم اين كمپاني مرسدس است كه در 1959 برای جلوگیری از لغزش چرخ ها دستگاهی را ابداع نمود تا با دخالت در نیروی موتور و سیستم تعویض دنده و همچنین ترمزگیری، از لغزش و ناپايداري خودرو جلوگیری کند.
در سال 1987 اما مرسدس بنز، ب ام و و تويوتا به صورت همزمان کنترل تراکشن را طراحی نمودند تا ميتسوبيشي نوع ارتقاء يافته آنرا كه در ابتدا TCL نام داشت، تحت عنوان (ASTC) در سال 90 به روي مدل دايموند خود به بازار عرضه نمايد. از آن سال تا سال 1992 با تحقیقات مستمر مرسدس بنز و همکاری کمپانی آلمانی بوش سیستمي طراحی گشت و Elektronisches Stabilitats programm نام گرفت که اختصاراً ESP گفته میشود. در همين زمان کمپانی بوش با همکاری BMW سیستمي را طراحی کردند كه با کم کردن نیروی موتور در لحظات ناپایداری احتمال منحرف شدن يا واژگوني خودرو را كاهش ميداد. رقابت بين اين دو هموطن تا به آنجا ادامه يافت كه بالاخره در سال 1995 مرسدس به صورت رسمی ESP را برروی W140 S-Class معرفي نمود. در همان سال و به دنبال آن ب ام و در ابتدا با كمك بوش و بعد با كمپاني كنتيننتال اين تكنولوژي را مورد استفاده قرار داد. ولوو و تويوتا نيز از قافله عقب نمانده و از اين سيستم به روي برخي توليدات خود همچون تويوتا كراون Crown Majesta استفاده نمودند.
البته نكته اي را كه بايد توجه كرد اين است كه اين سيستم مانند ديگر فن آوري هاي روز دنيا همچون سيستم مديريت زمان بندي سوپاپها و يا جعبه دنده هاي تيپ ترونيك، در كمپاني هاي مختلف نامي منحصر براي آن كمپاني را به خود گرفته است. به عنوان نمونه اين سيستم در تويوتا VSC يا Vehicle Stability Control، در آلفا Vehicle Dynamic Control )VDC) ،در كاديلاك، StabiliTrak & Active Front Steering) AFS) در ب ام و "Dynamic Stability Control) DSC) ودر هوندا Vehicle Stability Assist ) VSA) نام دارد.
جالب اينجاست كه طبق آخرين اطلاعات، از سال آينده قرار است كليه خودروهاي سواري در آمريكا مجهز به اين سيستم باشند. موسسه ملي NHTSA كه وظيفه نظارت برايمني ترافيك بزرگراه هاي آمريكا را برعهده دارد با اصرار بر لزوم استفاده از اين سيستم بر روي تمام خودروها بر اين اعتقاد است كه در صورت محقق شدن چنين برنامه اي، سالانه شاهد كاهش بين 5300 تا 9600 تصادف مرگبار خواهيم بود. در کانادا نیز نصب ESP بر روي خودروها از سال 2011 اجباری شده و کشورهای عضو اتحادیه اروپا نيز از سال 2014 قرار دادن این سیستم را اجباری خواهند نمود. اين البته جداي از تمايل خود كارخانجات براي نصب اين وسيله الكترونيكي به روي خودروهاي خود مي باشد، چراكه به نظر مي رسد اين ميل و اشتياق خودروسازان براي به كارگيري ابزاري چون ESP تا بدان حد باشد كه حتي پيش از اجباري شدن آن در كشورهاي عضو اتحاديه تا سال 2014، بسياري از خودروها نه تنها به اين وسيله مجهز باشند بلكه ديگر ابزارهاي الكترونيكي را به صورت استاندارد در خود داشته باشند.
درواقع رشد بازار استفاده ESP در كشورهاي شمال و غرب اروپا چون دانمارك، سوئد وآلمان تا به آن ميزان بوده كه عمال تا سال آينده خودروي نويي را نخواهيد يافت كه به اين سيستم مجهز نشده باشد. كافي است بدانيد كه اگر در سال 2003 در كشور سوئد 15% خودروهاي سواري به اين وسيله مجهز بودهاند، به فاصله تنها 16 ماه پس از آن اين آمار بالغبر 58% بوده است. كمپاني فولكس واگن (فاو) پس از آزمايش خودروهاي خود كه داراي سيستم ESP بودهاند نتايجي را اعلام داشته كه نشان از اهميت اين تكنولوژي در ايمني خودرو دارد. به اعتقاد فولكس واگن در خودروهاي داراي اين سيستم 80% از احتمال تصادفات ناشي از لغزندگي و يا بي ثباتي خودرو كاسته خواهد شد و اين يعني تاثيرگذارتر از نقش ايربگ در ايمني خودرو! درواقع بايد گفت باوجود اينكه امروزه سيستم هاي غير فعالي مانند كمربند ايمني و ايربگ نقش به سزايي در ايمني خودروها ايجاد ميكنند اما از آنجاييكه بخش اعظمي از خسارات به دليل انحراف از مسير و تصادفات جانبي به وجود مي آيند، سيستم كنترل پايداري ESC با ايجاد ثبات و تعادل خودرو نقشي اساسي را در ايمني خودروها و كاهش اين خسارات ايفا مي كند.
اما سيستم کنترل پایداری الکترونیکی ESP چگونه كار ميكند؟ اين سيستم به زبان ساده از مجموعه ای از سنسورها و حسگرهايي تشكيل يافته است که از طريق مركز كنترل با پمپ های ترمز ABS عمل می‌کنند. اين سنسورها شامل حسگر تعيين زاويه فرمان، حسگري برای مشخص شدن جهت افقي در حال حرکت خودرو، حسگرهاي گاز يا سرعت خودرو و همچنين حسگرهايي براي اندازه گيري شتاب جانبي خودرو مي باشد. اين حسگرها در هر لحظه وضعيت خودرو را به واحد كنترل ECU گزارش مي كنند و هنگامي كه خودرو به دليل حركت در مسيرهاي لغزنده و يا در سر پيچ ها دچار كم فرماني Understeer و يا بيش فرماني Oversteer ميشود، ESP وارد عمل شده و با توزيع نيروي مناسب به چرخ هاي جلو و يا عقب، پايداري بيشتر خودرو را موجب مي شود. توجه داشته باشيد همانطور كه اشاره شد، کمک رسانی این سیستم به راننده فقط برای پیچیدن در پیچها نبوده بلكه در حين رانندگي در زمین برفي و لغزنده و يا هنگام روبرو شدن با يك مانع اتفاقي هم مورد استفاده قرار می گیرد .
آنگونه كه در عكس بالا نيز مشخص است اتومبيل سبز رنگ كه فاقد سيستم ESP است به هنگام سبقت گرفتن با سرعت زياد در سر پيچ دچار بيش فرماني شده و از ناحيه پشت از جاده خارج ميگردد. اتومبيل مشكي اما با مجهز بودن به اين سيستم و با اعمال نيروي ترمز به چرخ جلويي، محور افقي خودرو را در راستاي جاده قرار داده و بدون بروز مشكل از پيچ عبور ميكند. همانگونه كه مشخص است این سیستم به سرعت وارد عمل شده و با عكس العمل به موقع از بروز حادثه جلوگيري ميكند. شايان ذكر است كه كمپاني هاي معتبري چون مرسدس، رنو تراكس و ولوو چه در كاميون ها و كشنده هاي خود و چه در اتوبوس هاي جاده اي وتوريستي از اين امكان بهره مي برند تا سالانه از كشته شدن دست كم 10 هزار نفر در جاده ها جلوگيري شود. طبق تحقيقات صورت گرفته، وجود ESP ميتواند تا 35% درصد از تصادفات خودروهاي سواري و تا 65% از تصادفات خودروهاي شاسي بلند بكاهد!