وقتی هزينه پول در شرايط كنونی در بانك‌ها بين 20 تا 30 درصد تعيين می‌شود بايد روی منابع قرضالحسنه بانكی كه نرخ سود تسهيلاتش تنها 4 درصد است بسيار حساس بود، با اين حال هيچ مقامي در بانك مركزي و شوراي پول و اعتبار هيچ‌گونه گزارش عملكردي از منابع قرضالحسنه بانكي به افكار عمومي نمي‌دهد، اين در حالي است كه كارشناسان مستقل حجم اين منابع را بيش از 100هزار ميليارد تومان عنوان مي‌كنند كه اين ميزان تقريباً يك هشتم كل حجم نقدينگي كشور يا به عبارتي با يك سوم ارزش روز بازار سهام تهران برابري مي‌كند.
عدم شفافيت بانك‌ها در بخش منابع قرضالحسنه از دير‌باز اين شائبه را ايجاد كرده است كه يا عمده اين منابع صرف ارائه تسهيلات به كاركنان بانك مي‌شود يا اينكه اين وجوه صرف فعاليت‌هايي مي‌شود كه از نظر شرعي و قانوني صحيح نمي‌باشد، با اين حال طبق بررسي‌هاي غيررسمي گويا منابع قرضالحسنه بانكي بيش از 100هزار ميليارد تومان معادل يك هشتم كل حجم نقدينگي كشور است كه 70 درصد از اين منابع سپرده‌هاي قرضالحسنه جاري و الباقي سپرده‌هاي پس‌انداز به شمار مي‌رود. به گزارش «جوان»، سنت قرضالحسنه در اسلام از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است و مسلمانان به قرض دادن به برادران ديني نيازمند خود بسيار سفارش شده‌اند در اين بين با شكل‌گيري بانك‌ها و عبور عمده فعاليت‌هاي پولي من جمله قرضالحسنه از مسير فعاليت بانكي، بانك‌ها در حساب هايي تحت عنوان قرضالحسنه كه هيچ سود ومزيتي به اين حساب‌ها تعلق نمي‌گيرد، موظفندبه وكالت از سپرده گذار، تسهيلاتي تحت عنوان قرضالحسنه با نرخ سود 4درصد كه اين نرخ سود نيز هزينه فعاليت‌هاي بانكي است، به نيازمندان پرداخت كنند.
حال اگرچه گزارش‌هاي كارشناسان مستقل نشان مي‌دهد منابع قرضالحسنه بانكي بيش از 100هزار ميليارد تومان است كه اگر قائل به نيمي از اين ميزان منابع قرضالحسنه باشيم نيز علي‌القاعده نبايد امروز با اين حجم منابع قرضالحسنه حتي يك درخواست تسهيلات ازدواج هم نبايد در صف انتظار باقي بماند، با اين حال گزارش‌ها نشان مي‌دهد در شرايط كنوني، بيش از 500 هزار جوان در صف دريافت وام ازدواج 3 ميليون توماني هستند كه اين مبلغ نه تنها با توجه به هزينه‌هاي امروز ازدواج افزايش نيافته بلكه همين مقدار اندك نيز توسط بانك‌ها به سختي و پس از مدت طولاني به جوانان اعطا مي‌شود.
حاصل ضرب عدد 500هزار درخواست وام ازدواج بر 3ميليون تومان بالغ بر يك هزار و 500 ميليارد تومان منابع مي‌باشد كه در برابر اين حجم عظيم از منابع قرضالحسنه پرداخت وام ازدواج براي بخش پولي كشور كاري ندارد اما مشخص است كه نظام بانكي در تخصيص منابع قرضالحسنه عملكرد مناسبي نداشته است.
بانك‌ها مي‌توانند بخشي از 70 هزار ميليارد تومان سپرده قرضالحسنه جاري خود را به تسهيلات قرضالحسنه تخصيص دهند چراكه اين منابع نيز قرضالحسنه بوده است، با اين حال به دليل انحصاري كه دارند اين كار را انجام نمي‌دهند و همه اين منابع را با نرخ‌هاي بالا در سرفصل سرمايه‌گذاري و تنها در جهت سودآوري خود وام مي‌دهند. حال اين سؤال وجود دارد كه در كجاي دنيا بانك‌ها منابع را با نرخ صفر تجهيز مي‌كنند و با نرخ‌هاي 25 و 30 درصد تخصيص مي‌دهند؟
همچنين بانك‌ها از حدود 40 هزار ميليارد تومان منابع قرضالحسنه پس اندازي كه به وام قرضالحسنه تخصيص مي‌دهند، بخش قابل توجهي از اين تسهيلات را به ساير مصارف اصلي قرضالحسنه از جمله كارمندان خود تخصيص داده‌اند. گزارش 12830 مركز پژوهش‌هاي مجلس نشان مي‌دهد شرايط وام قرضالحسنه كاركنان بانك‌ها در مقايسه با ساير وام‌هاي قرضالحسنه بسيار متفاوت است. سقف وام قرضالحسنه كاركنان در اكثر بانك‌ها حداقل شش برابر سقف ساير وام‌هاي قرضالحسنه است، همچنين مدت بازپرداخت تسهيلات قرضالحسنه عادي حداكثر 36 ماه است در حالي كه اين مدت براي بازپرداخت وام‌هاي كاركنان 180 تا 200 ماه است، كارمزد تسهيلات قرضالحسنه عادي نيز در اكثر بانك‌ها برابر 4 درصد است در حالي‌كه اين نرخ براي وام‌هاي كاركنان برابر يك درصد است.
با توجه به اينكه در زمينه تجهيز و تخصيص منابع قرضالحسنه شفافيت وجود ندارد و بانك مركزي در اين زمينه آمارهاي مشخصي منتشر نكرده است، از بانك مركزي و شوراي پول و اعتبار درخواست مي‌شود بانك‌ها را ملزم به ارائه گزارش عملكرد دوره‌اي درباره منابع قرضالحسنه بانك‌هاي كشور كنند.