با وجود این که در ظاهر، تایر خودروها از طرح‌ها و آج‌های متفاوت تشکیل شده اند ولی باطن آنها پر از پیچیدگی ها و حتی رازهای کمتر شنیده شده است. تاکنون در مقاله‌های مختلف گذشته در مورد انواع لاستیک ها، نحوه خواندن اعداد و علامت های روی دیواره تایرها، چگونگی استفاده بهینه از تایرها برای افزایش طول عمر واقعی آنها و حتی تکنولوژی های مختلف به کار رفته در تایرها و لاستیکهای ران فلت مطالب جامعی بیان شده است. اما همان طور که خودروها به سرعت در حال پیشرفت و به روز رسانی هستند، ارتقای تایرها نیز به موازات آن در حال انجام است تا همواره اطالعات جدیدی در این مورد وجود داشته باشد.
در ادامه 10 واقعیت و تکنولوژی که احتماال کمتر فردی در خصوص تایرها به آن توجه میکند یا دارای اطلاعات متضادی است، بیان میشود.
دیدگاه:
تایرهای باریک (غیر پهن) انتخاب بدی برای خودروها هستند. در نظر بسیاری از افراد، برای هر چه بهتر کردن پایداری خودرو و همچنین افزایش دینامیک حرکتی آن باید از تایرهای پهن تر استاندارد استفاده کرد. خودروی الکتریکی ب ام و i3 اما در نقطه مقابل این موضوع برای افزایش برد موثر حرکتی بر تایرهایی با سطح تماس حداقلی با سطح مسیر اتکا میکند. لاستیک های بریجستون اکوپیا EP500 این خودرو دارای نسبت متغیری از 55 تا 70 (پهنای کم و دیواره بلند) تا به این ترتیب میزان هدر رفت انرژی در آنها در کمترین مقدار خود قرار گیرد. همچنین این شکل به خودرو کمک میکند تا نیروی کشش آیرودینامیکی را در بخش جلو کاهش دهد. برای ایجاد تناسب میان ابعاد خاص این تایر با توانایی های حرکتی i3، بریجستون از تکنولوژی فشار انفجاری در این تایرها استفاده کرده تا شتابگیری، قابلیت ترمزگیری و همچنین چسبندگی کناری مورد نظر فراهم شود. اگر فکر میکنید که این دسته از تایرها تنها در خودروهای دوستدار محیط زیست کاربرد دارند باید نگاهی به سیر تکامل یکی از قدرتمندترین خودروهای عضلانی آمریکایی یعنی شورولت کوروت بیندازید. نسل جدید کوروت استینگری با پکیج Z51 از تایرهای 245.35ZR19 و 285.30ZR20 در محورهای جلو و عقب استفاده میکند و این در حالی است که نسل قبلی این خودرو در دو محور مذکور دارای تایرهای 275.35ZR18 و 325.30ZR19 بود. به خوبی مشخص است که نسل جدید کوروت از تایرها باریکتر و بلندتر در ساختار خود بهره گرفته تا مزیتهایی مانند مقاومت کم و آیرودینامیک بهتر را برای آن به همراه آورد. همچنین تایرهای پهن باعث کاهش فضای مفید کابین شده و میزان مصرف سوخت خودرو را افزایش میدهد تا برای غلبه بر این موضوع به مرور تایرهای باریکتر و مدرنتر جایگزین مدل های قبلی شود.
دیدگاه:
تایرهای پهن باعث بهبود شتابگیری و اصطکاک هنگام ترمزگیری میشوند. لاستیک های پهن دارای سطح تماس لحظه ای کمتر با آسفالت هستند تا میزان چسبندگی طولی در آنها به اندازه مورد نیاز بالا نباشد. مدیر بخش توسعه تایرهای جایگزین بریجستون آمریکا در تایید این موضوع بیان میکند که برای به حداکثر رساندن قدرت ترمزگیری باید از سطح تماس طولانی تر و نه الزاما پهن تر در لاستیک ها استفاده کرد. اما مشکل اصلی در این نظریه این است که تنها در حالت شبیه سازی میتوان به تغییر مطلق یک پارامتر بدون تغییر در آیتم های دیگر اقدام کرد، در حالی که در واقعیت، تغییر یک پارامتر در تایر باعت ایجاد تغییرات در متغیرهای دیگر لاستیک میشود، به طور مثال پهن تر کردن لاستیک بدون تغییر در نسبت ابعادی آن باعث بلندتر شدن دیواره تایر میشود.
واقعیت:
آج های (گل ها) پهنتر در تایرها باعث افزایش چسبندگی به مسیر میشود. همان طور که در بالا گفته شد، مهندسان همواره با چندین متغیر به طور هم زمان در تایرها کار می‌کنند. این موضوع باعث میشود تا به طور نمونه نسل جدید کوروت با وجود بهره گیری از تایرهای باریکتر دارای چسبندگی بیشتری به سطح مسیر باشد چرا که برجستگی تایرهای به کار رفته در آن پهن تر از مدلهای دیگر است و همچنین میزان توزیع فشار در میان چهار تایر متفاوت در نظر گرفته شده است.
واقعیت:
تولید الکتریسیته ساکن در تایرها مشکل قدیمی است که حتی تایرها مدرن امروزی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. یکی از مشکلاتی که به خصوص در هنگام سوخت گیری و یا ورود و خروج سرنشینان به داخل کابین اتفاق می افتد پدیده ای به نام عدم تخلیه مناسب خودرو است که منحصرا به تخلیه الکتریکی بدنه اشاره دارد. مواد تشکیل دهنده تایرهای جدید با توجه به استفاده کمتر از کربن مشکی در آنها دارای رسانایی پایین تری شده اند تا وزن کمتر و مقاومت سایشی بالاتر مزیت های این تغییر به حساب آید. یکی از راه حل هایی که مهندسان برای غلبه کردن بر این موضوع به کار گرفته اند، استفاده از یک نوار یا آنتن در بخش مرکزی تایر است به طوری که باعث میشود تا رسانایی لازم میان آن و سطح مسیر به دست آید. برای درک بهتر از این مکانیزم میتوان به تایرهای موتوسیکلت های نگاه دقیق تری انداخت زیرا در آنها مشاهده این نوار نازک آسانتر است.
دیدگاه:
تایرهای زاپاس به زودی از رده خارج میشوند. با وجود در نظر گرفتن امدادهای سیار و ثابت در جاده ها و معابر، کیت های پنچرگیری و تایرهای ران فلت ولی تا کنون هیچ یک از این موارد نتوانسته جایگزین صد در صدی برای تایر زاپاس شود. بسیاری از افراد تایر پنجم را به عنوان یک عامل برای آرامش فکری خود میدانند تا در مواقع مورد نیاز با کمترین تنش به حرکت مجدد در مسیر ادامه دهند. اما مدتی است که برخی از شرکت ها تایر زاپاس را به عنوان یک آپشن بر روی خودروهای خود قرار داده اند تا خریداران برای داشتن آن ناچار به پرداخت مبالغ اضافی باشند که یکی از نمونه های آن را میتوان در موستانگ جدید مشاهده کرد. از نظر خودروسازان این کار علاوه بر کاهش هزینه باعث سبکتر شدن خودرو و بهبود مصرف سوخت آن میشود هر چند که از نظر خریداران هزینه مازاد پرداختی باعث مجهز شدن بیشتر خودروی آنها می شود.
واقعیت:
تایرهای پنچرگريز قادر هستند مسافتی بیش از 160 کیلومتر را با سرعتی مشخص بعد از پنچری طی کنند. به طور استاندارد، شرکت های سازنده لاستیک عنوان می‌کنند که تایرهای پنچرگريز يا رانفلت میتوانند مسافتی بیش از 80 کیلومتر را با سرعت 80 کیلومتر در ساعت طی کنند. اما اگر از سرعت خود بکاهیم به راحتی قادر خواهیم بود تا مسافت طی شده را به شکل چشم گیری افزایش دهیم. واقعیت قرار گرفته پشت این عمل به میزان گرمای تولید شده حین حرکت بستگی دارد به طوری که با کاستن از سرعت، گرمای کمتری حاصل میشود و در نتیجه تایر دیرتر تغییر شکل میدهد.
واقعیت:
شرکتهای سازنده تایر به طور مداوم در حال کار بر روی کاهش وزن لاستیکهای خود هستند. اگر بخواهیم وزن یک خودرو را کاهش دهیم باید وزن تمامی اجزای آن را کمتر از قبل کنیم که این کار شامل لاستیک ها نیز میشود. شرکت بریجستون با استفاده از فرمول جدید فولاد – سیمی خود توانسته تا در مدل اکوپیا EP422 میزان فرسایش چرخشی تار را تا حد زیادی کاهش دهد. در عین حال این کار بدون این که بر مقاومت و استحکام تایر در مسیرهای ناهموار تاثیر معکوس بگذارد باعث شده تا وزن کلی آن کمتر از قبل نیز شود. همچنین شرکت میشلن در حال آزمایش های گسترده ای بر روی تولید تایرهای سبک وزن است. یکی از تکنیک های مورد نظر در این کار کاهش عمق آج های تایرهاست و در عین حال تقویت بیشتر این برجستگی ها برای دوام بیشتر است.
واقعیت:
خودروسازان و شرکتهای تولید‌کننده لاستیک مدام در حال افزایش همکاری های مشترک هستند. در حال حاضر بسیاری از خودروسازان بر آزمایش های و تست های انجام شده توسط شرکتهای تولید‌کننده لاستیک اعتماد کامل دارند و بدون انجام فرايند اضافی از تایرهای مورد نظر در مدلهای مختلف خود بهره میگیرند. دلیل این امر به افزایش همکاری مشترک میان این شرکت ها مربوط میشود که در آن ابتدا تولیدکنندگان لاستیک با توجه به منابع موجود محصولی که قادر به تولید آن را هستند ترسیم می‌کنند، سپس مدلهای آزمایشی از این تایرها برای بررسی های دقیق داخلی تهیه میشود و در نهایت نیز مدل های پیش از نهایی شدن برای خودروسازان به منظور آزمایش های میدانی ارسال میشود. در طول این فرايند، بازخورهای به دست آمده از مهندسان سازه و شاسی برای بهبود طراحی، کیفیت سواری، هندلینگ و تولید کمتر صدا مورد استفاده قرارمی گیرند، اما این همکاری تنگاتنگ میان خودروسازان و تولیدکنندگان لاستیک به معنی آسانتر شدن کار برای آنها نیست چرا که به طور مثال در نسل جدید ب ام و M3 و M4 میشلن 3884 عدد نمونه اوليه از لاستیک های پایلوت سوپر اسپرت خود را در طول 19 ماه برای بامو تولید کرد تا نتیجه نهایی به دست بیاید.
دیدگاه:
در ساختار تایرها تنها ماده GHستیکی دارای اهمیت حیاتی است. شاید شما در خصوص کمربندهای فولادی شنیده باشید و مطمئنا هم از این موضوع مطلع هستید که بخش خارجی تایر از الستیک ساخته شده است ولی آیا میدانستید که خود این لاستیک معمولا شامل فلزاتی مانند کبالت و تیتانیوم است! این ترکیب کمک میکند تا ادغام بخش لاستیکی با کمربند فلزی بهتر انجام شود. یکی از تازه ترین مواد استفاده شده در تایرها سیلان یا هیدرات سیلیکون است که به عنوان یک ماده بین سلیکای غیر ارگانیک و پلیمرهای معمول برای افزایش اصطکاک در سطوح لغزنده، خیس و برفی کاربرد اساسی دارد. سیلیکا نیز در نقش یک افزاینده اصطکاک به خصوص در تایرهای چهار فصل کاربرد فراوانی دارد و در واقع نقش اصلی را در تولید بسیاری از تایرهای امروزی ایفا میکند.
واقعیت:
خودروهای هوشمند راه را برای ورود تایرهای بدون هوا هموارتر می‌کنند. برخی از شرکت ها پیشتر به ساخت نوع خاصی از تایرهایی روی آوردند که در واقع ترکیبی از تایر و رینگ به صورت یک پارچه است و نیاز به استفاده از هوا در آنها نیست. این تایرهای آینده نگرانه در حال حاضر به تعداد محدودی در برخی از خودروهای نظامی و آفرود مورد استفاده قرار میگیرند. شرکت میشلن به عنوان یکی از تولیدکنندگان پیشرو در این خصوص، همچنین خودروهای کارت ویژه گلف هوشمند خود را مجهز به این تایرها کرده و بر این باور است که برای رسیدن به مدل های صنعتی باید ابتدا این تایرها در خودروهایی با سرعت حرکت پایین و مدلهای هوشمند به کار گرفته شوند و پس از بلوغ اولیه وارد ناوگان حمل و نقل عمومی و در نهایت خودروهای عادی شوند.
* آرمین وحیدمحمدی