بازار فولاد در سالهای اخیر یکی از پرنوسانترین بخشهای اقتصاد ایران بوده است. میلگرد نیز بهعنوان یکی از اصلیترین اقلام مصرفی در پروژههای ساختمانی، صنعتی و عمرانی، بیشترین تأثیر را از این نوسانات دریافت میکند. بسیاری از خریداران چه سازندگان خرد و چه خریداران عمده با این سؤال مواجهاند که «چه زمانی برای خرید میلگرد مناسبتر است؟» و آیا میتوان رفتار بازار را تا حدی پیشبینی کرد؟
این مسئله زمانی مهمتر میشود که قیمت میلگرد در بازههای زمانی کوتاه تغییرات محسوسی دارد و خریدار نمیداند افزایش پیشِرو مقطعی است یا ادامهدار. شناخت عوامل مؤثر بر این نوسانات و بررسی الگوهای رفتاری بازار میتواند به تصمیمگیری دقیقتر کمک کند.
چرا بازار میلگرد همیشه نوسان دارد؟
نخست باید دانست که نوسان، بخش جداییناپذیر بازار فولاد است. دلیل اصلی این نوسانات ترکیبی از چند عامل ساختاری است:
- تغییرات نرخ ارز
- وضعیت عرضه و تقاضا در بورس کالا
- قیمت جهانی فولاد
- هزینهٔ مواد اولیه مثل سنگآهن و آهناسفنجی
- هزینه انرژی و حمل
- سیاستهای دولت در حوزه صادرات و واردات
این عوامل بهطور مستقیم روی قیمت میلگرد تأثیر میگذارند و همین باعث میشود بازار بدون روند ثابت و قابلاعتماد حرکت کند. برای بسیاری از خریداران، این نوسانها استرسزا هستند، بهخصوص وقتی قیمت میلگرد آجدار در عرض چند روز اختلاف قابلتوجه پیدا میکند یا قیمت میلگرد ۱۲ که یکی از سایزهای پرمصرف پروژههاست، دستخوش تغییرات سریع میشود.
اثر رفتار خریداران بر روند قیمت
یکی از دلایلی که نوسانها شدت پیدا میکنند، رفتار خود خریداران است. در زمانهایی که شایعهٔ افزایش قیمت شنیده میشود یا نرخ ارز چند روز پیاپی رشد میکند، تقاضا بهطور ناگهانی بالا میرود. این رفتار هیجانی باعث افزایش بیشتر قیمت میلگرد میشود و در مقابل وقتی بازار آرام میشود، تقاضا افت کرده و قیمتها تعدیل میشوند. به همین دلیل، خریداران حرفهای معمولاً منتظر رفتار بازار میمانند، نه شایعات و خبرهای غیرقطعی. در بسیاری از موارد، زمانی که بازار بهصورت کوتاهمدت رشد میکند، بهترین تصمیم «صبر کردن» است نه خرید هیجانی.
چه زمانی خرید میلگرد مناسبتر است؟
برای پاسخ دقیق به این سؤال باید چند نشانه مهم را در بازار دنبال کرد. این نشانهها معمولاً نشان میدهند که بازار در شرایط مناسبتری برای خرید قرار دارد:
۱. زمانی که بازار به ثبات نسبی میرسد
پس از دورههای رشد یا ریزش شدید، معمولاً بازار وارد مرحلهای میشود که قیمتها در یک محدوده محدود نوسان میکنند. این بازه یکی از بهترین فرصتها برای خرید است. در چنین دورههایی، حتی اگر قیمت میلگرد کمی بالاتر از کف قبلی باشد، ثبات آن ریسک خرید را کاهش میدهد.
۲. زمانی که اختلاف قیمت کارخانهها کم میشود
در برخی مقاطع، اختلاف میان کارخانهها بسیار زیاد است؛ برخی کارخانهها میلگرد را با افزایش قیمت عرضه میکنند و برخی دیگر با نرخ پایینتر. وقتی فاصله قیمتها کم و یکدست میشود، یعنی بازار در حال نزدیک شدن به یک قیمت واقعی است. در این زمان خرید منطقیتر است.
۳. وقتی بازار تحت تأثیر اخبار غیر اقتصادی نیست
در دورههایی که بازار ارز آرام است، سیاستهای صادراتی ثابت میماند و قیمت جهانی تغییر محسوسی ندارد، بازار فولاد معمولاً رفتار منطقیتری دارد. در این شرایط، قیمت میلگرد آجدار و ساده بهصورت طبیعی و نه هیجانی تعیین میشود.
۴. هنگامی که عرضه در بورس کالا افزایش پیدا میکند
عرضه بیشتر، معمولاً به کاهش یا تثبیت قیمت منجر میشود. اگر چند هفته پشتسر هم عرضههای قابل توجه در بورس کالا ثبت شود، یعنی بازار از سمت تولیدکنندگان سیگنال ثبات دریافت میکند و خرید در این بازه کمریسکتر است.
۵. زمانی که پروژهها در فصل سرد کمتر فعالاند
در ماههایی مثل دی و بهمن، بسیاری از پروژههای عمرانی یا ساختمانی با کاهش سرعت مواجه میشوند. در این دورهها معمولاً تقاضا کاهش پیدا میکند و قیمت میلگرد یا ثابت میماند یا روندی منطقیتر دارد. در مقابل، ماههای پرمصرف مثل اردیبهشت تا شهریور معمولاً با رشد تقاضا و افزایش فشار روی قیمت همراهاند.
چطور سایز انتخابی روی زمان خرید تأثیر میگذارد؟
نوع میلگردی که کاربر نیاز دارد نیز در تعیین زمان مناسب خرید تأثیر دارد. برای مثال، سایزهایی مثل میلگرد ۱۲، میلگرد ۱۴ و میلگرد ۱۶ از جمله پرمصرفترین سایزها در پروژههای شهری و ساختمانی هستند. به همین دلیل تغییرات قیمت در این سایزها سریعتر و محسوستر از سایزهای کمتر مصرف میشود.
بهطور ویژه، مقیمت میلگرد ۱۲ اغلب از سایر سایزها زودتر دچار نوسان میشود. بنابراین اگر پروژهای نیاز قطعی به این سایز دارد، معمولاً خرید در دوران ثبات کوتاهمدت بازار بهتر است تا منتظر افت سنگین قیمت ماند؛ چون این افت ممکن است هرگز رخ ندهد.
بررسی قیمت میلگرد آجدار؛ چرا نوسان آن بیشتر است؟
میلگرد آجدار به دلیل کاربرد گسترده در ساختوساز، حساسیت تقاضای بسیار بالایی دارد. همین تقاضای سنگین باعث میشود قیمت میلگرد آجدار نسبت به میلگرد ساده، واکنش سریعتری به بازار نشان دهد.
چند دلیل مهم برای نوسان بیشتر میلگرد آجدار عبارتاند از:
- استانداردهای متفاوت بین کارخانهها
- تفاوت وزن و تلورانس
- تفاوت کیفیت شمش فولادی
- تقاضای بالاتر از سمت پروژههای عمرانی
در نتیجه، بهترین زمان خرید میلگرد آجدار معمولاً زمانی است که بازار از یک دورهی هیجانی عبور کرده و در یک کانال محدود در حال نوسان است.
چطور رفتار بازار را برای خرید بهتر تحلیل کنیم؟
خریداران حرفهای معمولاً به سه سیگنال اصلی توجه میکنند:
- رفتار هفتگی بورس کالا
اگر قیمت پایه میلگرد چند هفته پشت سر هم ثابت باشد، احتمال ثبات بازار بیشتر است. - تغییرات نرخ ارز
نرخ دلار نیمایی و بازار آزاد تأثیر مستقیم بر قیمت فولاد دارد. - مقایسه قیمت کارخانهها با بنگاهها
وقتی اختلاف قیمت کمتر از حد معمول است، بازار به ثبات نزدیک شده است.
این سه نشانه در کنار هم تصویر واقعگرایانهتری از آیندهٔ نزدیک بازار میدهند.
آیا خرید در زمان کاهش قیمت همیشه بهترین انتخاب است؟
نه الزاماً. گاهی بازار کاهش کوتاهمدت دارد اما بلافاصله با رشد شدید مواجه میشود. در چنین مواردی، کسانی که منتظر کاهش بیشتر میمانند در نهایت مجبور به خرید با قیمت بالاتر میشوند. به همین دلیل خریداران حرفهای همیشه «ثبات» را به «کف قیمت» ترجیح میدهند؛ کف قیمت قابلتشخیص نیست؛ اما ثبات قابل مشاهده است.
جمعبندی
بهترین زمان خرید میلگرد، لزوماً زمانی نیست که قیمت در پایینترین سطح قرار گرفته باشد؛ بلکه زمانی است که بازار رفتار قابلپیشبینیتری دارد. ثبات قیمت، کاهش رفتارهای هیجانی، عرضه مناسب در بورس کالا و آرامش نسبی در بازار ارز از مهمترین نشانههای مناسب بودن زمان خرید هستند. در چنین دورههایی، خریدار میتواند با ریسک کمتر، تصمیم دقیقتری بگیرد—چه برای خرید عمده و چه برای تهیه سایزهای پرمصرف مثل میلگرد ۱۲ یا میلگرد آجدار.