ابرنفتکش ایرانی 114 Arman که از 2023 در اندونزی بهدلیل انتقال محموله و نشت نفت توقیف شده، قرار است همراه با 167 هزار تن نفتخام به ارزش حداقل 70 میلیون دلار به مزایده گذاشته شود. دادههای رهگیری نشان میدهد نفتکش پیش از توقیف نفت ایران را دریافت کرده و احتمالاً برای پنهانسازی منشأ، انتقال کشتیبهکشتی انجام شده؛ روشی رایج در ناوگان سایه.
مزایده همزمان کشتی تحریمشده و محمولهاش اقدامی کمسابقه است و در بحبوحه فشارهای غرب بر صادرات ایران، روسیه و ونزوئلا انجام میشود؛ فشاری که ناوگان سایه را بزرگتر و عملیات پنهانی را پرهزینهتر کرده است. تحریمها همچنین فروش کشتیهای قدیمی به مراکز اسقاط را دشوار کرده، هرچند برخی نفتکشهای تحریمشده از مسیرهای غیرشفاف به اسقاط هند رسیدهاند.
خریدار باید هزینههای نگهداری را بپردازد و نفتکش را ظرف 30 روز از آبهای اندونزی خارج کند، اما درباره نحوه فروش کشتی یا نفت ابهام وجود دارد؛ هر معامله رسمی بهدلیل تحریمهای آمریکا خطر حقوقی دارد و تنها از طریق مسیرهای غیررسمی ممکن است.
اقدام اندونزی علاوهبر پیام سیاسی، هشدار جدی برای بازار نفت است؛ زیرا کشتیهای قدیمی و بدون استاندارد میتوانند مخاطرات زیستمحیطی و هزینه حمل را افزایش دهند.
برای ایران نیز این مزایده یادآور وابستگی به ناوگان سایه و ریسکهای فزاینده تجارت پنهان نفت است؛ و اگر سختگیریها بیشتر شود، صادرات و داراییهای دریایی ایران با چالشهای سنگینتری روبهرو خواهد شد./ دنیای اقتصاد




