فارس: نمایندگان مجلس و کارشناسان مسکن هشدار می‌دهند که میلیون‌ها متر زمین قابل ساخت در ایران بدون استفاده رها شده و احتکار می‌شوند؛ آن‌ها به سراغ اقدامی رفتند که می‌تواند بخشی از بحران مسکن را کاهش دهد و بازار را به سمت عرضه واقعی هدایت کند.
یکی از معضلات مهم بازار مسکن در ایران، احتکار زمین‌های قابل ساخت و سکونت است. بسیاری از کارشناسان و نمایندگان مجلس معتقدند این زمین‌ها با هدف سرمایه‌گذاری و سوددهی کوتاه‌مدت، بدون استفاده عملیاتی نگه داشته می‌شوند و بخش بزرگی از ظرفیت ساخت مسکن در کشور به دلیل این پدیده بلااستفاده باقی می‌ماند.
در چنین شرایطی، اجرای قانون مالیات بر زمین‌های خالی و بایر به عنوان ابزاری موثر برای مقابله با احتکار زمین مطرح شده است. مردم با ثبت پویشی خواستار پیگیری این موضوع شده‌اند.
نقش مجلس و کمیسیون‌ها در شفاف‌سازی زمین‌ها
عبدالجلال ایری، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس، اعلام کرده است که مجلس طرح تحقیق و تفحص با موضوع احتکار زمین را کلید زده است. به گفته او، یکی از ضعف‌های اصلی، عدم اجرایی شدن کامل قانون جهش تولید مسکن است که باعث شده بسیاری از زمین‌ها بلااستفاده در اختیار نهادها و مالکان قرار داشته باشند.
ایری تاکید کرده که برای مقابله با احتکار، ضروری است اطلاعات مربوط به زمین‌های تحت تملک وزارت راه و شهرسازی و سایر نهادها شفاف شود؛ از جمله موقعیت دقیق، کاربری و مساحت زمین‌ها.
این اقدام می‌تواند مسیر اجرای قانون مالیات بر زمین‌های خالی را هموارتر کند.
همچنین جعفر قادری، رئیس کمیسیون ویژه جهش تولید مسکن، با اشاره به وجود زمین‌های رها شده و مستعد ساخت مسکن، بر لزوم استفاده از ظرفیت بازار سرمایه برای تأمین مالی پروژه‌های مسکن‌سازی تاکید کرده است.
به گفته او، بخش بزرگی از زمین‌های قابل سکونت کشور، به ویژه در مناطق کلان‌شهری، بلااستفاده باقی مانده و اگر شفافیت و اعمال مالیات بر این زمین‌ها صورت گیرد، می‌توان بخش زیادی از این ظرفیت را به تولید مسکن فعال اختصاص داد.
نقش مالیات و تجربه کارشناسان
کارشناسان اقتصادی و مسکن نیز معتقدند که مالیات بر زمین‌های خالی و احتکار شده ابزار مناسبی برای کاهش رهاشدگی زمین و تشویق مالکان به ساخت‌وساز است.
ابوالفضل نوروزی، کارشناس مسکن، در گزارشی اشاره کرده که مالیات بر خانه‌ها و زمین‌های خالی می‌تواند مالکان را مجبور کند تا زمین‌های بلااستفاده خود را در پروژه‌های مسکن‌سازی سرمایه‌گذاری کنند.
وی همچنین به تجربه شناسایی خانه‌های خالی در کشور اشاره کرده و گفته که با همکاری سازمان مالیاتی، این زمین‌ها و خانه‌ها قابل شناسایی و اعمال مالیات هستند.
از سوی دیگر، بخشی دستجردی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، تاکید کرده است که احتکار زمین و خانه باید ممنوع شود و مالکان زمین‌های خالی باید مشمول مالیات قرار گیرند.
به باور وی، این اقدام نه تنها جلوی احتکار را می‌گیرد بلکه نقدینگی را به سمت تولید و عرضه مسکن هدایت می‌کند و در نهایت به کاهش فشار قیمت‌ها کمک خواهد کرد.
چالش‌ها و ضرورت اجرایی شدن قانون
با وجود تصویب قوانین مرتبط، چالش‌های اجرایی و شفاف‌سازی اطلاعات زمین‌ها هنوز به قوت خود باقی است.
بخش عمده زمین‌های قابل سکونت کشور، به ویژه در شهرهای بزرگ، به دلایل مختلف از جمله مالکیت دولتی، نیمه‌دولتی یا خصوصی، بلااستفاده باقی مانده است.
کارشناسان معتقدند که بدون اجرای دقیق و خردمندانه مالیات، این زمین‌ها همچنان به عنوان منبع سود کوتاه‌مدت توسط مالکان احتکار خواهند شد و اهداف قانون جهش تولید مسکن محقق نخواهد شد.