در چند وقت اخیر برخی از جمله یک اقتصاددان به مردم توصیه کردند، به جای پرداخت حق بیمه، ماهانه یک گرم طلا بخرند و با پایان دوره اشتغال، مقدار زیادی طلا خواهند داشت و آن را می توانند خرج دوران بازنشستگی کنند.
جدا از این که یک فرد شاغل در دوران کاری خود، چه میزان موفق به انجام این کار شود که هر ماه توان و امکان خرید یک گرم طلا را داشته باشد، پرسش های متعدد دیگری در برابر این پیشنهاد «ساده انگارانه» مطرح است همچون در شرایط بروز حوادث، درمان، فوت و... اگر بیمه ای درکار نباشد، مشخص نیست سرنوشت فرد و خانواده او چه خواهد شد. ما در این گزارش، با استفاده از دیدگاه کارشناسان، ایده ساده انگارانه «به جای بیمه تامین اجتماعی، ماهانه یک گرم طلا بخرید» را بررسی می کنیم.
خروج یک میلیون نفر از پوشش بیمه
در پی موج تبلیغات «خرید طلا به جای بیمه» در ماه های گذشته، مدیرکل وصول حق بیمه سازمان تأمین اجتماعی، این موج تبلیغاتی را «خزانِ پنهانِ امنیت اجتماعی» توصیف کرد و با اشاره به تاثیر این تبلیغات در خروج یک میلیون نفر از دایره پوشش اجباری طی یکسال اخیر، درخصوص رهاشدن برخی افراد بدون پشتوانه بیمه‌ای، درمانی، بازنشستگی، ازکارافتادگی و حمایت‌های قانونی در آینده هشدار داد.
تامین اجتماعی ۹.۵ برابر حق بیمه را پرداخت می کند
اما در نقد دیدگاه خرید طلا به جای بیمه پردازی، کارشناسان حوزه بیمه و اقتصاددانان به آن پاسخ دادند. علی حیدری، کارشناس حوزه بیمه، خرید طلا به جای بیمه پردازی را سرمایه‌گذاری پرریسک می داند و می گوید: سازمان تامین اجتماعی ۹.۵ برابر حق بیمه دریافتی از بیمه‌شدگان را در قالب مستمری و ... به آن ها بر می‌گرداند.
او ایده طلا به جای بیمه پردازی را ناشی از نبود آموزش‌های عمومی و آگاهی‌های بیمه‌ای قلمداد می کند و می گوید: مشکل این جاست که بعضا افراد متوجه خدماتی که دریافت می‌کنند نیستند؛ مثلا فردی حق‌بیمه می‌پردازد اما در اثر یک حادثه یا بیماری به ناچار باید عمل جراحی با هزینه‌های چندصد میلیونی و حتی میلیاردی انجام دهد در حالی که در بیمارستان های سازمان تامین اجتماعی چنین جراحی‌هایی، به صورت رایگان انجام می‌شود.
ماجرای ازکارافتادگی یا بیماری
حیدری با بیان این که در سیستم بیمه‌های اجتماعی این گونه است که اندوخته‌ای انجام و سپس ۳۰ سال بعد خدمت دریافت می‌شود، گفت: اگر بیمه شده‌ای دچار ازکار افتادگی یا بیماری صعب العلاجی شود، خدماتی از بیمه‌های اجتماعی دریافت می‌کند(مستمری و درمانی) که در حالت عادی نمی‌توان از اندوخته‌های یک ساله و یا دو ساله طلا، این گونه استفاده کنند. افرادی داریم که در عرض یکسال و حتی یکماه بعد از بیمه‌پردازی، تصادف کردند یا دچار حادثه شغلی شده‌اند اما برایشان مستمری برقرار شده، حال آن که میزان اندوخته طلا با پول حق بیمه شامل چند گرم طلا می‌شود که عملا طلای خریداری شده کمکی در چنین مواقعی به فرد نمی‌کند. هدف از بیمه‌های اجتماعی، سوداگری و تجارت و واسطه‌گری نیست.
شاید یک خیانت
در همین زمینه، ابراهیم کشاورز، مدیرکل وصول حق بیمه سازمان تأمین اجتماعی هم اظهارنظر کرده است: این پیام ظاهراً ساده، امنیت اجتماعی نسل‌های آینده را تهدید می‌کند؛ صندوق‌های بازنشستگی را به ناترازی شدیدتر می‌کشاند و اعتماد مردم به آینده خود و خانواده‌شان را از بین می‌برد.او با تأکید بر این که قوانین بیمه‌ای از نوع «آمره» هستند که برای صیانت از نظم جامعه وضع شده‌اند و مصلحت عمومی در آن مدنظر است، توضیح داد: مخاطرات انسانی و اجتماعی این روند بسیار فراتر از خسارت‌های مالی است؛ بیمه فقط برای دریافت مستمری در دوران بازنشستگی نیست. به طور مثال کارگری ممکن است سه روز بعد از شروع کار دچار حادثه شود، همین سه روز سابقه می‌تواند ازکارافتادگی و مستمری مادام‌العمر برای او و خانواده‌اش ایجاد کند؛ همان‌طور که در دوران کرونا در پی فوت جوانانی با تنها دو سال سابقه بیمه، خانواده‌هایشان تحت پوشش مستمری قرار گرفتند. حال تصور کنید همین افراد، تحت تأثیر تبلیغات، خود را بیمه نکرده بودند. آیا طلا می‌تواند مادام‌العمر هزینه زندگی خانواده را تأمین کند؟
یک آینده خطرناک
این کارشناس حوزه بیمه به نکته مهمی اشاره کرده است: اگر روند خروج افراد از جریان خدمات بیمه ای ادامه یابد، در آینده‌ای نه‌چندان دور، میلیون‌ها نفر از مردم ایران بدون هرگونه پوشش بیمه‌ای، درمانی، بازنشستگی، ازکارافتادگی و حمایت‌های قانونی رها خواهند شد. از حاکمیت و نهادهای امنیتی انتظار داریم این جریان سازمان‌یافته را جدی بگیرند. این تبلیغات، مردم را از حمایت‌های قانونی تهی می‌کند و آینده جامعه را به خطر می‌اندازد. پیش از آن که دیر شود، امنیت اجتماعی را دریابید.
ماجرای طلا
۱-نوسانات قیمت
۲-عدم تولید درآمد
۳-ریسک و هزینه‌های نگهداری
در کنار همه آن چه مرور کردیم، خوب است به چند نکته درباره خرید طلا هم آگاه شویم. اگرچه طلا به‌عنوان یک دارایی پایدار شناخته می‌شود، اما قیمت آن نیز ممکن است دچار نوسانات شود. عوامل مختلفی از جمله تغییرات در عرضه‌وتقاضا، وضعیت اقتصادی جهانی و تحولات سیاسی می‌توانند بر‌قیمت طلا تاثیر بگذارند. ضمن این که طلا به خودی خود درآمدی تولید نمی‌کند. نگهداری طلا به‌صورت فیزیکی جدا از ریسک سرقت، نیازمند هزینه‌های اضافی مانند بیمه و هزینه‌های نگهداری است./ خراسان