چین پس از سال‌ها تلاش برای ورود به صنعت هواپیماهای مسافربری، اکنون با دو مدل تازه‌نفس C909 و C919 آماده است رقابت با غول‌های غربی را به‌طور رسمی آغاز کند. پکن قصد دارد این هواپیماها را در نمایشگاه هوایی دبی ۲۰۲۵ به‌عنوان نشانه ورود جدی به بازار خاورمیانه معرفی کند؛ بازاری که برای شکستن انحصار بوئینگ و ایرباس حیاتی تلقی می‌شود.
چین در آستانه ورود به مرحله‌ای تازه از رقابت جهانی در صنعت هواپیمای مسافربری قرار دارد. شرکت هواپیماسازی دولتی کوماک یا COMAC، پس از سال‌ها توسعه و آزمایش، اعلام کرده که دو مدل جدید خود یعنی C909 و C919 را در نمایشگاه هوایی دبی در نوامبر ۲۰۲۵ به نمایش خواهد گذاشت؛ اقدامی که به گفته تحلیلگران، نقطه عطفی در راهبرد پکن برای حضور در بازارهای خارجی، به‌ویژه خاورمیانه است.
این رویداد در شرایطی رخ می‌دهد که چین در سال‌های اخیر گام‌های بلندی در صادرات تجهیزات نظامی، از جمله جنگنده‌های J-10C و J-35، به غرب آسیا برداشته بود. اما با وجود گزارش‌هایی از علاقه برخی کشورها، این پروژه‌ها هنوز به صادرات قطعی منجر نشده‌اند.
به همین دلیل، پکن اکنون تمرکز خود را از بازار نظامی به سمت بازار هواپیماهای غیرنظامی معطوف کرده تا وابستگی طولانی‌مدت کشورهای منطقه به بوئینگ و ایرباس را به چالش بکشد.
در میان محصولات جدید چین، C909 نخستین جت منطقه‌ای توربوفن کاملاً بومی این کشور است. این هواپیما ظرفیت حدود ۹۰ مسافر دارد و برای مسیرهای کوتاه و متوسط طراحی شده است. برد پروازی آن بین ۲۲۰۰ تا ۳۷۰۰ کیلومتر است و به‌دلیل داشتن موتورهای عقب‌نصب‌شده، برای فرودگاه‌های کوچک و باندهای محدود مناسب‌تر از رقبای خود عمل می‌کند. رقبای اصلی این هواپیما شامل Bombardier CRJ، Embraer E-Jets و Airbus A220 هستند.
این مدل تاکنون از سوی سه شرکت آسیایی یعنی ترنس‌نوسا اندونزی، لائو ایرلاینز و ویت‌جت در مجموع با ۷ فروند وارد ناوگان عملیاتی شده است. همچنین «ایر کامبوجیا» تفاهم‌نامه خرید ۱۰ فروند C909 با امکان خرید ۱۰ فروند دیگر را امضا کرده که بزرگ‌ترین سفارش خارجی این هواپیما تا امروز محسوب می‌شود.
اما ستاره اصلی تلاش چین برای ورود به بازار جهانی،C919 است؛ هواپیمای تک‌راهرویی که به عنوان نخستین رقیب واقعی بوئینگ ۷۳۷ مکس و ایرباسA320neo مطرح شده است. این هواپیما ظرفیت ۱۶۰ تا ۱۹۰ مسافر دارد، برد آن بین ۴۰۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر است و از سال ۲۰۲۳ وارد خدمت شده. سه شرکت بزرگ چینی Air China، China Southern و China Eastern هم‌اکنون آن را به‌طور عملیاتی استفاده می‌کنند.
کوماک اعلام کرده که قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۵ حدود ۲۵ فروند دیگر C919 تحویل دهد و سپس تولید سالانه این مدل را به ۷۵ فروند افزایش دهد؛ هدفی که با توجه به حمایت مالی گسترده دولت چین و بازار داخلی چندصد فروندی این کشور، قابل تحقق ارزیابی می‌شود.
پکن برای توسعه بازار خارجی نیز دست به اقداماتی جدی زده است. «گالوپ‌ایر» برونئی در سال ۲۰۲۳ نخستین قرارداد بین‌المللی C919 را با خرید ۱۵ فروند C919 و ۱۵ فروند C909 به ارزش حدود ۲ میلیارد دلار امضا کرد.
افزون بر آن، «ایراسیا» مالزی در سال ۲۰۲۵ اعلام کرد که در مراحل پایانی مذاکره برای خرید تعداد قابل توجهی از C919 قرار دارد.
به باور تحلیلگران، ورود COMAC به نمایشگاه دبی نشانه‌ای روشن از تلاش چین برای حضور پررنگ در بازار رو‌به‌رشد غرب آسیا است. این منطقه طی دهه گذشته یکی از بزرگ‌ترین خریداران هواپیمای مسافربری جهان بوده و رقابتی جدی میان بوئینگ و ایرباس برای جذب سفارش‌های کشورهای خلیج فارس برقرار است.
اکنون چین می‌کوشد با ارائه گزینه‌ای ارزان‌تر، جدیدتر و دارای پشتوانه دولتی، بخشی از این بازار چند ده میلیارد دلاری را به خود اختصاص دهد.
اگر کوماک بتواند اعتماد شرکت‌های هواپیمایی منطقه را جلب کند، سال ۲۰۲۵ می‌تواند نقطه آغاز ورود جدی چین به رقابت هوایی غرب آسیا باشد؛ رقابتی که پیامدهای آن از صنعت هوانوردی گرفته تا ژئوپلیتیک منطقه‌ای قابل توجه خواهد بود.