پایگاه رسانه‌ای المانیتور طی گزارشی به تاریخ 9 نوامبر به بررسی ابعاد سفر محمد الجولانی، رهبر دولت موقت سوریه، به واشنگتن پرداخت. این پایگاه گزارش داد که الجولانی اولین رئیس دولت سوریه در تاریخ مدرن است که به واشنگتن سفر می‌کند، اقدامی که نشان‌دهنده تغییری عمیق در روابط ایالات متحده و سوریه است و هم تمایل واشنگتن برای تنظیم مجدد سیاست خاورمیانه و هم تمایل سوریه برای خروج از سال‌ها انزوا را نشان می‌دهد. موقعیت ایران در این معادلات جدید یکی از محورهای مهم این سفر است.
المانیتور در ادامه عنوان کرد که از زمان کنار رفتن اسد، متحد کلیدی ایران، واکنش تهران به قدرت‌گیری الجولانی محتاطانه و بدون شک دفاعی بوده است. در ادامه این یادداشت آمده است: ایران در سطح رسمی سقوط اسد را بخشی از برنامه اسرائیلی‌آمریکایی دانسته، اما در‌عین‌حال از انجام هرگونه اقدام مشخص در این رابطه خودداری کرده است.
برای تهران، سوریه محور اصلی بود و به پیشبرد دستور کار مبارزه با نفوذ اسرائیل کمک می‌کرد. رهبری فعلی سوریه نیز به نوبه خود نشان داده که علاقه دارد این روابط را ادامه دهد و تاکید کرده که روابط دمشق-تهران در دوران جدید تغییرات بسیاری می‌کند. دولت الجولانی همچنین علنا خواستار کاهش حضور ایران در سوریه شده و تماس‌های وی با واشنگتن و اسرائیل نشان‌دهنده فاصله گرفتن دولت جدید سوریه از نفوذ دیرینه ایران است. این در حالی است که الجولانی در مصاحبه‌ای با تلویزیون سوریه در ماه فوریه، طی ادعایی بی‌اساس عنوان کرد که نیروهای تحت حمایت ایران تهدیدی برای کل منطقه است. وی همچنین در ماه دسامبر ۲۰۲۴، طی گفت‌وگو با الشرق الاوسط، مدعی شد که مانع از نفوذ هرچه بیشتر ایران در منطقه شده است.
پیش از سفر الجولانی به کاخ سفید، رسانه‌های ایرانی به گذشته ستیزه‌جویانه وی اشاره کرده و او را به‌عنوان یک فرصت‌طلب خطرناک به تصویر کشیده و هشدار داده‌اند که او به صحنه جرم بازمی‌گردد، اشاره‌ای به حملات ۱۱سپتامبر در خاک ایالات متحده، وابستگی‌های اولیه الجولانی به القاعده و تعیین جایزه ۱۰میلیون‌دلاری از سوی ایالات متحده در سال ۲۰۱۳ برای دستگیری او. این جایزه اخیرا توسط واشنگتن لغو شد که بسیاری آن را تلاشی برای تضعیف ادغام فعلی او در سیاست جهانی قلمداد می‌کنند. این در حالی است که در تاریخ ۱۷ آبان، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که وزارتخانه‌های خارجه و خزانه‌داری این کشور، نام رئیس دولت موقت سوریه را از فهرست تروریست‌های جهانی ویژه (SDGT) حذف کرده‌اند. از سوی دیگر، دولت بریتانیا روز جمعه ۷ نوامبر در بیانیه‌ای اعلام کرد که تحریم‌ها علیه الجولانی و انس خطاب، وزیر کشور سوریه، را لغو می‌کند.
عامل روسیه
المانیتور در ادامه افزود که روسیه با افزودن لایه دیگری از پیچیدگی برای ایران، در حال تنظیم مجدد نقش خود در سوریه است، امری که موقعیت استراتژیک تهران در منطقه را بیشتر به چالش می‌کشد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور، ماه گذشته پیش از آنکه الکساندر لاورنتیف، فرستاده ویژه روسیه به سوریه، به تهران برود، در مسکو میزبان الجولانی بود. به گزارش رسانه‌ها، مقامات ایرانی، از جمله سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران و علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، با لاورنتیف دیدار کردند تا بر همکاری ایران و روسیه، تمامیت ارضی سوریه و هماهنگی گسترده‌تر منطقه‌ای تاکید کنند.
از این نظر برخی رسانه‌ها معتقدند که روسیه ممکن است بین دمشق و تهران میانجی‌گری کند. در ادامه گزارش المانیتور آمده است: تعامل مسکو با الجولانی و تهران را می‌توان به‌عنوان یک اقدام متعادل‌کننده و عمل‌گرایانه تفسیر کرد. برای ایران، روسیه پلی بالقوه برای بازسازی روابط با دمشق و در‌عین‌حال یادآور نفوذ منطقه‌ای تهران است. اما نقش اسرائیل، این تصویر را پیچیده‌تر می‌کند. گزارش‌ها حاکی از آن است که سفر الجولانی به واشنگتن شامل بحث‌هایی در مورد همکاری امنیتی بالقوه با تل‌آویو در بحبوحه احتمال نزدیکی بلندمدت سوریه و اسرائیل خواهد بود.
المانیتور افزود که هرگونه تحولی از این دست می‌تواند فضای مانور تهران را در منطقه بیشتر محدود کند. اگر الجولانی همکاری رسمی یا توافق‌نامه‌های امنیتی با دولت اسرائیل را تضمین کند، این احتمال وجود دارد که دایره نفوذ پیشین ایران در حوزه سوریه به خطر افتاده و بیش از پیش کاهش یابد. بنابراین، می‌توان چنین گفت که سفر الجولانی چیزی بیش از یک نقطه‌عطف دیپلماتیک است؛ این سفر نشان‌دهنده یک تجدید آرایش منطقه‌ای گسترده‌تر است. برای ایران، چالش، هدایت این نظم جدید سوریه است. تهران در تلاش است تا در صورت امکان از روسیه در این زمینه بهره ببرد، با ابتکارات اسرائیل و آمریکا مقابله کند و تلاش کند شبکه‌های خود را احیا کند./ دنیای اقتصاد