رسیدن به تفاهم مشترک میان ایران و 1+5 ، درهای امید را به روی اقتصاد ایران گشود. صنعت و معدن که دو محور مهم اقتصاد ایران هستند، با برداشته شدن تحریم ها ، شاهد تغییراتی خواهند بود که سال ها قفل تحریم ها روی آن خورده بود. از سوی دیگرتوافق هسته ای و لغو تحریم ها موجب حل مشکلات بین المللی در حوزه صادرات فرآورده های نفتی نیز می شود. در این میان اما از دید فعالان این بخش ها موانع داخلی که پیش از آغاز تحریم ها وجود داشته همچنان پابرجاست و باید این موانع حل شود در غیر این صورت نمی توان به رونق در این حوزه ها امید چندانی داشت.
345657834
ساختار فعالیت بنگاه های اقتصادی در کشور ما از قدیم غیررقابتی بوده و بنگاه های بزرگ انحصاری دولتی در بازار عملا مانع از حضور بنگاه های بخش خصوصی شده اند همچنین مشکلاتی همچون تورم قانون و مقررات، برخی بخشنامه‌های دست و پاگیر و رفتارهای غیر معمول با بخش خصوصی و مشکلات ساختاری از جمله مصائبی است که حل آنها در کنار رفع تحریم های بین المللی اقتصاد ایران را آماده جهشی فراگیر می کند.درحقیقت این مشکلات در کنار سیطره نگاه دولتی در حوزه اقتصاد مهم ترین عواملی است که فعالان بخش خصوصی را به مفهوم تحریم های داخلی رسانده است. فعالان بخش خصوصی معتقدند این خیالی واهی است که فکر کنیم با رفع تحریم‌های 1 + 5 تمامی مشکلات اقتصاد بخصوص مشکلات بخش صنعت و معدن رفع می‌شود، آنان معتقدند اغلب مشکلات این بخش در داخل قابل رفع است به شرطی که دولت نگاهی دوستانه به بخش خصوصی داشته باشد و تحریم داخلی را بردارد.
توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها موجب حل مشکلات بین‌المللی در حوزه صادرات فرآورده‌های نفتی می‌شود، این مسئله موجب رونق یافتن صادرات نیز خواهد شد اما از دید فعالان این بخش موانع داخلی که پیش از آغاز تحریم‌ها وجود داشته و رفع آن مطالبه جدی بخش خصوصی از دولت است همچنان پابرجاست. اگر این موانع حل نشود نمی‌توان به رونق در این حوزه امید چندانی داشت. سایه سنگین سیاست‌گذاری و نگاه دولتی در صنعت نفت موجب شده تا درهای کمتری برای مشارکت بخش خصوصی باز باشد، به‌طوری‌که در صنایع بالادستی نفت و صادرات نفت خام این بخش سهمی ندارد با این وجود فعالان بخش خصوصی اهتمام جدی در بخش فرآورده‌های نفتی دارند و در شرایط تحریم نه‌تنها نیاز کشور را در سوخت تامین کرده‌اند بلکه با صادرات فرآورده‌های نفتی درآمد ارزی کشور را نیز افزایش داده‌اند، حال با لغو تحریم‌های بین‌المللی باید روند صادرات در این بخش نیز تسریع شود اما گویا مشکلات داخلی بیش از موانع خارجی سد راه توسعه این فعالیت است.
فرزان گلچین، عضو هیات‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «با لغو تحریم‌ها نقل و انتقال فرآورده‌ها که به دلیل تحریم‌ها با مشکل مواجه شده بود، تسهیل می‌شود زیرا به دلیل تحریم‌ها مشتری‌های فرآورده‌های نفتی نمی‌توانستند ال‌سی باز کنند و چاره‌ای جز این نداشتند که خرید نقدی کنند از این رو توافق برای فروش فرآورده‌های ایران نهایی نمی‌شد.»
تحریم‌های داخلی پابرجاست
وی با اشاره به اینکه شرکت‌های داخلی در پساتحریم از حمل‌و‌نقل ارزان برای صادرات‌شان بهره‌مند خواهد شد، می‌افزاید: «لغو تحریم‌ها توانست مشکلات بیرونی صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی را حل کند اما متاسفانه مشکلات تولیدکنندگان فرآورده‌ها در داخل کشور همچنان پابرجاست و ما همچنان از دولت مطالبه تامین خوراک مورد نیاز خود را داریم؛ مطالبه‌ای که قبل از آغاز تحریم‌ها وجود داشت و همچنان با وجود لغو تحریم‌ها ادامه دارد.»
به گفته این فعال بخش خصوصی با لغو تحریم‌ها بار دیگر مشکلات داخلی اعضای اتحادیه برجسته خواهد شد زیرا تمامی مواردی که مانع از توسعه صادرات فرآورده‌های نفتی می‌شد در بیرون از کشور مرتفع شده و بازار فروش ایده‌آل برای تولیدکنندگان وجود دارد اما مشکلات داخلی مانع از جهش صادرات فرآورده‌های نفتی می‌شود. اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در سال 93 موفق شده است بیش از 32 میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی داشته باشد و حتی به اعتقاد فعالان این بخش در صورت مرتفع شدن مشکلات داخلی این درآمد تا سقف 50 میلیارد دلار نیز قابلیت افزایش داشت. این درآمد در سال جاری با تحقق توافق هسته‌ای و رفع موانع موجود در صادرات باید افزایش یابد و انتظارها از تولید و صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی این است که با تلاش بیشتر ارزآوری بیشتری برای کشور داشته باشند.
فرزان در این باره می‌گوید: «در خوش‌بینانه‌ترین حالت برای افزایش درآمدهای ارزی کشور از محل صادرات فرآورده‌های نفتی می‌توان امیدوار بود که این درآمد 30 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یابد زیرا اجرای توافق صورت گرفته و لغو تحریم‌ها حداقل به چهار‌ماه زمان نیاز دارد از سویی نکته مهم اینجاست که هنوز مشکلات داخلی حل نشده است.»
تلاش برای دستیابی به بازارهای از دست رفته
اما سعید آقایی‌راد، دیگر عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی درباره شرایط پساتحریم صادرات فرآورده‌های نفتی به «فرصت امروز» می‌گوید: «متاسفانه به دلیل تحریم بازارهای هدف برای صادرات فرآورده‌ها از دست رفته است و باید تلاش کنیم تا بار دیگر بازاریابی کنیم تا با جلب اعتماد، مشتری‌های قدیمی و حتی جدید برای محصولات تولیدشده خود داشته باشیم.» وی با اشاره به اینکه عمده مشکل تولیدکنندگان فرآورده‌های نفتی برای صادرات محصولات جابه‌جایی پول و حمل این محصولات است، می‌افزاید: «لغو تحریم‌ها می‌تواند هزینه تمام شده جابه‌جایی محصول را کاهش دهد زیرا به دلیل بالا رفتن هزینه جابه‌جایی خریداران تمایلی برای خرید از ایران را نداشتند حال در پساتحریم کاهش هزینه تمام‌شده محصول می‌تواند رونق از دست رفته را بازگرداند.»
به گفته این فعال بخش خصوصی نگرانی ما بعد از لغو تحریم‌ها کاهش مجدد قیمت نفت خام و تاثیر آن بر بازار فرآورده‌های نفتی است، البته امیدواریم پیش‌بینی‌ها برای رونق گرفتن صادرات محقق شود. فضای کار برای تمامی صنعتگران فعلا گنگ است.