با جهش دوباره‌ی قیمت‌ها، سناریوی تازه‌ای از جعل و تقلب در بازار سکه و طلا کلید خورده است؛ از ضرب دستی سکه با ورق سرب در وکیوم تا فروش آلیاژهای کم‌عیار به‌نام آب‌شده، دامنه‌ای از کلاهبرداری که فعالان صنف را هم غافلگیر کرده است.
به گزارش تسنیم، در ماه‌های اخیر، رشد شدید قیمت‌ها در بازار سکه و طلا باعث شده شاهد افزایش چشمگیر تقلب و جعل در سکه و طلای آب‌شده باشیم؛ موضوعی که نه‌تنها سرمایه‌های خرد مردم را تهدید می‌کند، بلکه اعتماد عمومی به این بازار سنتی را نیز زیر سؤال برده است.
با بالا گرفتن دوباره‌ی قیمت طلا و افزایش هجوم خریداران خرد به بازار، گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد نوع جدیدی از تقلب در بسته‌بندی وکیوم سکه در بازار تهران و برخی شهرهای بزرگ رواج یافته است؛ تقلب‌هایی که ظاهری فریبنده دارند اما در واقع «ضرب دستی» و کاملاً غیرقانونی‌اند.
بررسی‌های میدانی از چند طلافروشی در محدوده‌ی فردوسی، بازار زرگرها و جمهوری نشان می‌دهد تعداد زیادی از سکه‌های عرضه‌شده در وکیوم‌های دارای هولوگرام جعلی در بازار جریان یافته‌اند. به گفته‌ی برخی فعالان بازار، ضرب اولیه‌ی این سکه‌ها خارج از ضرابخانه‌ی مجاز و با قالب‌های غیراستاندارد انجام می‌شود و سپس با پوشش‌های وکیوم حاوی هولوگرام یا برچسب‌های ظاهراً معتبر بسته‌بندی می‌گردند تا شباهت کامل به سکه‌های بانکی پیدا کنند.
یکی از طلافروشان قدیمی بازار گفت: سکه‌هایی که این روزها به‌صورت وکیوم‌شده در بازار می‌چرخند، خیلی‌هایشان ضرب دستی هستند. نکته اصلی این است که داخل وکیوم، ورق نازکی از سرب می‌گذارند تا وزن کل دقیقاً مثل سکه‌ی اصلی دربیاید، اما وقتی طلا را جدا می‌کنی می‌بینی عیار واقعی نصف استاندارد بانکی است. این سکه‌ها تقلب خالص‌اند و متأسفانه خریدار عادی متوجه تفاوت نمی‌شود.
به گفته‌ی فعالان بازار، برخی از این بسته‌بندی‌ها به‌قدری حرفه‌ای طراحی شده‌اند که هنگام جدا کردن، رد بازشدگی از خود به جا نمی‌گذارند و همین باعث می‌شود حتی بعضی واحدهای صنفی نیز فریب بخورند و این سکه‌ها را به نام «بانکی» و «اطمینان‌دار» بفروشند.
اما دامنه‌ی تقلب تنها به بازار سکه محدود نیست. در سال‌های اخیر و به‌ویژه پس از افزایش قیمت‌ها، بازار طلای آب‌شده نیز به یکی از مقاصد اصلی سرمایه‌گذاران خرد تبدیل شده است. گزارش میدانی خبرنگار تسنیم از بازارهای آب‌شده در تهران و مشهد نشان می‌دهد که در برخی موارد، به‌جای طلا، آلیاژهای کم‌عیار یا حتی برنج آب‌شده به خریداران عرضه می‌شود.
یکی از کارشناسان اتحادیه طلا در این باره گفت: در معاملات طلای آب‌شده، چون طلا به‌صورت ذوب‌شده و بدون بسته‌بندی رسمی معامله می‌شود، امکان تقلب در عیار و ترکیب فلز بسیار بالاست. بعضی فروشندگان غیرمجاز با افزودن فلزاتی مثل برنج یا مس به ذوب، وزن را بالا می‌برند اما خریدار ناآگاه متوجه نمی‌شود.
این کارشناس تأکید کرد: مردم باید هوشیار باشند. خرید طلای آب‌شده بدون فاکتور رسمی، خطر بزرگی دارد. تنها راه اطمینان، مراجعه به طلافروشان دارای کد واحد صنفی و انجام ذوب و تست عیار در حضور خریدار است.
به نظر می‌رسد با توجه به رشد بی‌سابقه‌ی قیمت طلا، نبود نظارت کافی و گسترش فعالیت دلالان در فضای مجازی، ورود جدی نهادهای نظارتی و پلیسی برای برخورد با این جریان سوداگرانه ضروری است. در غیر این صورت، بازار سکه و طلا که سال‌ها محل امنی برای حفظ ارزش دارایی مردم بوده، ممکن است به بستری برای فریب و زیان خریداران تبدیل شود.
نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم در همین ارتباط گفت: در سال‌ها و ماه‌های گذشته، با افزایش شدید قیمت‌ها، فروش سکه‌های غیربانکی و طلای فاقد کد استاندارد به‌ویژه در فضای مجازی افزایش قابل توجهی داشته است. بر اساس آمار اتحادیه، حدود 80 درصد از شکایاتی که به ما می‌رسد مربوط به افرادی است که از واحدهای بدون مجوز و فاقد پروانه کسب خرید کرده‌اند.
او توصیه کرد مردم پیش از هر خریدی از اصالت واحد صنفی اطمینان حاصل کنند و افزود: واحد فروشنده طلا یا سکه حتماً باید جواز کسب معتبر از اتحادیه طلا داشته باشد. خریداران فقط از واحدهای دارای مجوز رسمی و معتبر طلا و سکه خرید کنند. در مورد مصنوعات طلا نیز فاکتور رسمی باید دارای نشانی و نام همان واحد صنفی باشد.
بذرافشان با اشاره به لزوم دقت در جزئیات فاکتورهای طلا ادامه داد: در فاکتور باید نوع مصنوع، رنگ، عیار، وزن و کد استاندارد به‌روشنی قید شود. همچنین قیمت طلای خام بدون اجرت، میزان اجرت ساخت و مقدار سود مغازه‌دار باید به‌صورت جداگانه درج شود. الان دیگر از اصل طلا مالیات گرفته نمی‌شود و مالیات بر ارزش افزوده تنها بر سود و اجرت مغازه‌دار اعمال می‌گردد.
او تأکید کرد در مواردی که محصول دارای سنگ، مینا یا رنگ خاص است، وزن سنگ یا بخش غیرطلایی باید از وزن نهایی کسر و به‌صورت مستقل در فاکتور ثبت شود.
رئیس اتحادیه طلا درباره خرید سکه نیز هشدار داد: مردم باید حتماً سکه را از سکه‌فروشی معتبر و دارای جواز کسب خرید کنند، نه از طلافروشی عمومی. کارت وکیوم سکه باید به نام همان واحد صنفی و دارای هولوگرام رسمی اتحادیه باشد. در زمان پرداخت، تراکنش کارتخوان نیز باید به نام همان واحد ثبت شود؛ انتقال وجه به حساب اشخاص دیگر علاوه بر خطر مالی، مصداق پولشویی است. حتماً خریداران مستندات پرداخت و فاکتور را نگه دارند.
او درباره معاملات طلای آب‌شده نیز گفت: طلای آب‌شده را فقط باید از آب‌شده‌فروشی‌های مجاز تهیه کنند. کدهای استاندارد روی قطعه و نام درج‌شده در فاکتور باید با هم مطابقت داشته باشد. خرید از صفحات و فروشندگان فضای مجازی بسیار پرخطر است و مردم باید از آن خودداری کنند.