امیرحسین جلالی، نایبرئیس هیاتمدیره انجمن قطعهسازان تهران عرضه خودرو در بورس کالا را راهکاری میداند که میتواند نقش تعیینکنندهای در خروج خودرو از جایگاه کالای سرمایهای و بازگشت آن به جایگاه واقعیاش بهعنوان کالای مصرفی ایفا کند.
او معتقد است: در هیچ کشوری خودرو از طریق بورس عرضه نمیشود، اما شرایط خاص اقتصاد ایران – بهویژه تداوم قیمتگذاری دستوری – باعث شد این مسیر بهعنوان یک راهحل انتخاب شود. در واقع، هدف این است که تعادل نسبی در بازار ایجاد گردد و عرضه و تقاضا به یک نقطه مشترک برسند.
به گفته جلالی، طی سالهای اخیر بسیاری از مردم برای حفظ ارزش پول خود به خرید خودرو روی آوردند؛ اقدامی که خودرو را از کالای مصرفی به کالای سرمایهای تبدیل کرد. عرضه در بورس میتواند این چرخه معیوب را متوقف کرده و انگیزههای سرمایهای را کمرنگتر کند.
او البته هشدار میدهد که این سیاست اگرچه در کوتاهمدت میتواند تعادل ایجاد کند، اما اجرای بلندمدت آن بدون درنظر گرفتن اصلاحات اساسی، ممکن است با چالشهایی همراه شود. با این حال، او بر این باور است که در شرایط فعلی، بورس کالا بهترین گزینه برای شفافسازی معاملات و ایجاد نظم نسبی در بازار خودرو به شمار میرود.
جلالی همچنین به مشکلات ساختاری قطعهسازان اشاره کرد و گفت: این مشکلات مختص امروز نیست. سالهاست صنعت قطعه با چالشهایی چون کمبود نقدینگی و فشار قیمتگذاری دستوری مواجه است. وقتی تورم ۴۰ درصدی وجود دارد اما قیمت خودرو متناسب با آن افزایش نمییابد، طبیعی است که فشار مضاعفی به قطعهسازان وارد شود.
او افزود: بخش زیادی از پرداختی خودروسازان به قطعهسازان از طریق ابزار بانکی انجام میشود، در حالیکه بانکها بخشی از این مبالغ را مسدود میکنند و همین امر توان نقدینگی را کاهش میدهد. در بهترین حالت، مطالبات قطعهسازان با تأخیر چندماهه پرداخت میشود و همین باعث میشود سرمایه در گردش کافی برای تولید در دسترس نباشد.
نایبرئیس هیئتمدیره انجمن قطعهسازان تأکید کرد که در دهه گذشته، قطعهسازان با وجود سختترین شرایط اقتصادی، اجازه ندادند چراغ تولید خودرو در کشور خاموش شود. بسیاری از قطعاتی که پیشتر وارد میشد، امروز در داخل تولید میشود؛ اما در حالیکه قطعهساز داخلی مستقیماً از تورم داخلی متأثر است، قیمت قطعات وارداتی تغییر چندانی ندارد و این موضوع شرایط را برای تولیدکننده داخلی سختتر کرده است.
جلالی در پایان خاطرنشان کرد: عرضه خودرو در بورس اگرچه همه مشکلات را حل نمیکند، اما میتواند نقطه شروعی برای بازگرداندن خودرو به جایگاه اصلیاش باشد؛ یعنی کالایی مصرفی، نه ابزاری برای سرمایهگذاری و سفتهبازی.