حمله موشکی ایران به پالایشگاه حیفا، مهم‌ترین زیرساخت انرژی اسرائیل، علاوه بر خسارات میلیاردی، اقتصاد این رژیم را با بحران تأمین سوخت، افزایش تورم و کاهش درآمدهای ارزی روبرو کرده است.
«موشک ایرانی افسانه پالایشگاه حیفا را به پایان رساند»« ضربه دردناک ایران به بزرگ‌ترین پالایشگاه حیفا» این ها نمونه‌ای از عناوینی است که رسانه‌های خارجی برای حمله موشکی بیست و پنجم خرداد ماه ایران به شمال اسرائیل در جریان عملیات وعده صادق ۳ به کار گرفتند.
در جریان تجاوز نظامی ماه گذشته رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی حملات موشکی دقیقی را علیه زیرساخت‌های حیاتی اسرائیل انجام دادند که پالایشگاه حیفا به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تأمین انرژی این رژیم، هدف اصلی این حمله بود. این حمله تأثیرات عمیقی بر اقتصاد و امنیت انرژی اسرائیل گذاشت که در این گزارش به تفصیل بررسی می‌شود.
اهمیت پالایشگاه حیفا در اقتصاد اسرائیل
پالایشگاه حیفا با ظرفیت پالایش روزانه حدود ۲۰۰ هزار بشکه نفت، تقریباً ۴۵٪ از مصرف سوخت داخلی اسرائیل را تأمین می‌کند. این پالایشگاه نقش حیاتی در تامین انواع فرآورده‌های نفتی شامل بنزین، گازوئیل، نفت سفید و سوخت‌های صنعتی دارد.
از این میزان، حدود ۳۰٪ از فرآورده‌ها به بازارهای خارجی صادر می‌شود. کشورهای اصلی مقصد صادرات نفتی اسرائیل عبارتند از:قبرس، یونان، کشورهای حوزه بالتیک (استونی، لتونی، لیتوانی) و بخشی نیز به اروپا و شرق مدیترانه ارسال می‌شود.
جزئیات حمله و خسارات وارده
عملیات موشکی ایران منجر به آسیب جدی در خطوط اصلی پالایش، مخازن ذخیره‌سازی، و تأسیسات برق وابسته به پالایشگاه شد. شرکت مدیریت پالایشگاه در بیانیه‌ای اعلام کرد که بازسازی و بازگشت کامل پالایشگاه به ظرفیت اسمی حداقل تا اکتبر ۲۰۲۵ طول خواهد کشید، یعنی بیش از ۴ ماه خاموشی کامل.
پالایشگاه حیفا، که ظرفیت پالایش روزانه ۱۹۷ هزار بشکه نفت را دارد، پس از آسیب به تأسیسات برق و خطوط لوله، به طور کامل تعطیل شد. این تعطیلی، همراه با تعطیلی پالایشگاه اشدود به دلیل تعمیرات دوره‌ای، اسرائیل را مجبور به افزایش واردات فرآورده‌های نفتی کرد.
بر اساس گزارش گلوبز، واردات فرآورده‌های نفتی اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۵ به حدود ۷۴ هزار بشکه در روز رسید که بالاترین میزان از ژوئیه ۲۰۲۲ بوده است. این افزایش واردات، به ویژه در شرایط تقاضای فصلی تابستان، فشار زیادی به زیرساخت‌های بندری وارد کرده است.
برآورد خسارات مالی
بر اساس تحلیل‌های اولیه شرکت‌های بیمه و کارشناسان اقتصادی، خسارت مستقیم وارد شده به پالایشگاه حیفا به صورت زیر برآورد می‌شود: خسارت فیزیکی و زیرساختی: حدود ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار آمریکا، ضرر درآمدی ناشی از توقف صادرات و تولید که حدود ۴۵۰ میلیون دلار در ماه برآورد شده و در مجموع، خسارت مالی مستقیم تا پایان تعمیرات و بازسازی تا اکتبر ۲۰۲۵، حدود ۳ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
پیامدهای اقتصادی داخلی اسرائیل
۱. بحران تأمین سوخت:
تعطیلی پالایشگاه حیفا منجر به کاهش ۴۵٪ از ظرفیت پالایش سوخت داخلی شده و این در حالی است که پالایشگاه اشدود به دلیل تعمیرات دوره‌ای از مدار خارج بود. بنابراین اسرائیل مجبور به افزایش واردات فرآورده‌های نفتی شد که هزینه‌های ارزی قابل توجهی را تحمیل کرد.
۲. افزایش قیمت سوخت و تورم:
کمبود سوخت باعث افزایش قیمت بنزین و گازوئیل در بازار داخلی اسرائیل شد. این افزایش هزینه‌های سوخت به صورت مستقیم بر قیمت حمل و نقل، تولید و کالاهای اساسی تاثیر گذاشت و تورم را در اقتصاد اسرائیل تشدید کرد.
۳. اختلال در بخش‌های حیاتی:
کاهش سوخت سبب قطعی‌های برق در برخی مناطق و کاهش فعالیت کارخانه‌ها و صنایع پتروشیمی شد. همچنین حمل‌ونقل عمومی و لجستیک داخلی دچار مشکل شد که نارضایتی عمومی را افزایش داد.
۴. کاهش درآمدهای ارزی و فشار بر تراز پرداخت‌ها:
کاهش صادرات فرآورده‌های نفتی حدود ۳۰٪ از درآمدهای ارزی اسرائیل را کاهش داد. این موضوع فشار زیادی بر تراز پرداخت‌های اسرائیل وارد کرده و توان مالی دولت برای مدیریت بحران‌ها و جنگ را محدود کرده است.
تاثیر بر جایگاه اقتصادی و سیاسی اسرائیل
حمله به پالایشگاه حیفا که یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های اقتصادی و انرژی اسرائیل است، ضربه سنگینی به اعتبار این رژیم در تامین امنیت انرژی وارد کرده است. این امر منجر به نگرانی‌های سرمایه‌گذاران و افت بازارهای مالی اسرائیل شد و شاخص بورس تل‌آویو کاهش ۱۲ درصدی را در هفته پس از حمله تجربه کرد.
در سطح سیاسی، بحران اقتصادی و انرژی به افزایش فشارهای داخلی علیه دولت اسرائیل منجر شده و زمینه را برای تغییرات احتمالی در سیاست‌های امنیتی و اقتصادی فراهم آورده است.
حمله موشکی ایران به پالایشگاه حیفا در جنگ ۱۲ روزه ژوئن ۲۰۲۵، ضربه‌ای سنگین به اقتصاد اسرائیل وارد کرد که پیامدهای آن تا ماه‌ها در حوزه انرژی، اقتصاد کلان و امنیت ملی این رژیم محسوس خواهد بود. توقف پالایشگاه حیفا باعث ایجاد بحران تأمین سوخت، افزایش تورم، کاهش درآمدهای ارزی و فشار بر بازارهای مالی اسرائیل شده است. هزینه‌های مالی مستقیم و غیرمستقیم این حمله، بالغ بر ۳ میلیارد دلار برآورد می‌شود و بازسازی کامل این زیرساخت حیاتی، دست کم تا پاییز ۲۰۲۵ به طول خواهد انجامید./ فارس