بازار خودرو پس از تجاوز ناجوانمردانه اسرائیل به خاک ایران شرایط خاصی را تجربه کرد. با اینکه شاهد نوسانات ارزی بودیم این بازار رکود را حفظ کرد اما نکته جالب ماجرا کاهش قیمت‌ها بود. با اینکه دلالان سعی کردند قیمت برخی خودروها را با افزایش نجومی اعلام کنند اما بازار تکان نخورد. از سوی دیگر، اعلام تصویب آیین‌نامه واردات خودرو و تعرفه حقوق گمرکی توسط دولت، خبر مثبتی به شمار می‌آمد که در صورت به مرحله اجرا رسیدن آن، تأثیر درازمدت بر این بازار خواهد گذاشت. در این گزارش با دو کارشناس حوزه خودرو درباره اقتصاد خودرو و تأثیر شرایط جنگ بر بازار گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
عماد جعفری، کارشناس بازار خودرو با تأکید بر عدم قطعیت‌های موجود در مورد وضعیت جنگ، به نکات مهمی اشاره کرد که می‌تواند بر آینده بازار خودرو تأثیر بگذارد. جعفری گفت: «با توجه به اینکه وضعیت جنگ هنوز مشخص نیست و احتمال نقض آتش‌بس توسط اسرائیل وجود دارد، نمی‌توان به‌راحتی درباره آینده بازار خودرو صحبت کرد. برخی از شرکت‌ها در تعطیلات کاری اخیر سعی کردند تا خودروها را سریع‌تر به مشتریان تحویل دهند. در حال حاضر، شرکت‌ها باید تمرکز خود را روی معوقات بگذارند و خودروهایی را که هنوز تحویل داده نشده‌اند به مشتریان برسانند. این امر بویژه در شرایطی که پارکینگ‌ها پر شده، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»
رکود در بازار خودرو
جعفری همچنین به رکود شدید بازار خودرو اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر، بازار خودرو بشدت در رکود است و به نظر نمی‌رسد که این رکود بزودی شکسته شود. در زمان تجاوز نظامی اسرائیل با اینکه شاهد نوسانات ارزی بودیم تغییری در قیمت خودروها مشاهده نشد. سرمایه گذارهایی که برای دلالی این ماشین‌ها را خریده بودند در زمان جنگ این خودروها را هر روز با قیمت بالا آگهی می‌کردند اما بازار تحت تأثیر رکود بود و خریداری وجود نداشت.»
این فعال بازار خودرو به نکته جالبی اشاره کرد: «برخی شرکت‌های خودروسازی، مانند کرمان موتور، قصد دارند خودروهای خود را تحویل دهند، اما خریداران حاضر به دریافت آنها نیستند. بسیاری از این افراد به عنوان سرمایه‌گذار وارد بازار شده‌اند و ترجیح می‌دهند خودروها را در پارکینگ خودروسازها نگه دارند تا آنها را تحویل بگیرند و مسئولیت سلامت خودرو به عهده خودشان باشد.»
او در ادامه از کاهش ظرفیت تولید کارخانه‌ها به علت تعطیلات تابستانی و ناآرامی‌های اخیر خبر داد و گفت: «در این روزها، ظرفیت تولید شرکت‌ها به دلیل تعطیلات تابستانی کاهش یافت و آنها با یک‌سوم نیرو فعالیت خود را ادامه دادند. به اعتقاد من بهترین راهکاری که برای رونق گرفتن نسبی بازار وجود دارد تسهیل روند ترخیص و تحویل خودروها از سمت نهادهای مرتبط است. حتی می‌توان از پرداخت مالیات‌ها و عوارض گمرکی صرف‌نظر کرد تا خودروها سریع‌تر به نمایندگی‌ها و مشتریان تحویل شوند.»
چشم‌انداز بازار خودرو
جعفری ابلاغ آیین‌نامه جدید واردات خودرو از سوی دولت را اقدام بسیار مثبتی برای رونق بازار دانست و تأکید کرد: «اگرچه این آیین‌نامه در شرایط درگیری‌ها منتشر شد و تأثیر قابل توجهی نداشت اما در هر صورت نتیجه خود را به مرور در بازار خواهد گذاشت. اگر واردات به‌صورت مداوم و با رویکرد صحیح انجام شود، می‌توانیم شاهد کاهش قیمت خودروها در آینده نزدیک باشیم. به عنوان مثال، خودروهای لوکسی مانند لندکروز و لکسوس دیگر نیازی نیست با قیمت‌های نجومی به فروش برسند.»
این کارشناس بازار خودرو بر این نکته تأکید کرد که اگر واردات خودرو به‌صورت مستمر ادامه یابد، بازار خودرو به سمت رقابت و بهبود کیفیت حرکت خواهد کرد و دلالان قادر نخواهند بود از این بازار سودهای هنگفتی کسب کنند. به گفته او، تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که با افزایش تعداد واردات، دلال‌ها از بازار خارج می‌شوند و مصرف‌کنندگان واقعی از این فضا بهره‌مند خواهند شد.
نگاهی به آینده
علی خسروانی، فعال و کارشناس بازار خودرو با تأکید بر شرایط فعلی، به تحلیل چالش‌ها و فرصت‌های موجود در بازار خودرو پرداخت و گفت: «همان‌طور که پیش از این پیش‌بینی کرده بودیم، بازار خودرو در حال حاضر شرایط مناسبی برای سوددهی و سرمایه‌گذاری ندارد. اعلام کرده بودیم در صورتی که وضعیت به سمت صلح یا جنگ پیش برود، در هر دو حالت شاهد کاهش قیمت خودرو و کاهش تقاضا خواهیم بود. بنابراین خودرو نمی‌تواند کالای مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد.»
او با اشاره به تأثیرات جنگ بر بازار، تأکید کرد: «در روزهای اخیر که کشور درگیر جنگ بود، تقاضا برای خرید خودرو بشدت کاهش یافت. حتی زمانی که قیمت دلار افزایش پیدا کرد، ما باز هم شاهد کاهش قیمت خودروها بودیم؛ زیرا خریداری وجود نداشت.»
خسروانی به تصویب آیین‌نامه واردات خودرو اشاره کرد و گفت: «این آیین‌نامه، به نوعی بمب خبری و بهترین اتفاق در زمینه واردات خودرو به شمار می‌رود، که سال‌ها منتظر آن بودیم. با این حال، اثرات مثبت آن در میانه بحران جنگ کاهش یافته است. حدود پنج سال است که انتظار چنین خبری را داشتیم، اما متأسفانه تأثیر روانی جنگ بر بازار غالب شد و نتوانستیم به‌طور کامل از مزایای این آیین‌نامه بهره‌مند شویم.»