شروط بازگشت به میز مذاکره

طرف‌‌های غربی بعد از جنگ 12 روزه رژیم صهیونیستی علیه کشورمان و دفاع مشروع جمهوری اسلامی دائما تاکید دارند که باید روند دیپلماتیک از سر گرفته شود؛ این در حالی است که ایران پیش از این حملات، درگیر روند مذاکرات بود و حملات تجاوزکارانه اسرائیل و سپس ملحق شدن آمریکا به این تجاوز در بحبوحه مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن باعث شد ایران اعتماد خود را نسبت به طرف غربی از دست بدهد.

البته تهران همچنان تاکید دارد که به روند دیپلماتیک پایبند است ولی در موقعیت فعلی برخی شروط برای از سر گرفتن گفت‌‌وگوها از سمت مقام‌‌های ایران مطرح شده است؛ از جمله این شروط تضمین در خصوص عدم‌تکرار دوباره تجاوز از سمت رژیم صهیونیستی، به رسمیت شناخته شدن حق هسته‌‌ای ایران و مذاکره در یک فضای شفاف و به دور از تهدید و فشار است. در این رابطه مجید تخت‌‌روانچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در گفت‌‌وگویی بیان کرد که دولت آمریکا در صورت تمایل به ازسرگیری مذاکرات با ایران باید موضع شفافی درباره نفی حملات متجاوزانه بیشتر به ایران اتخاذ کند تا اعتمادسازی لازم برای تداوم روند دیپلماتیک انجام شود.

همچنین اسماعیل بقایی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی، در نشست خبری روز دوشنبه خود تاکید کرد: «خیانت آمریکا به دیپلماسی و به یک روند دیپلماتیک کاملا آشکار است و واقعا نمی‌توان انتظار داشت که این اتفاقات در ادامه روندهای دیپلماتیک اثر نداشته باشد.»

بقائی با بیان اینکه «ما با طرف‌‌های اروپایی رابطه دیپلماتیک و گفت‌‌وگو داریم»، افزود: «اما راجع به اینکه مذاکرات به معنای اخص خود در چه زمانی و با چه شکل و شمایلی ادامه پیدا کند، موضوعی است که در حال بررسی آن است و هنوز به جمع‌‌بندی نهایی نرسیده‌ایم. تاریخ قطعی برای مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپا مشخص نشده است.» این در حالی است که تروئیکای اروپا (انگلیس، فرانسه و آلمان) در ادامه زیاده‌‌خواهی‌‌های خود از ایران، در بیانیه‌‌ای مشترک که در وبگاه وزارت امور خارجه فرانسه منتشر شده، نوشته‌‌اند که ما از مقام‌‌های ایران می‌‌خواهیم از هرگونه اقدامی با هدف پایان دادن همکاری با آژانس بپرهیزند. »

 تسلیم زیاده‌‌خواهی نمی‌‌شویم

این در حالی است که اظهارات و بیانیه‌‌های سوگیرانه کشورهای اروپایی طی ماه‌‌های گذشته منجر به تشدید بیشتر فضای بی‌‌اعتمادی شده است. سخنگوی وزارت خارجه در ارتباط با صحبت‌‌های مقامات فرانسوی مبنی بر اینکه اگر ایران به میز مذاکره برنگردد، اروپا تحریم‌‌ها را باز خواهد گرداند، با اشاره به اینکه تهدید آنها به سوءاستفاده از ابزاری که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت وجود دارد، چیز جدیدی نیست، تاکید کرد: «ما به هیچ وجه تسلیم زیاده‌خواهی‌‌های طرف‌‌های مقابل نمی‌‌شویم. مذاکره و گفت‌‌وگو با چنین رویکردی معنا نمی‌‌دهد. کشورهای اروپایی باید در نگاه خود در ارتباط با این موضوع تجدید‌نظر کنند.»

بقایی در بخشی از صحبت‌‌هایش ادعای جدی نبودن ایران در مذاکرات با آمریکا را کاملا بی‌‌اساس و بی‌‌مبنا خواند و ادامه داد: «جامعه جهانی این را می‌‌بیند که آمریکا در حال تغییر مداوم مواضع خود است.» او درباره کنشگری سوئیس در تحولات اخیر در منطقه نیز گفت: «خیلی از یادداشت‌‌ها یا پیام‌‌هایی که می‌‌خواهد بین ایران و آمریکا تبادل شود، از این طریق انجام می‌شود و این موضوع جدیدی نیست.» از سوی دیگر معاون وزیر امور خارجه ایران در گفت‌‌وگویی تاکید کرد که اگر آمریکا می‌‌خواهد مذاکرات را از سر بگیرد، باید هرگونه حمله بیشتر به ایران را منتفی بداند. تخت‌‌روانچی گفت که ایران بر غنی‌‌سازی اورانیوم برای اهداف صلح‌‌آمیز «پافشاری خواهد کرد» و اتهامات مبنی بر اینکه ایران به طور پنهانی در حال پیشروی برای ساختن یک سلاح هسته‌‌ای است را رد کرد.

 ترامپ چه می‌‌گوید؟

شبکه بی‌‌بی‌‌سی انگلیسی گزارش داد که تخت‌‌روانچی در گفت‌‌وگو با این شبکه بیان کرد که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌‌جمهور آمریکا، از طریق میانجی‌‌ها به ایران گفته است که می‌‌خواهد به مذاکرات بازگردد اما در مورد «مساله بسیار مهم» حملات بیشتر در حین گفت‌‌وگوها، موضع خود را صراحتا اعلام نکرده است. البته ترامپ که کلا به تغییر مواضع خود معروف است، طی یک هفته اخیر بارها موضع‌‌گیری‌‌های متناقضی درباره مساله ایران و مذاکرات مطرح کرده است. در آخرین موضع‌‌گیری، رئیس‌‌جمهور ایالات متحده روز دوشنبه و در واکنش به اظهارات اخیر سناتور دموکرات، کریس کونز، مبنی بر تمایل وی به لغو تحریم‌‌های نفتی ایران، این ادعا را رد کرد.

او در پیامی که روز دوشنبه در شبکه اجتماعی خود به نام «تروث سوشال» منتشر کرد، نوشت: «به سناتور دموکرات دروغگو، کریس کونز، بگویید که من هیچ‌چیز به ایران پیشنهاد نمی‌‌دهم، برخلاف اوباما که میلیاردها دلار تحت توافق احمقانه «برجام» به آنها داد (که حالا هم منقضی شده!).» رئیس‌‌جمهور آمریکا همچنین بار دیگر به حمله جنایتکارانه این کشور به تاسیسات هسته‌‌ای ایران اشاره  و ادعا کرد: «من با آنها حتی صحبت هم نمی‌‌کنم، چراکه ما تاسیسات هسته‌‌ای‌شان را کاملا نابود کردیم.»

ترامپ که پس از این حملات فریبکارانه فرصتی ۲هفته‌‌ای برای ازسرگیری مذاکرات را مطرح کرده بود، با گذشت فقط چند روز از این اظهارات خود، تاسیسات اتمی ایران را هدف حملات متجاوزانه قرار داد. تخت‌‌روانچی در بخشی دیگر از این گفت‌‌وگو درباره شرایط محدودسازی غنی‌‌سازی اورانیوم در ایران گفت: «سطح و ظرفیت می‌تواند مورد بحث قرار گیرد، اما اینکه بگویید شما نباید غنی‌‌سازی کنید و باید غنی‌‌سازی صفر داشته باشید و اگر موافق نباشید، شما را بمباران می‌‌کنیم، قانون جنگل است.»

بی‌‌بی‌‌سی گزارش داد، تخت‌‌روانچی تاکید کرده که هیچ تاریخی برای بازگشت احتمالی به مذاکرات توافق نشده است و او نمی‌‌داند در صورت برگزاری مذاکرات در این هفته طبق ادعای ترامپ، چه موضوعاتی در دستور کار خواهد بود.

معاون وزیر امور خارجه ایران گفت: «در‌حال‌حاضر ما به دنبال پاسخ به این سوال هستیم: آیا در حین گفت‌‌وگو شاهد تکرار تجاوزکاری خواهیم بود؟» معاون وزیر خارجه همچنین گفت که «آمریکا باید در مورد این مساله بسیار مهم و آنچه قرار است برای اعتمادسازی لازم برای چنین گفت‌‌وگویی پیشنهاد دهند، کاملا شفاف باشد.» تخت‌روانچی در پاسخ به اینکه آیا ایران می‌تواند بازنگری در برنامه هسته‌‌ای خود را احتمالا در ازای کاهش تحریم‌‌ها و سرمایه‌گذاری خارجی به عنوان بخشی از هرگونه توافق در نظر بگیرد، گفت: «چرا باید با چنین پیشنهادی موافقت کنیم؟»

او تاکید کرد که برنامه ایران، از جمله غنی‌‌سازی اورانیوم تا ۶۰درصد، «برای مقاصد صلح‌‌آمیز» است. تخت‌‌روانچی همچنین گفت که ایران از طریق میانجی‌‌ها پیام‌‌هایی دریافت کرده است که آمریکا «قصد ندارد با هدف قرار دادن آیت‌الله سیدعلی خامنه‌‌ای مقام معظم رهبری ایران اقدام به تغییر حکومت در ایران کند.» وی تاکید کرد که این اتفاق نخواهد افتاد و این ایده «معادل یک اقدام بی‌‌ثمر است».

 ما جنگ نمی‌‌خواهیم

معاون وزیر امور خارجه ایران در نهایت گفت که «دقیقا مشخص نیست» آیا آتش‌‌بس با رژیم صهیونیستی پایدار خواهد ماند، اما ایران تا زمانی که «هیچ حمله نظامی علیه ما صورت نگیرد»، آن را رعایت خواهد کرد. او افزود که متحدان عرب ایران در خلیج فارس «در تلاش هستند تا فضای لازم برای گفت‌‌وگو را فراهم کنند». قطر تاکنون نقشی کلیدی در این زمینه داشته است. تخت‌روانچی تاکید کرد: «ما جنگ نمی‌‌خواهیم. ما می‌‌خواهیم به گفت‌‌وگو و دیپلماسی بپردازیم، اما باید آماده باشیم، باید محتاط باشیم تا دوباره غافلگیر نشویم.»