دکتر پزشکیان در گفتوگو با ولیعهد عربستان سعودی، از آمادگی تهران برای حل و فصل مسائل میان خود و آمریکا بر پایه چارچوبهای بینالمللی خبر داد؛ موضوعی که میتواند دو سناریو از روابط تهران و واشنگتن را در چشمانداز قرار دهد.
سناریوی اول؛ ادامه مذاکرات نیمهکاره
محتملترین سناریویی که میتوان از اظهارات رئیسجمهور ایران به دست داد، ادامه مذاکرات با آمریکا ظرف چند هفته آینده است.
برخی نشانهها حاکی از آن است که وضعیت شکننده کنونی نمیتواند تداوم داشته باشد، جز اینکه طرفین به مسیر دیپلماسی بازگردند.
اظهارات عراقچی درباره اینکه زمانی میز مذاکره معنا دارد که ابتدا حملات متوقف شود و سپس حق ایران برای غنیسازی به رسمیت شناخته شود، بیانگر تمایل تهران به تداوم مسیر دیپلماسی است.
در طرف آمریکایی نیز این تمایل وجود دارد. اظهارات ترامپ را مبنی بر اینکه چین میتواند از ایران نفت بخرد، برخی کارشناسان به معنای یک نرمش اولیه ارزیابی کردهاند.
با این حال چشمانداز این مذاکرات بدون به رسمیت شناختن حق غنیسازی ایران نمیتواند نتیجه مورد نظر ایران را کسب کند و محتمل است که طرفین تا بازه زمانی مهرماه موعد مکانیسم ماشه این روند را طی مذاکرات چندباره امتحان کنند.
سناریوی دوم؛ به سوی توافق جامع
سناریوی محتمل دیگر البته با حفظ تردیدها در شرایط کنونی، خیز ایران و آمریکا برای رسیدن به یک توافق جدید و جامعتر از چارچوبی است که از ۲۳فروردین مورد گفتوگوی عراقچی و ویتکاف بوده است.
توافقی که اگرچه پایه آن پرونده هستهای است، اما میتواند ابعاد و دامنههای جدیدی به ویژه پس از درگیری ۱۲روزه ایران و اسرائیل پیدا کند.
از جمله سرمایهگذاریهای آمریکا در ایران، امنیت در خلیجفارس و دریای سرخ که برای هر دو طرف دربردارنده منافع کوتاهمدت و میانمدت است.
اگرچه نیل به چنین سناریویی محتمل است، اما بستگی به رویکرد آمریکا در ارتباط با مساله هستهای دارد.
پذیرش حق غنیسازی ایران و تشکیل یک کنسرسیوم منطقهای در خاک ایران که میتواند روابط ایران و شورای همکاری را در مدل همکاری منطقهای تقویت و توسعه دهد، پیششرط این توافق جامع است.
بدیلی برای دیپلماسی بهعنوان مسیر پایدار وجود ندارد، اگر آمریکا تضمینهای معتبر ارائه کند.