امنیت انرژی روسیه پس از جنگ اوکراین گروگان ناتو است و ایران راه مسکو برای خروج از این بحران است.
زیر آسمان پاکیزه بندر جاسک، جایی که امواج خلیج فارس به اقیانوس هند می‌پیوندند، نقشه‌ای قدیمی در حال زنده‌شدن است. خط لوله نکا-جاسک، پروژه‌ای که می‌تواند بازی انرژی جهان را تغییر دهد.
در پی تحریم‌های غرب علیه روسیه، مسکو روزانه 2 میلیون بشکه نفت خود را از مسیرهای تحت کنترل ناتو شامل تنگه‌های بسفر، دانمارک و جبل‌الطارق به هند منتقل می‌کند، مسیری پرخطر که اکنون ایران را در کانون معادلات ژئوپلیتیک قرار داده است.
صحنه‌ای از بحران، نفتکش‌های روسی در تله ناتو
هر هفته، ۴۰ نفتکش روسی از تنگه دانمارک عبور می‌کنند، نقطه‌ای که جنگنده‌های ناتو پروازهای نظارتی خود را تشدید کرده‌اند. روس‌ها با تغییر معادلات انرژی بعد از جنگ اوکراین، هند را به عنوان مقصد صادرات نفت انتخاب کردند.در این میام مقام نفتی هند در مصاحبه‌ای تأکید کرد که «خرید نفت روسیه، خدمت ما به ثبات بازار جهانی بود. بدون این جریان، قیمت‌ها به ۲۰۰ دلار می‌رسید».
احیای نکا-جاسک، چرا اکنون؟
خط لوله باکو-تفلیس-جیهان (BTC) که با سرمایه‌گذاری ۴ میلیارد دلاری غرب در سال ۲۰۰۶ راه‌اندازی شد، اکنون تنها ۴۰ درصد ظرفیتش استفاده می‌شود. تحلیلگران JP Morgan Chase هشدار می‌دهند: «جایگزینی این مسیر، بدون ایران غیرممکن است». پس از تخریب پل‌های انتقال نفت در کورسک و آتش‌سوزی انبارهای نفت روستوف توسط اوکراین، کرملین به دنبال مسیرهای امن‌تر است. خط نکا-جاسک با طول ۱۶۰۰ کیلومتر، نفت خزر را مستقیماً به اقیانوس هند می‌رساند، نکته مهم این مسیر امنیت این خط به دور از حضور ناتو است.تحلیلگران معتقدند، ایران می‌تواند نفت روسیه را در بندر نکا دریافت کند، نیاز پالایشگاه‌های شمال (تبریز، تهران) را تأمین نماید و به‌ازای آن، نفت خلیجفارس را با قیمت بالاتر صادر کند. این مدل ماهانه تا ۳۰۰ میلیون دلار درآمد ترانزیت ایجاد می‌کند.
پنجره فرصت، ۳۶ ماه سرنوشت‌ساز
ایران نیازمند ۳.۸ میلیارد دلار برای تکمیل خط لوله ظرف ۳۶ ماه است. کنسرسیوم روسی-هندی برای تأمین مالی ابراز تمایل کرده‌اند. در دفتر مدیرعامل گازپروم در مسکو، ماکتی از خط لوله نکا-جاسک روی میز قرار دارد. ایران می‌تواند، با یک معامله برد-برد، توسعه اقتصادی را در ازای امنیت انرژی روسیه بهدست آورد.در این میان باید پرسید، آیا دولت چهاردهم می‌تواند از «دیپلماسی تفاهم‌نامه‌ها» فراتر رود و با اجرای عملیاتی، خود را به عنوان شاهراه انرژی اوراسیا تثبیت کند؟
