در روزهای اخیر، اظهارات سخنگوی قوه قضاییه درباره آغاز همکاری با وزارت نیرو برای مقابله با استخراج غیرمجاز رمزارزها، به یکی از موضوعات داغ در فضای رمزارزها تبدیل شده است. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که ناترازی در شبکه برق و خاموشی‌های گسترده در مناطق مختلف کشور، موجی از انتقادات عمومی را به‌دنبال داشته است.
اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه، در نشست خبری اخیر خود اعلام کرده که به‌منظور مقابله با انشعابات غیرمجاز برق و جلوگیری از استخراج غیرقانونی رمزارز، همکاری نزدیکی میان دادستانی کل کشور و وزارت نیرو آغاز شده است. به گفته او، هرچند موضوع قطعی برق در حیطه مسئولیت نهادهای اجرایی است، اما دستگاه قضایی نیز اقداماتی را برای برخورد با برق‌ربایی و سوء‌استفاده از شبکه برق عمومی در دستور کار دارد.
بر اساس برخی برآوردها، حداقل ۳ هزار مگاوات از مجموع ۲۰ هزار مگاوات ناترازی برق در کشور، به فعالیت استخراج‌کنندگان غیرقانونی رمزارز اختصاص دارد. بخش عمده‌ای از این استخراج‌ها توسط کاربرانی انجام می‌شود که به گفته سخنگوی قوه قضاییه به برق ربایی اقدام کرده اند.
مقابله با استخراج غیرمجاز تنها به ایران محدود نمی‌شود. در ماه‌های گذشته، کشور کویت نیز با معضل ناترازی برق و خاموشی‌های پیاپی مواجه بوده و در همین راستا، اقدامات سختگیرانه‌ای برای شناسایی و برخورد با استخراج‌کنندگان غیرمجاز رمزارز و انشعابات برق غیرقانونی در دستور کار قرار داده است. در هفته‌های اخیر، مقامات کویتی با اجرای عملیات گسترده‌ای علیه استخراج‌کنندگان غیرمجاز رمزارز، موفق شدند مصرف برق در شهر الوفرة را تا بیش از ۵۵ درصد کاهش دهند. این اقدام در حالی انجام شد که کویت با یکی از جدی‌ترین بحران‌های انرژی خود روبه‌رو است؛ بحرانی که همزمان با افزایش بی‌سابقه دمای هوا در تابستان و فشار مضاعف بر شبکه برق، نگرانی‌های عمومی را در این کشور برانگیخته است.
همزمان با افزایش ساعات خاموشی برق در هفته‌های گذشته، گزارش‌های متعددی در گروه‌ها و صفحات مرتبط با استخر ماینینگ ViaBTC در فضای مجازی منتشر شده که از اجرای طرحی تحت عنوان «طرح پایش» حکایت دارد. بر اساس این گزارش‌ها، در این طرح، وزارت نیرو علاوه بر پایش خطوط انتقال برق و ردیابی انشعابات غیر مجاز و غیرقانونی، با بهره‌گیری از فناوری‌های ردیابی مبتنی بر اینترنت، اقدام به شناسایی و توقیف ماینرهای غیرمجاز کرده است. این روند، با هدف کاهش فشار بر شبکه برق و برخورد با فعالیت‌های غیرقانونی در حال پیگیری است.
همزمان با برخورد با انشعابات غیرمجاز، مراکز مجاز دارای مجوز از وزارت صمت همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند. این مراکز با پرداخت هزینه برق طبق تعرفه‌های تعیین‌شده، به استخراج امن و شفاف رمزارز مشغول‌اند. برخی معتقدند پرداخت قیمت واقعی برق، یک عامل تشویق‌کننده برای بخش خصوصی است تا به سمت سرمایه‌گذاری در تولید برق متمایل شود و در حل این مشکل ملی سهیم باشد؛ اتفاقی که در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله کانادا و ایسلند رقم خورده است.
در کشور ایسلند، که یکی از قطب‌های اصلی ماینینگ قانونی به شمار می‌رود، استخراج رمزارزها از طریق انرژی برق‌آبی و ژئوترمال (زمین‌گرمایی) انجام می‌شود و درآمد حاصل از آن به توسعه زیرساخت‌های برق پاک اختصاص یافته است. همچنین طبق گزارش موسسه تحقیقاتی Cambridge Centre for Alternative Finance، در ایالت تگزاس آمریکا نیز فعالیت ماینرهای قانونی با همکاری شرکت‌های برق محلی منجر به جذب سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی خورشیدی و بادی شده است.
استخراج غیرمجاز، در نهایت راه‌حلی ناپایدار برای کسب درآمد است. استخراج قانونی و شفاف، در اکثر نقاط جهان نه‌تنها منجر به سرمایه‌گذاری در تولید برق پایدار از منابع خورشیدی، بادی و دیگر انرژی‌های تجدیدپذیر شده، بلکه پرداخت هزینه منصفانه برق موجب رونق تولید برق در هر دو بخش خصوصی و دولتی شده است. در کشورهایی که با چالش ماینینگ روبرو هستند، فارم‌های قانونی با استفاده از دستگاه‌های بهینه‌تر و اتصال به استخرهای معتبر بین‌المللی نظیر ViaBTC، بهره‌وری خود را افزایش داده و مصرف برق را تا چندین برابر کاهش داده‌اند.
- محمد صابر نی ساز