مشکلاتی که با قطع برق برای مردم و صنایع ایجاد شده و ریاضت‌هایی را که برای جبران ناترازی و کمک به پایداری شبکه توزیع اعمال می‌شود، فقط یک روی سکه خاموشی‌هاست؛ در این شرایط، برخی مشاغل با قطع برق دچار مشکلات عجیب‌تری شده‌اند و برخی مانند نانوایان، از کسب‌وکار افتاده‌اند.
مشکل خاموشی‌های اخیر، فقط نبود برق نیست؛ بلکه بی‌برنامگی در زمان و ساعت اعمال خاموشی‌هاست که موجب شده برخی از اصناف مانند صنف نانوایان در سراسر کشور دچار ضرر و زیان شوند. در یک مورد، بی‌برنامگی در اعمال خاموشی موجب شده تا خمیر نانوایی‌ها ترش شود و دیگر به درد پخت نان نخورد. این موضوع آنقدر تکرار شده که برخی نانواها با ریختن خمیرها جلوی اداره برق، اعتراض خود را به این بی‌برنامگی نشان داده‌اند.
بحران خمیر بدون برق
رئیس کارگروه آرد و نان اتاق اصناف ایران و تهران با انتقاد از قطع بی‌برنامه برق و نبود تجهیزات اضطراری در نانوایی‌ها، از خسارت‌های جدی به نانواها، افزایش ضایعات و حتی کاهش سهمیه آرد آنها سخن گفت و خواستار ورود جدی دولت برای حل این بحران شد.
محمدجواد کرمی، با اشاره به شرایط خاص حرفه نانوایی به همشهری گفت: داستان نانوایی‌ها نسبت به بسیاری از شغل‌های دیگر متفاوت است؛ چرا که وقتی آب به آرد اضافه می‌شود، موجود زنده‌ای به نام خمیر به‌وجود می‌آید و پس از به اصطلاح ورآمدن خمیر، باید به‌سرعت وارد مرحله پخت شود. اگر این خمیر در زمان مناسب پخته نشود، به سمت ترش شدن می‌رود و دیگر قابل استفاده نیست.
وی افزود: زمانی که نانوا در حال خمیرگیری است و برق ناگهان قطع می‌شود، خمیری که قرار بوده به نان تبدیل شود، قابلیت پخت خود را از دست می‌دهد. این اتفاق نه‌تنها باعث خسارت سنگین برای نانوا می‌شود، بلکه یارانه‌ای که دولت در حوزه نان پرداخت می‌کند نیز به هدر می‌رود. درنتیجه شاهد ضایعات بالا و اتلاف منابع هستیم.
نامه‌نگاری با وزارت کشور
کرمی با اشاره به نمونه‌هایی از بی‌برنامگی در قطع برق در برخی استان‌ها تصریح کرد: در مواردی زمان قطع برق اعلام شده؛ اما در زمان مقرر صورت نگرفته است. به عنوان مثال، قرار است برق محله‌ای ساعت ۴ بعدازظهر قطع شود اما تا ساعت ۶ هم قطع نشده و نانوا اقدام به خمیرگیری کرده است. سپس در ساعت ۶ برق قطع شده و نانوا موفق به پخت خمیر نمی‌شود.
وی با اشاره به اینکه اغلب نانوایی‌ها به موتور برق یا سوخت دوم مجهز نیستند، گفت: بدون برق، خمیر نانوایی‌ها بلااستفاده می‌شود و این بی‌برنامگی، آسیب جدی به نانوا وارد می‌کند. در چنین شرایطی فعالیت نانوایی کامل متوقف می‌شود و عملاً امکان ادامه پخت وجود ندارد. این موضوع در تهران نیز گزارش شده و نانوایان دچار مشکل شده‌اند.
او اظهار کرد: در هفته اخیر گزارش‌ها حاکی از دقت بیشتر اداره برق در اعلام زمان قطعی‌هاست، اما در هفته‌های قبل تماس‌های زیادی در این خصوص در استان تهران هم دریافت کرده‌ایم.
رئیس کارگروه آرد و نان اتاق اصناف ایران گفت: برای حل مسئله با وزارت کشور و استانداری یا اداره‌های برق مناطق نامه‌نگاری و درخواست کرده‌ایم که حداقل زمانبندی اعلام شده برای قطع برق را به‌صورت دقیق رعایت کنند تا مشکل در این حوزه کمتر شود که البته به‌نظر می‌رسد تا حدودی عملکرد در این حوزه بهتر شده است.
پاتک قطع برق به نانینو
کرمی در ادامه به یکی از چالش‌های بزرگ نانواها اشاره کرد و گفت: ثبت فروش نان در سامانه نانینو به یکی دیگر از دغدغه‌های نانوایان تبدیل شده است؛ چرا که وقتی برق قطع و نانوا مجبور می‌شود به‌جای پخت نان، خمیر ترش شده را دور بریزد، عملاً داده‌ای ندارد که در سامانه نانینو وارد کند و به همین واسطه، به اشتباه متهم به فروش آرد می‌شود.
به گفته او، پیرو این اتهام، سهمیه بعدی نانوا هم کم می‌شود و عملاً از چند جهت به‌واسطه قطع برق ضربه می‌خورد.
چقدر آرد هدر می‌رود؟
رئیس کارگروه آرد و نان اتاق اصناف ایران درباره میزان مصرف آرد نانوایان، گفت: در هر بار خمیرگیری، نانوا معمولاً ۲ کیسه یعنی ۸۰ کیلو آرد مصرف می‌کند. به‌طور میانگین، مصرف روزانه نانوا بین ۸ تا ۱۰ کیسه است؛ اما برخی نانواها روزانه تا ۱۲ کیسه هم مصرف دارند. در چنین شرایطی، از دست رفتن فقط ۲ کیسه آرد در یک نوبت پخت، خسارت بزرگی برای یک واحد نانوایی محسوب می‌شود.
کرمی با یادآوری تجربه مشابه سال گذشته اظهار کرد: سال گذشته نیز در زمان قطعی برق، بحث تجهیز نانوایی‌ها به سوخت یا برق جایگزین مطرح شد، اما این طرح به نتیجه نرسید. امسال استانداری‌ها مجدداً این موضوع را پیگیری کرده‌اند و سازمان پدافند غیرعامل نیز در حال بررسی آن است، اما مشکلی که وجود دارد این است که بار مالی تهیه موتور برق بر دوش نانوا گذاشته شده است.
وی افزود: هزینه خرید یک موتور برق مناسب که بتواند تنها ۲ تا ۳ ساعت برق یک واحد نانوایی را تأمین کند، بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون تومان است؛ اما در حال حاضر بسیاری از نانواها توانایی پرداخت چنین رقمی را ندارند و این کار عملاً برای آنها غیرممکن است.
کرمی با پیشنهاد راهکاری، خواستار حمایت دولت شد و گفت: «دولت باید با ارائه تسهیلات، زمینه تهیه موتور برق را برای نانواها فراهم کند. اتحادیه یا انجمن‌های صنفی می‌توانند موتور برق را خریداری کنند و در اختیار نانواها بگذارند، اما منابع مالی آن باید از سوی دولت به‌صورت وام یا تسهیلات ویژه پرداخت شود. این کار نه تنها از خسارت به نانوایان جلوگیری می‌کند، بلکه موجب کاهش ضایعات آرد یارانه‌ای، حفظ سهمیه نان و استمرار خدمات‌دهی به مردم خواهد شد.
