عباس عراقچی، وزیر امور خارجه طی یادداشتی در مجله فرانسوی «لوپوئن» ضمن انتقاد از انفعال اروپا در مذاکرات هستهای کنونی ایران و آمریکا و همچنین تهدید تروئیکای اروپایی به استفاده از سازوکار ماشه برجام برای بازگرداندن تحریمها، خواستار آغاز فصلی نو در روابط ایران و اروپا شد.
عباس عراقچی در این یادداشت با اشاره به نفوذ سنتی اروپا در خاورمیانه و توافقنامه «سایکس-پیکو» که طی آن فرستادههای بریتانیا و فرانسه پس از جنگ جهانی اول مرزهای خاورمیانه مدرن را تعیین کردند، گفت که تاثیر اروپا امروزه در خاورمیانه بسیار کمرنگ شده است و نقش دیپلماتهای اروپایی را در تحولات منطقه از جمله مذاکرات هستهای ایران و آمریکا «ناظر منفعل» توصیف کرد.
آقای عراقچی افزود که اگرچه امروز دوران استعمار به سر آمده، اما «بیتحرکی کنونی اروپا» که محصول انتخاب راهبردی آن است، به زیان همه طرفهاست.
وزیر خارجه با اشاره به لغو قراردادهای شرکتهای اروپایی با نهادهای اقتصادی ایرانی پس از خروج آمریکا از برجام و وضع تحریمهای ایالات متحده علیه تهران، نوشت که اروپا باید در قبال خروج آمریکا از برجام قاطعیت نشان میداد، اما فرانسه، آلمان و بریتانیا، سه کشور مشهور به تروئیکای اروپایی در آن زمان واکنش درخور نشان ندادند. »مزایای اقتصادی وعدهدادهشده در چارچوب برجام هرگز تحقق نیافت و شرکتهای اروپایی ترجیح دادند به جای رعایت تعهدات دولتهایشان به تحریمهای آمریکا پایبند بمانند.»
به نظر آقای عراقچی، همانطور که اروپا در قبال خروج آمریکا از برجام «بیتحرک» بود، امروز نیز در قبال تعامل دولت دونالد ترامپ با روسیه در جریان جنگ اوکراین «بیتحرک» است و این امر باعث شده است که عملا واشنگتن برای اروپا در حلوفصل این درگیری نقشی قائل نباشد.
عباس عراقچی نوشت: «این موضوع به ویژه درباره رویکرد تروئیکای اروپایی در قبال استفاده از سازوکار ماشه در برجام مشهود است. این سازوکار که در چارچوب برجام درواقع به عنوان آخرین راه برای حل اختلافات در نظر گرفته شده، امروزه به عنوان ابزار فشار دیپلماتیک مورد استفاده قرار گرفته شده است.»
او افزود: «چنین راهبرد تقابلی ممکن است به بحران جهانی در زمینه اشاعه تسلیحات هستهای منجر شود که در درجه اول گریبانگیر خود اروپاییها خواهد بود.»
به گفته آقای عراقچی پیامدهای استفاده از سازوکار ماشه در برجام و بازگرداندن تحریمهای هستهای جمهوری اسلامی ایران نه تنها به نقشآفرینی اروپا در توافق هستهای با تهران پایان میدهد، بلکه منجر به تشدید تنشهای غیرقابل بازگشت خواهد شد.
وزیر خارجه نوشت: «تروئيکای اروپایی باید از خود بپرسد که چگونه به این بنبست رسیده است. اروپا در زمان دولت پیشین آمریکا نقش میانجیگرانه کلیدی میان تهران و واشنگتن ایفا میکرد و جمهوری اسلامی ایران نیز به طور سازنده مشارکت داشت. اما به محض این که اراده سیاسی واشنگتن کاهش یافت، اروپاییها نیز به تدریج تلاشهای خود را رها کردند و به جای بازنگری در راهبرد خود، با استناد به حقوق بشر و روابط ایران و روسیه به عنوان دلیلی برای دوری دیپلماتیک، به اتخاذ مواضع تقابلی روی آوردند و درنتیجه، جمهوری اسلامی ایران اکنون بیش از بسیاری از گروهها و نهادهایی در اتحادیه اروپا تحت تحریم است.»
آقای عراقچی با اشاره به تاریخ روابط دیپلماتیک، فرهنگی، دانشگاهی و اقتصادی ایران و اروپا، خواستار ازسرگیری گفتگوهای جدی با رهبران اروپایی شد.
وزیر خارجه نوشت: «در پی مشورتهای اخیر در روسیه و چین، آمادگی خود را برای سفر به پاریس، برلین و لندن برای آغاز فصلی نو در روابط اعلام کردهام. این ابتکار منجر به گفتگوهای مقدماتی در سطح معاونان وزیر امور خارجه شده که آغازی شکننده اما امیدوارکننده است. با این حال، زمان محدود است.»
او افزود: «نحوه واکنش ما به برهه حساس کنونی، تاثیری عمیق بر آینده روابط ایران و اروپا خواهد گذاشت.»
عباس عراقچی همچنین نوشت: «ایران آماده است برگی نو بگشاید، امیدواریم شرکای اروپایی نیز آماده باشند.»