بانک های ایران بزرگترین نظام مالی مبتنی بر احکام شریعت در جهان هستند. بر اساس مرکز بانکداری و امور مالی دبی، دارایی بانکداری اسلامی ایران در سال 2014 ، 482 میلیارد دلار بو که حدود یک چهارم کل دارایی های مالی اسلامی در سطح جهان و بیش از ترکیب دارایی های اسلامی مالزی، عربستان و امارات است.
با این وجود به دلیل تحریم ها این کشور در حاشیه بانکداری اسلامی جهانی حرکت کرده و از رشد سریع این صنعت در سال های اخیر عقب مانده است.
کل نظام بانکی ایران مبتنی بر احکام شریعت بنا شده و هیچ بانک متعارفی برای رقابت با آن وجود ندارد.
بر اساس گزارش مجله بانکداری که فهرست سالانه 500 بانک اسلامی را منتشر می کند بزرگترین موسسات مالی ایران بانک ملی با 76.6 میلیارد دلار دارایی و بانک ملت با 72.6 میلیارد دلار دارایی هستند.
با این حال مقدار دارایی های بلوکه شده این موسسات در خارج از کشور مشخص نیست. این مقدار دارایی با موسسه بانکی اسلامی غیرایرانی عربستان الراجحی رقابت می کند ( 71.3 میلیارد دلار). هشت بانک از 15 بانک بزرگ اسلامی جهان ایرانی هستند.
در عین حال موسسات مالی ایران بیشترین مقدار بدهی بد در منطقه خاورمیانه را بعد از لیبی و یمن دارند. مقدار رسمی اعلام شده این بدهی 352 میلیارد دلار است که مقدار غیر رسمی می تواند دو برابر آن باشد.
با این وجود تلاش های دولت برای لغو تحریم ها در سال جاری می تواند تاثیر قابل توجهی در نظام بانکی ایران داشته باشد و ورود فعالان و سرمایه گذاران خارجی به بازار، معرفی مقررات بازار سرمایه خارجی مدرن و راه اندازی سازمان رتبه بندی اعتبار داخلی را به همراه داشته باشد که مدل رتبه بندی جامعی برای موسسات مالی ایران را در اولین نوع خود ایجاد کند.
از طرفی، اوراق اسلامی برای نخستین بار در سال 1994 در ایران معرفی شد و پس از آن بیشتر توسط شرکت های زیرساختی، حمل و نقل از جمله خطوط هوایی و شهرداری ها استفاده شد. بانک های ایرانی در حال استفاده از نسخه مشارکت اوراق صکوک هستند که از نظر فنی مشارکت سرمایه گذاری است نه تمرکز بر نسخه های رایج تر غیر ایرانی مرابحه و اجاره. بنابراین موسسات مالی ایرانی می توانند بر توسعه ساختارهای صکوک نیز تمرکز کنند. همچنین برنامه های افزایش صدور صکوک از طریق مناطق آزاد ایران از جمله کیش در دستور کار قرار دارد که عمدتاً برای پروژه های زیرساختی استفاده می شود.
پرسشی که اینجا مطرح می شود احتمال صدور این اوراق به ریال یا ارزهای خارجی است زیرا سرمایه گذاران اخیراً با نرخ تورم 15% ریال در سال رو به رو هستند و این امر قدرت ریسک را از سرمایه گذاران صکوک در ایران نسبت به کشورهای دیگر می گیرد.