در حالی که مقامات کشورهای مختلف جهان به دنبال راه‌هایی برای کاهش انتشار کربن هستند، انرژی هسته‌ای رفته رفته در شکلی جدید آماده بازگشت به عرصه صنعت می‌شود؛ با راکتورهای قابل حمل و نقل و کوچکی که می‌توانند در یک کانتینر جا شوند.
این راکتورهای هسته‌ای توانایی آن را دارند که در دورافتاده‌ترین نقاط کره زمین مستقر شوند و نیازهای انرژی، چه برای مقاصد نظامی یا غیرنظامی، را برآورده کنند. این راکتورها قابلیت تولید یک مگاوات انرژی را دارا هستند، عددی که برای تامین انرژی حدود هزار خانه کافی است.
شرکت صنایع رادیانت (Radiant Industries) از سال ۲۰۱۹ ساخت چنین ژنراتورهایی را آغاز کرده است. اما آن‌ها چطور کار می‌کنند؟
هسته اصلی این فناوری انقلابی را ذرات «تریسو» (TRISO) تشکیل می‌دهد که سوخت رآکتور به حساب می‌آیند. این ذرات که از اورانیوم، اکسیژن و کربن تشکیل شده‌اند با مواد سرامیکی و کربنی پوشیده شده‌اند و کوچکتر از یک تخم خشخاش هستند. این ذرات بسته به طراحی راکتور به صورت یک کره یا استوانه بزرگ کنار هم قرار می‌گیرند.
یکی از ویژگی‌های مهم این سوخت ترکیبی اما، دمای ذوب بالای آن است که خود راکتور را در برابر ذوب مقاوم می‌کند.
در آزمایش‌هایی که تاکنون انجام شده، دمای این ذرات تا ۱۶۴۸ درجه سانتی‌گراد بالا برده شده و هیچ آسیب نگران‌کننده‌ای به راکتور نرسیده است. این درجه دما بالاتر از حرارتی است که اکثر راکتورهای هسته‌ای جهان تا به حال به آن رسیده‌اند.
این شرکت همچنین از هلیوم به عنوان خنک‌کننده برای حذف حرارت غیرفعال در طراحی راکتور خود استفاده کرده است. این مکانیزمی است که در صورت خاموش شدن ناگهانی راکتور از ذوب شدن ناگهانی آن جلوگیری می‌کند.
از آنجایی که ذرات تریسو فقط یک بار در هر پنج سال نیاز به سوخت‌گیری مجدد دارند، راکتور می‌تواند در مکان‌های دورافتاده‌ای مستقر شود که به شبکه متصل نشده‌اند و ممکن است برای نیازهای انرژی به سوخت‌های فسیلی وابسته باشند.
مقامات این شرکت گفته‌اند در حال حاضر فقط قصد دارند بر مهندسی راکتور تمرکز کنند و به دنبال تأییدیه نظارتی برای طراحی و فناوری خود باشند.
هفته گذشته شرکت آمریکایی وستینگهاوس از یک رآکتور هسته‌ای کوچک ویژه تولید برق با ظرفیت ۳۰۰ مگاوات رونمایی کرد که می‌گوید می‌تواند جایگزینی برای نیروگاه‌های زغال‌سنگ و آب شیرین کن باشد.
گفته می‌شود این راکتور هسته‌ای نسخه‌ای کوچکتر از راکتور هزار مگاواتی مشابه خواهد بود که چندین عدد از آن‌ها با میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری در چین و همینطور در نیروگاه وگتل (Vogtle) در گرجستان به کار گرفته شده‌اند.
دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا معتقد است که حفظ نیروگاه‌های هسته‌ای موجود و توسعه راکتورهای نسل بعدی برای هدف اقتصاد عاری از کربن تا سال ۲۰۵۰ حیاتی است.
تا کنون طراحی تنها یک گونه از این رآکتورها توسط سازمان‌های نظارتی ایالات متحده تایید شده و راکتور در دست ساخت باید بعدا مجوز مخصوص فعالیت را کسب کند.