پیامک‌های تبلیغاتی از سوی مخابرات مدت‌ها است که باب شده و در اغلب موارد هم گلایه و اعتراض مشترکان را به همراه داشته است. حالا نه‌تنها این مشکل حل نشده بلکه این مزاحمت‌ها به وایبر هم سرایت کرده است و کاربران این شبکه اجتماعی هم از این مشکل در امان نیستند. موضوعی که شکایت و نارضایتی مشترکان را به همراه دارد این است که اغلب این تبلیغات مورد نیاز مخاطبان نیست و این باعث می‌شود که برای آنان ایجاد مزاحمت کند.
مشکل بزرگ‌تر این است که بسیاری از این پیامک‌ها جعلی‌اند و باعث می‌شود مشترکان فریب بخورند. پیامک‌هایی از قبیل برنده‌شدن در مسابقات که از مشترک می‌‌خواهند برای آنها در ازای جایزه، پول یا شارژ تلفن همراه بفرستند. پیامک‌های تبلیغاتی بهداشتی هم از دیگر مواردی هستند که آسیب‌های بسیاری میتواند به همراه داشته باشد چراکه اغلب محصولات معرفی‌شده مورد تایید وزارت بهداشت نیستند. از این قبیل موارد کم نیستند و سوءاستفاده‌گران هریک به نوعی و با هر روشی که به ذهنشان می‌رسد سعی در فریب مشترکان و به دست آوردن پول از افراد ناآگاه دارند؛ روش‌هایی از قبیل پیامک‌های بانکی مثلا در زمینه گرفتن وام و همچنین طالع‌بینی.
این مشکل و اعتراض‌ها تا حدی همه‌گیر شد که شورای عالی فضای مجازی چند جلسه برای حل این معضل تشکیل داد و در همین راستا هفته پیش در جلسه شورای عالی مجازی تصویب شد که هرگونه محتوا در خدمات پیامکی انبوه و ارزش افزوده پیامکی باید با رعایت قوانین و مقررات کشور و عدم مغایرت با ارزش‌های ایرانی – اسلامی باشد.
همچنین در بیست‌و‌یکمین جلسه شورای عالی فضای مجازی کشور مصوب شد تا کارگروهی با مسوولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و عضویت 9 دستگاه، سازمان و مرکز ملی فضای مجازی برای پایش محتوا در ارائه خدمات پیامکی ارزش افزوده و پیامک انبوه در شبکه‌های ارتباطی تشکیل شود و گزارش عملکرد این کارگروه هر 6 ماه
یک بار به دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی ارائه شود.
خدمات پیامک انبوه همان‌طور که می‌دانیم خدماتی است که از طریق شبکه‌های ارتباطی بدون درخواست قبلی کاربران و پرداخت هزینه توسط آنان، دریافت شده و جنبه تبلیغی یا اطلاع‌رسانی دارد. همچنین خدمات ارزش افزوده پیامکی خدماتی است که کاربران به درخواست خود آن را انتخاب کرده و باید برای دریافت آن مبلغی را پرداخت کنند.
البته دسته‌ای از پیامک‌ها تبلیغاتی هستند که آنها را نباید جزو پیامک‌های ناخواسته تلقی کرد و درواقع به خواست و با اجازه مشترک صورت می‌گیرد و به اپراتورها مربوط نمی‌شود، به این ترتیب که فرد پس از خرید از فروشگاهی شماره تلفن خود را در اختیار فروشنده قرار می‌دهد تا فروشگاه مذکور تبلیغات خود را از طریق پیامک به اطلاع مشتری برساند. که البته در این موارد مشترک میتواند با مراجعه به مرکز مربوط برای قطع این سرویس اقدام کند. حتی در مواردی هم که اپراتورهای موبایل خود اقدام به ارسال پیامک‌های تبلیغاتی کنند مشترکان میتوانند تقاضای لغو سرویس را از اپراتور مربوط بکنند و اپراتورها درواقع موظف به لغو سرویس مذکور هستند.
چگونه از پیامک‌ها خلاصی یابیم
مشترکان اپراتور همراه اول میتوانند با ارسال عدد ۱ به شماره پیامک ۸۹۹۹ پیامک‌های تبلیغاتی را لغو کنند و اگر خواستند دوباره آن را فعال کنند میتوانند به همان شماره پیامک ۸۹۹۹ عدد ۲ را ارسال کنند.مشترکان ایرانسل نیز برای ثبت درخواست عدم دریافت پیامک‌های تبلیغاتی میتوانند عدد ۲ را به شماره ۵۰۰۵ ارسال کنند یا از طریق خط ایرانسل خود با شماره ۷۰۰ تماس بگیرند و پس از برقراری ارتباط با اپراتور درخواست خود را برای لغو این سرویس اعلام کنند.
مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال سامانه ۱۰۰۰۱۳۱۴ را برای مشترکان موبایل در نظر گرفته تا در صورتی که از دریافت پیامک‌ها شکایت دارند یا اینکه خواستار لغو این سرویس هستند، به این سامانه پیامک بزنند. در این روش در صورتی‌که از دریافت یک پیامک خاص نیز شاکی هستید می‌توانید متن پیامک و شماره ارسال کننده پیامک را به شماره سامانه شکایات مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد ارسال کنید.سازمان تنظیم مقررات ارتباطات وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز سامانه رسیدگی به شکایت مربوط به پیامک‌های ناخواسته تبلیغاتی خود را به صورت اینترنتی راه‌اندازی کرده و مشترکان میتوانند درخواست خود را در این باره از طریق نشانی اینترنتی WWW.CRA.IR دنبال کنند یا با سامانه تلفنی ۱۹۵ تماس بگیرند.
تبلیغات وایبری
تا اینجای کار می‌توانیم اوضاع را تحت کنترل بگیریم و با راهکارهای مختلف از مزاحمت‌های تبلیغاتی جلوگیری کنیم ولی با این هجوم تبلیغاتی که به وایبر نفوذ کرده چه باید کرد؟ چه کسی مسوول این حجم تبلیغات است که گاه و بیگاه و بدون اجازه و خواست مشترک به گوشی او سرازیر می‌شود؟
نکته جالب در این میان آنکه همان‌طور که می‌دانیم ارسال پیام تبلیغاتی روی این نرم‌افزار ممنوع است ولی با این حال شماره‌های ناشناس بسیاری را می‌بینیم که روزانه به تبلیغات محصولات مختلف می‌پردازند. شرکت وایبر این تبلیغات را نقض قوانین اولیه پذیرفته‌شده توسط کاربر می‌داند و هیچ تسهیلاتی برای ارسال پیام در اختیار کاربران قرار نمی‌دهد و حتی به شماره‌هایی که تبلیغات انجام نمی‌دهند سرویس ارائه نمی‌دهد. ولی چگونه است که ما همچنان شاهد تبلیغات از این دست هستیم که روزانه به تعدادشان هم افزوده می‌شود.
هرچند این نکته را فراموش نکنیم که این موضوع شامل همه شرکتها و سازمان‌ها نمی‌شود و هستند مراکزی که برای احترام به قوانین الکترونیک و رعایت حقوق کاربران از ارائه این سرویس خودداری می‌کنند. این شرکتها همچنین به دلایل گوناگونی از قبیل نتیجه معکوس تبلیغات وایبری، ضربه زدن به برند تبلیغ‌کننده و همچنین غیر اخلاقی بودن فعالیت و سوءاستفاده از نرم‌افزار وایبر از فضای وایبر برای تبلیغات استفاده نمی‌کنند. ولی موضوعی که در این میان مطرح است و شکایت و اعتراض کاربران را به همراه داشته است آن دسته از شرکتها و موسسه‌ها هستند که بدون توجه به این موارد دست به تبلیغات می‌زنند. این افراد به این امر توجه ندارند که تبلیغ در شبکه‌های اجتماعی بدون اجازه از سوی کاربر نوعی ویروس تبلیغاتی محسوب می‌شود و کاربر انتظار دریافت این تبلیغ‌ها را در شبکه‌ای که برای تبادل پیام بین دوستان و آشنایانش است، ندارد. در نتیجه این روش از تبلیغات نه تنها نتیجه نخواهد داشت چه بسا میتواند نتیجه‌ای معکوس نیز داشته داشته باشد و کاربر با دیدن این نوع پیام‌ها حالت تدافعی به خود بگیرد. در شبکه‌ای مانند وایبر خیلی تفاوت ندارد که سیم‌کارت موجود در گوشی کاربر مربوط به چه اپراتوری است به این معنا که شرکت‌های مختلف میتوانند با استفاده از نرم‌افزارهای گوناگون در فضای وایبر پیامک‌های انبوه ارسال کنند.
برخی از کارشناسان بر این نظرند که پیامک‌هایی تبلیغاتی در فضای وایبر ربطی به اپراتورها ندارد، چراکه هرشخص با تهیه یک کارت اعتباری به راحتی میتواند با استفاده از برخی نرم‌افزارها و شبکه‌های موبایلی با هزینه‌ای اندک یک شماره خارجی در اختیار داشته باشد که با استفاده از آن میتواند در فضای وایبر به ارسال پیام‌های تبلیغاتی برای مشترکان بپردازد. در این شرایط اگرچه ممکن است مشترکان فکر کنند شماره متعلق به یک کشور خارجی است اما این روند از طریق برخی افراد یا شرکت‌های داخلی صورت می‌گیرد و پیام‌ها از داخل کشور ارسال می‌‌شوند.البته به گفته برخی دیگر از کارشناسان این احتمال هم وجود دارد که سایت‌های خارجی دیتا بیسی براساس اطلاعات کاربران ایرانی وایبر داشته باشند و بر این اساس آگهی‌های خود را برای آنها ارسال کنند.
بهترین راه برای تبلیغات چیست؟
شرکتها و موسسه‌هایی که می‌‌خواهند محصولات خود را در شبکه‌های اجتماعی معرفی کنند میتوانند با ساختن پیام‌های پرمحتوا یا کلیپ‌های سرگرم‌کننده و ارزشمند بین دوستان و آشنایان خود محصولات خود را تبلیغ کنند و آنها را به اشتراک بگذارند. به این ترتیب هم روشی اخلاقی را انتخاب کرده‌اند و هم به حقوق کاربر احترام گذاشته‌اند و به مرور هم ویدئوها و پیام‌هایی که تهیه شده دست به دست بین کاربران پخش می‌شود و ناخودآگاه نام برند یا محصول در ذهن کاربر نقش می‌‌بندد. همچنان‌که قبل از اینکه شبکه‌های اجتماعی وارد عرصه شوند برندها و کمپانی‌های بزرگ از چنین راه‌هایی برای تبلیغ در رسانه‌ها استفاده می‌کردند و مبلغ‌های مشخصی هم برای هدف‌های مختلف مانند ساخت کلیپ یا پخش در رسانه‌های تصویری پرداخت می‌کردند.
در این شکی نیست که مشتریان امروز در شبکه‌های اجتماعی و دنیای مجازی راحت‌تر به بررسی محصولات مورد نیاز خود می‌پردازند و خرید کالای خود را انتخاب می‌کنند. به این ترتیب دنیای تبلیغات مسیر خود را در مقایسه با سال‌های قبل تغییر داده است و اگر شرکتها و موسسه‌ها از روش‌های تبلیغاتی خود درست استفاده نکنند و به حقوق الکترونیکی و حقوق کاربران احترام نگذارند تاثیر منفی خواهد داشت و برعکس اگر از راه درست وارد شوند مشتریان بسیاری را در همین فضای مجازی میتوانند جذب کنند و به موفقیت برسند.