سال 93 سال خوبي براي آنچه به «صنعت مرغ» خلاصه مي‌شود، نبود و آه از نهاد بسياري از فعالان اين صنعت درآورد؛ با اين‌حال سال 94 هم بنا ندارد سر دوستي با اين صنعت بگذارد. فعالان اين صنعت با بررسي بازار پيش‌بيني كرده‌اند كه قيمت‌هاي محصولات اين صنعت همچنان نزولي است و به همكاران خود هشدار داده‌اند كه فعاليت خود را توسعه فيزيكي ندهند و از دولت هم خواستند كه براي صادرات، به‌عنوان مرهمي بر بازار خراب، مشوق‌هاي صادراتي بدهند. معاون امور دام وزارت جهادكشاورزي هم روز گذشته به «تعادل» از اعطاي تسهيلات 50 ميليارد توماني براي تشويق صادرات محصولات صنعت مرغ خبر داد.
براساس گزارش 9 ماهه سال 93 اين سال، سال مطلوبي براي توليدكنندگان صنعت مرغ شامل مرغ، تخم‌مرغ و جوجه نبوده و پيش‌بيني مي‌شود كه سال بعد هم تغيير آنچناني در وضعيت كنوني ايجاد نشود. گرچه فعالان اين صنعت در بخش‌هاي مختلف تخم‌مرغ، مرغ‌گوشتي و جوجه يك‌روزه با آمار از صنعت و بازار خود نااميدانه يكديگر را از توسعه فيزيكي منع مي‌كنند اما معاون وزير كشاورزي با وعده اعطاي تسهيلات در قالب مشوق‌هاي صادراتي سعي مي‌كند اميد را دوباره به اين صنعت بازگرداند.
زيان كل؛ يك ميليارد و 560 ميليون
جوجه يك‌روزه يكي از نخستين حلقه‌هاي صنعت مرغ است كه قيمت فروش آن از تير سال جاري شروع به سقوط كرد و در آبان با فروش متوسط حدود 545 تومان به قعر قيمت در 9 ماه گذشته رسيد. براساس گزارش انجمن جوجه يك‌روزه ايران، ميانگين قيمت 9 ماهه سال 93 حدود 950 تومان است كه اين ميزان نزديك به 250 تومان زير قيمت تمام‌شده است. يعني اگر حدود 900 ميليون قطعه جوجه در اين 9 ماه توليد شده باشد، زياني حدود 225 ميليون تومان به توليدكنندگان جوجه يك‌روزه وارد شده است. نوسان بازار اين محصول هم به حدود 36 درصد رسيده هرچند پيش‌بيني اين انجمن اين است كه قيمت جوجه يك‌روزه تا شهريور 94 بهبود چنداني نداشته باشد.
قيمت مرغ زنده نيز در 9 ماهه سال 93 هر كيلوگرم حدود 4600 تومان بوده كه از شهريور در سراشيبي افتاده و در آبان روي 3769 تومان متوقف شد. نوسان قيمت اين محصول در بازار معادل 7.5 درصد بوده است كه باتوجه به قيمت تمام‌شده حدود 4800 توماني آن، هركيلو مرغ زنده با حدود 600 تومان زيان فروش رفته است. باتوجه به توليد 1.5 ميليون‌تن مرغ زنده در 9 ماهه سال 93 حدود 975 ميليون تومان ضرر در اين بخش بر جاي مانده است.در چنين شرايطي گفته مي‌شود كه بيش از 100هزار‌تن مرغ آماده طبخ در سردخانه‌هاي شركت پشتيباني امور دام وجود دارد و توليد نيز رو به افزايش است؛ با اين روند، هيچ اميدي براي افزايش قيمت مرغ زنده وجود ندارد و به‌نظر مي‌رسد كه سال 94 هم بازار مناسبي براي پرورش‌دهندگان مرغ‌گوشتي نباشد.
تخم‌مرغ هم از اين سقوط در امان نبوده و با قيمت متوسط حدود 3200 تومان و نوساني 13 درصدي به زيان 600 توماني در بازار رضايت داده است. زيان كل اين بازار هم حدود 360 ميليون تومان برآورد شد. اما صادرات توانست به كمك اين بخش از بازار بيايد؛ صادرات تخم‌مرغ در اين 9 ماه حدود 50 هزار‌تن بوده كه ضمن كمك به كنترل توليد، محصولات طيور ايران را وارد بازار جهاني كرد. از طرفي، مزارع مادر تخمگذار با عدم چيدن تخم‌مرغ براي جوجه يك‌روزه عطش جوجه‌ريزي گله‌هاي تجاري تخمگذار را كم كرد و درنتيجه آن توليد مديريت شد.با همه اين اوصاف، مجموع زيان توليدكنندگان مرغ، تخم‌مرغ و جوجه يك‌روزه در 9 ماه گذشته حدود يك‌ميليارد و 560 ميليون تومان برآورد مي‌شود كه باتوجه به اينكه اقدامات جدي هم براي مديريت توليد بيش از نياز صورت نگرفته است، آينده همچنان در پرده ابهام خواهد بود.
سقوط در سال 94 نيز ادامه دارد
سال سخت 93 كه در اثر برنامه‌ريزي بدون توجه به نياز بازار براي اين صنعت پيش آمد، آخرين سال سخت اين صنعت خواهد بود؛ به پيش‌بيني فعالان اين بخش سال آتي هم وضعيت با اندكي بهبود همين خواهد بود. براي نمونه، پيش‌بيني شده كه سال 93 بيش از 11 ميليون قطعه جوجه يك‌روزه مادر جوجه‌ريزي شود كه قدري بيش از جوجه‌ريزي سال پيش است. درنتيجه پيش‌بيني مي‌شود كه در چهار ماه اول سال 94 به‌طور متوسط بيش از 110 ميليون قطعه جوجه يك‌روزه گوشتي در ماه توليد شود كه جذب اين ميزان مشكل خواهد بود و موجب كاهش شديد قيمت جوجه يك‌روزه مي‌شود.
پيش‌بيني درمورد مرغ‌گوشتي هم اين طور است؛ در نيمه اول سال 94 بيش از يك ميليون‌تن مرغ آماده طبخ توليد شد كه باتوجه به ركود اقتصادي و تورم و كاهش قدرت خريد مردم به نظر مي‌رسد كه جذب اين ميزان مرغ نيز در بازار مشكل باشد و قيمت‌ها نه تنها افزايشي نباشد بلكه قدري هم سقوط كند. قيمت نهاده‌ها هم در بودجه سال 94 بر مبناي 2850 تومان وارد خواهد شد كه حداقل 7 درصد افزايش خواهد داشت. اين به معناي سالي بسيار سخت براي توليدكنندگان مرغ گوشتي است.سقوط قيمت نفت، ركود اقتصادي حاكم، شرايط تورمي و كاهش قدرت خريد مردم موجب كاهش مصرف محصولات طيور مي‌شود و پيش‌بيني مي‌شود كه اين وضعيت در سال 94 هم ادامه داشته باشد.
توصيه‌ها و سياست‌ها
توصيه انجمن جوجه يك‌روزه به هم‌صنفان خود در اين شرايط همخوان با برنامه‌هاي وزارت جهادكشاورزي است؛ خودداري از توسعه فيزيكي و اصلاح و بهينه كردن مزارع برنامه و سياست جهادكشاورزي ايران است كه روز گذشته، در گفت‌و‌گوي اختصاصي معاون امور دام اين وزارتخانه با تعادل اعلام شد. حسن ركني در تشريح برنامه‌ها وسياست‌هاي معاونت خود گفت: وزارت جهادكشاورزي در بخش صنعت مرغ به هيچ‌وجه سرمايه‌گذاري جديد را تشويق نمي‌كند ولي نقدينگي لازم براي فعالسازي واحدهاي راكد را تامين خواهد كرد.
از طرفي ركني از اصلاح و بهينه‌سازي استانداردهاي موجود خبر داد. انجمن جوجه يك‌روزه هم از مسوولان خواست تا براي توسعه كمي صنعت ممنوعيت ايجاد و از تشكل‌هاي توليدي يكپارچه حمايت جدي و عملي كنند و در بودجه سال94، بين 20-15درصد قيمت صادراتي محصولات صنعت طيور را مشوق صادراتي از محل بودجه هدفمندي يارانه‌هاي سهم توليد قايل شوند.
ركني درباره مطالبه آخر اين صنعت پيام خوشحال‌كننده‌يي براي فعالان آن دارد: البته كشورهايي كه در صادرات محصولات طيور خود خوب كار كرده‌اند، مشوق صادراتي به توليدكننده‌ها اعطا كرده‌اند. البته ناگفته نماند كه توليدكننده‌هاي ما به‌صورت غيرمستقيم مشوق مي‌گيرند. براي نمونه وقتي نهاده يا خوراكي را با نرخ ارز مبادله‌يي دريافت و با ارز آزاد صادر مي‌كنند به نوعي مشوق دريافت كرده‌اند. ولي بااين‌حال ما به دنبال افزايش صادرات با كمك‌هاي مستقيم هم هستيم.
به‌گفته معاون وزير كشاورزي، اين مساله در جلسه‌يي ميان دولتي‌ها مطرح شده و كليات آن مورد توافق قرار گرفته است. ركني ابراز اميدواري كرد كه در فاز اول مبلغ 50ميليارد تومان تسهيلات دريافت كنيم و اين ميزان را به‌صورت نقدينگي در اختيار صادركنندگان قرار دهيم.