تهران هفته گذشته در واكنش به ادامه روند كاهش قيمت نفت به رياض پيام داد، اين درحالي است كه برخي معتقدند عربستان همانند گذشته از اشباع بازار نفتخام، اهداف سياسي خود را دنبال ميكند، اهدافي كه براي مقابله با رقيب بزرگش در منطقه (ايران) دنبال ميشود. بهاي نفت از بشكهيي ۱۱۵دلار از تابستان امسال، به بشكهيي كمتر از ۶۰دلار درحال حاضر رسيد.
برخي كارشناسان درخصوص علت كاهش بهاي نفت معتقدند كه اين مساله ارتباط چنداني با تغيير در روند عرضه نفت ازسوي عربستان ندارد و انقلاب نفتي در شيل امريكا را عامل اصلي افت قيمت نفت ميدانند. اينكه نفت شيل بهتدريج توان عربستان را بهعنوان بزرگترين توليدكننده نفتخام با مشكل مواجه كرده است، هيچ شكي نيست؛ اما باتوجه به ذخاير محدود شيل، رياض همچنان توان و جايگاه محكمي براي ايجاد تغيير در بازار نفتخام دارد و از اين توانايي هم استفاده ميكند.
در شهريور امسال، عربستان دقيقا همين روند را در پيش گرفت؛ توليدات نفتخام را به ميزان 5/0درصد افزايش داد و به ۹ميليون و 600هزار بشكه در روز رساند و نفت توليدي را در بازارهايي عرضه كرد كه از پيش با نفت ارزانقيمت اشباع شده بود؛ عربستان همچنين چند روز پس از افزايش عرضه نفتخام در بازار، براي مشتريان روزافزون آسيايي، تخفيف در نظر گرفت. بهاي نفتخام در بازار جهاني به سرعت به ميزان 30درصد كاهش يافت. از نظر كارشناسان، عربستانسعودي مانند گذشته از اشباع بازار از نفتخام، اهدافي سياسي را دنبال ميكند. پس ميتوان گفت كه بازارهاي نفت همچنان براي تقابل منافع تهران و رياض در اثبات برتري اهميت دارد. استفاده عربستانسعودي از نفتخام بهعنوان سلاحي برابر رقيبش ايران، بيسابقه نيست.
به نوشته فارن پاليسي؛ در ماه نوامبر سال ۲۰۰۶، نواف عبيد يكي از مشاوران امنيتي عربستانسعودي كه با شاهزاده تركي الفيصل در ارتباط بود، در مقالهيي در واشنگتن پست نوشت: «اگر عربستانسعودي توليدات نفتخام را افزايش و قيمت را تا 50درصد كاهش دهد، اين مساله براي ايران ويرانكننده خواهد بود.» اگر بتوان تاريخ را شاخصي براي بررسي اتفاقات حال دانست، رياض در اصل اميدوار است افزايش توليدات نفتخام، دولت حسن روحاني را وادار به اجراي برنامه رياضتي کند كه در نهايت به ناآرامي سياسي منجر شود و مردم را بار ديگر به خيابانها بكشاند.
ازسوي ديگر نبايد مراودات سياسي بين عربستان و امريكا را از نظر دور داشت. براي چندين دهه امريكا ادامه سلطنت دولت كنوني در عربستان را در برابر موافقت اين كشور با فروش نفتخام با واحد پولي دلار و همچنين سرمايهگذاري با دلار عايدي در امريكا، تضمين كرده است.
افت قيمت نفت براي مقابله با ايران است
«امير موسوي» مدير مركز مطالعات راهبردي و روابط بينالملل ميگويد كه حركت عربستان يك حركت انتحاري در جهت مقابله با ايران در منطقه بود. اقدام رياض و همپيمانانش به پيشنهاد رژيم صهيونيستي براي ضربه زدن به توان اقتصادي و سياسي ايران در منطقه است.
حمايت و موفقيتهاي ايران در جبهه سوريه، عراق، لبنان و فلسطين در مبارزه با تروريسم و گروههاي تكفيري نشان از قدرت اقتصادي و ديپلماسي ايران دارد.
بهعلاوه ايران در جريان مذاكرات خود با گروه 1+5 ديپلماسي موفقي را دنبال كرده است بهطوريكه اگر كارشكني برخي دولتها و رژيمها نبود، در وين توافقنامه جامع به امضا ميرسيد.
افت قيمت نفت آخرين كارت رياض عليه ايران
موسوي توضيح ميدهد: باتوجه به وضعيت منطقه و جايگاه ايران، عربستان و همپيمانانش از آخرين كارت خود استفاده كردهاند. آنها ميخواهند با اين روند به دولت روحاني ضربه بزنند تا دولت يازدهم منفعل شود.
به هر حال افت شديد قيمت نفت شرايط سنگيني را به ايران تحميل ميكند و در مقابل اين كشورها باتوجه به ذخيره ارزي خوبي كه در بانكها و صندوقهاي بينالمللي دارند فشار زيادي را تحمل نميكنند.
عربستان با آتش، بازي ميكند
مدير مركز مطالعات راهبردي و روابط بينالملل با بيان اينكه عربستان از خوش اخلاقي ايران سوءاستفاده ميكند، گفت: در 35 سال گذشته رياض دست به هر كاري زده است تا به تهران ضربه بزند، حال با اين اقدام به شكل علني وارد ميدان شده است. تهران از كشتار مكه تا به امروز با خويشتنداري و متانت برخورد كرده است، ولي بهنظر من اينبار بازي با آتش و يك نوع خودكشي است.
وي درخصوص مقابله ايران در قبال سياست عربستان گفت: اقتصاد اين دولتها بسيار ضربهپذير است و به هيچ عنوان از نظر سياسي، اقتصادي و امنيتي توان مقابله با ايران را ندارند.
موسوي با بيان اينكه ايران هشدارهاي لازم را به رياض داده است، گفت: عربستان مطمئن است كه ايران به اين راحتي واكنش نشان نميدهد، اما بهنظر من اين دفعه فرق ميكند و در صورت لزوم منافع اقتصادي عربستان در منطقه و جهان هدف قرار خواهد گرفت.
پيام ايران به عربستان رسيد
وي افزود: امروز دنيا به سمت گفتوگو با ايران حركت كرده است ولي عربستان با تلاشهاي رژيم صهيونيستي برخلاف آب شنا ميكند و سعي دارد برابر اقتدار ايران و محور مقاومت حركت موذيانه داشته باشد.
موسوي در ادامه گفت: ناظران اميدوار هستند كه رياض از فرصت باقيمانده استفاده كند و حكما و عقلاي عربستان تندروها را كنترل كنند، نبايد فراموش كرد كه اين كشور به لحاظ حاكميت و مسايل داخلي بسيار ضربهپذير است و در صورت ادامه سياست خود براي ضربه زدن به ايران، بايد منتظر پاسخ سخت تهران باشد. پيام جمهوري اسلامي ايران هفته پيش به رياض ارسال شده است تا هر چه زودتر اين تقابل به پايان برسد، حال بايد منتظر واكنش رياض باشيم.