قیمت‌گذاری خودرو براساس فرمولی تعیین شده از سوی شورای رقابت در دو سال گذشته مبنای تعیین قیمت محصولات داخلی بوده، این در شرایطی است که قیمت‌گذاری با توجه به فرمول مذکور همواره با موافقت خودروسازان صورت گرفته است.
بر این اساس هر چند طی دو سال گذشته در برخی مواقع صدای مخالف خودروسازان از عملکرد شورای مذکور به گوش می‌رسید اما توافق پنهانی همیشه چاشنی قیمت‌گذاری خودرو بوده است. با این حال در شرایطی که مشتریان و حتی دولت از افزایش قیمت‌ها اظهار گله‌مندی می‌کردند این شورای رقابت بود که در توجیه عملکرد خود بر «فرمول تعیین قیمت» و همچنین پارامترهای مورد نظر برای قیمت‌گذاری تاكيد مي‌كرد.
به گفته مسوولان این شورا فرمول قیمت‌گذاری خودرو براساس «یک فرمول معروف در اقتصاد تعیین شده و از اقتصاددانان و استادان برجسته‌ای نیز برای جایگزینی فاکتورهای این فرمول کمک خواسته شده تا متغیرها به درستی در این فرمول قرار گیرند»؛ بنابراین باتوجه به اظهارات مسوولان این شورا، فرمول مذکور به‌درستی می‌تواند مسیر مشخصی برای تعیین قیمت خودروهای داخلی باشد. اما اینکه فرمول مذکور در شرایط فعلی برای خودروی دنا به خوبی عمل نکرده و منجر به مناقشه میان خودروسازان و شورای رقابت شده موضوعی قابل تامل است.
اختلاف شش میلیونی میان خواسته شورای مذکور و شرکت تولیدکننده شاید به نوعی نشان‌دهنده ناکارآیی فرمول تعیین قیمت باشد چرا که این فرمول باید با توجه به هزینه تولید خودروی مذکور و دیگر پارامترها به تعیین قیمت یک محصول بپردازد حال آنکه در این بین شورای رقابت و شرکت ایران خودرو هر کدام در این زمینه بر توجیهات خود اصرار دارند. حال سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که فرمول تعیین قیمت در این مناقشه به چه کار می‌آید؟ و اینکه قرار بود این فرمول برای همیشه به دغدغه تعیین قیمت خودرو پایان دهد حال آنکه در قیمت‌گذاری دنا برخلاف این موضوع ثابت شد؛ بنابراین به نظر می‌رسد که کارآیی این فرمول بار دیگر باید مورد بررسی قرار گیرد.
دنا همان سمند است با جلوبندی جدید
برخی اعضای شورای رقابت عقیده دارند تهدید ایرانخودرو برای توقف خط تولید خودروی دنا کارساز نیست و ایرانخودرو باید به تعهدات خود عمل کند.
شورای رقابت، دنا را 41 میلیون و 900 هزار تومان نرخگذاری کرده این در حالی است که ایرانخودرو بشدت مخالف این قیمت‌گذاری است. به اعتقاد مسؤولان ایرانخودرو، دنا محصولی است که با توجه به لقب ملی بودنش، تولید آن کاملاً داخلی بوده و با تکیه بر توان طراح و تولیدکننده داخل صورت گرفته است. این خودرو روی پلتفرم سمند طراحی شده هرچند این پلتفرم حدود 12 سال پیش به تولید رسید اما باز هم به عنوان یک پلتفرم ملی، محصول جدیدی روی آن طراحی شده است.
به گفته برخی کارشناسان، قدیمی بودن پلتفرم و اصرار بر تولید خودرو روی پلتفرم‌های متعلق به یک یا چند دهه قبل باعث بالا رفتن قیمت تمام شده تولید خودرو می‌شود، از همین رو در جهت ارتقای کیفیت خودرو نیز تأکید شده است که روی هر پلتفرم نباید بیش از 5 سال تولید خودرو صورت گیرد. قبل از قیمت‌گذاری شورای رقابت مدیرعامل ایرانخودرو خود پیشنهاد قیمتی داد و گفت: پیشنهاد ایرانخودرو برای قیمت دنا، 48 میلیون تومان است که البته به مدل دنده‌ای این محصول مربوط می‌شود و چون هنوز مدل اتومات دنا به تولید نرسیده، طبعا قیمتی نیز برای آن در نظر گرفته نشده است. «دنا» اواخر فروردین ماه 1390 رونمایی شد و قرار بود یک سال بعد تولید و روانه بازار شود اما به دلیل مشکلاتی که بر سر راه تولید آن به‌وجود آمد، ایران‌خودرویی‌ها نتوانستند این محصول جدید خود را سر وقت به مشتریان عرضه کنند.
دنا البته سال گذشته پیش‌فروش شد و قرار شد تابستان امسال به دست ثبت‌نام‌کنندگان برسد اما ایرانخودرو چون نمی‌خواست کیفیت این محصول جدیدش با مشکل روبه‌رو شود، عرضه آن را به تاخیر انداخت. هرچند دنا در حال حاضر آماده عرضه به بازار است اما چون هنوز قیمت پیشنهادی آن ( 48 میلیون تومان ) به تصویب شورای رقابت نرسیده، ایرانخودرو فعلا نمی‌تواند دنا را به ثبت‌نام‌کنندگانش تحویل دهد. دنا در واقع مدل لوکس سمند به حساب می‌آید و ایران‌خودرویی‌ها قرار بود آن را با قیمتی بین 18 تا 25 میلیون تومان عرضه کنند اما چون تولید آن به تاخیر افتاد و قیمت تمام شده‌اش بالا رفت، حالا دیگر امکان عرضه این محصول با قیمت‌های اعلام شده قبلی وجود ندارد. در این وضعیت، پیشنهاد ایرانخودرو برای تعیین قیمت دنا که به گفته مسؤولان این شرکت، یک محصول ملی است، 48 میلیون تومان بوده است اما در نهایت اواخر هفته گذشته شورای رقابت با قیمت 41 میلیون و 900 هزار تومانی برای این خودرو موافقت کرد.
در واکنش به این اقدام شورای رقابت، عبدالله بابایی، معاون فروش ایرانخودرو ضمن اعلام اعتراض این شرکت نسبت به قیمت‌گذاری دنا، عنوان کرد به هیچ عنوان دنا را با قیمت مصوب شورای رقابت عرضه نخواهیم کرد، اگر این مساله برطرف نشود، احتمال توقف تولید دنا نیز وجود دارد. به گفته بابایی، قیمت تمام شده تولید دنا 51 میلیون تومان است که البته باید دید این رقم براساس چه معیاری بیان شده و چطور است که به‌عنوان مثال جدای از کلاس خودرو، محصولی مانند تندر 90 مدل E2 فول که یک خودروی مشترک بین ایرانخودرو و رنو فرانسه است، با احتساب تمام هزینه‌های ناشی از مشکلات نقل و انتقال بانکی، 42 میلیون و 600 هزار تومان عرضه می‌شود ولی برای یک خودروی داخلی باید پیشنهاد 48 میلیون تومانی مطرح شود؟
تولید ملی همواره به‌عنوان راهی برای دستیابی به اقتصاد مقاومتی و تقویت توان طراحی و تولید داخل مطرح شده است. قیمت 48 میلیون تومانی برای دنا در حالی از سوی ایرانخودرو پیشنهاد شده که در حال حاضر مدل‌های دیگر خودرو تولید شده روی پلتفرم سمند بین 26 تا 35 میلیون تومان عرضه می‌شود. در این وضعیت قرار بود خودروهای دنای پیش‌فروش شده در سال گذشته از تیر تا آذر امسال به مشتریان تحویل داده شود. هرچند شیوا، رئیس شورای رقابت از عدم بازنگری در قیمت دنا خبر داده ولی باید منتظر ماند و دید عملکرد ایرانخودرو چیست و آیا این مساله در نهایت به توقف تولید دنا ختم خواهد شد تا به این ترتیب باز هم حقوق مشتریان نادیده گرفته شود و تأخیر ۲ سال و 9 ماهه در عرضه این محصول طولانی‌تر شود؟
تولید را متوقف کنید
نادر قاضی‌پور، عضو ناظر شورای رقابت درباره مناقشه قیمتی ایرانخودرو و شورای رقابت به ما گفت: دنا همان سمند است، فقط کمی در جلوبندی آن تغییر داده شده است. پس منطقی است که نمی‌تواند تفاوت قیمت دنا و سمند این قدر زیاد باشد. ایرانخودرو از مدت‌ها پیش دنا را پیش‌فروش کرده و باید بزودی تعهدات خود را انجام دهد و نمی‌تواند دنا را بیشتر از 41 میلیون و 900 هزار تومان بفروشد. وی با اشاره به بررسی کارشناسانه تعیین قیمت خودرو توسط کارشناسان شورای رقابت افزود: این خودرو مانند سمند است و فقط تغییرات جزئی در جلوبندی و ظاهر آن به وجود آمده. نمی‌توان با تغییرات ظاهری حق مردم را ضایع کرد و از مردم پول زور گرفت.
قاضی‌پور درباره تهدید ایرانخودرو برای توقف تولید دنا گفت: عیبی ندارد تولید خودرویی که به مردم هزینه اضافی وارد می‌کند متوقف شود. اگر می‌توانند متوقف کنند اما باید به تعهدات خود عمل کنند و به متقاضیانی که این خودرو را پیش‌خرید کرده‌اند خودرو یا خسارت بدهند. وی در پایان درباره اینکه آیا احتمال دارد شورای رقابت مانند تابستان امسال که مقابل خواسته خودروسازان عقب‌نشینی کرد، درباره دنا نیز کوتاه بیاید، گفت: مطمئن باشید شورای رقابت کوتاه نخواهد آمد و دنا هم نباید بیشتر از 41 میلیون و 900 هزار تومان فروخته شود.