در عين حال منطق اقتصادي حكم مي‌كند در يك اقتصاد وابسته به نفت با توجه به نوسانات دايمي كه از اختيار دولت نيز خارج است، قيمت نفت در بودجه با نگاهي بدبينانه تعيين شود تا درصورت كاهش پيش‌بيني نشده، دولت دچار كسري بودجه نشده و خللي در اداره كشور ايجاد نشود
نفت روي سرازيري افتاده و قيمت آن سير نزولي را در پيش گرفته است. كارشناسان انرژي كشور احتمال داده بودند قيمت هر بشكه نفت در بازارهاي جهاني تا 70دلار كاهش پيدا كند و روي اين عدد باقي بماند اما در نشست اخير اوپك كه موضوع كاهش توليد مطرح شد، برخي كارشناسان بين‌المللي حوزه انرژي پيش‌بيني كردند، نفت قيمت 60 دلار را نيز تجربه كند. اين افت قيمت نفت و نوسانات آن دولت را در دوره‌يي كه بايد بودجه سال 94 را تهيه و تنظيم كند در مخمصه بدي قرار داده است. دولت بايد بودجه را با حداقل نگاه به درآمدهاي نفتي كه اصلي‌ترين منبع درآمدي كشور است، تنظيم كنند. اكنون سخنگوي كميسيون برنامه و بودجه مجلس خبر داده كه دولت قيمت هر بشكه نفت را در بودجه سال آينده 70دلار پيش‌بيني كرده است، اين درحالي است كه بلومبرگ در آخرين پيش‌بيني خود از افت قيمت نفت احتمال داده اين كاهش تا 40دلار ادامه پيدا كند.
پيش از آنكه دولت تصميم به قيمت‌گذاري نفت در بودجه سال 94 بگيرد، رايزني‌ها در مورد قيمت نفت در بودجه آغاز شد. حداقل قيمتي كه كارشناسان به دولت پيشنهاد دادند 60 تا 65 دلار بود. اين قيمت را بر اين اساس پيشنهاد دادند كه تصور مي‌كنند قيمت نفت در بازارهاي جهاني بيش از اين ارقام كاهش نخواهد داشت و درصورتي كه دولت حداقل قيمت را براي نفت در بودجه تعيين كند و در ماه‌هاي بعدي اين نرخ افزايش پيدا كند، دولت مي‌تواند مازاد آن را به حساب صندوق توسعه ملي واريز و آن را پس‌انداز كرده و در بخش‌هاي توسعه‌يي، عمراني و پروژه‌هاي اقتصادي درآمدزا سرمايه‌گذاري كند. اين روش مي‌توانست شعار دولت براي كاهش وابستگي به درآمدهاي نفتي را نيز محقق كند. در عين حال منطق اقتصادي حكم مي‌كند در يك اقتصاد وابسته به نفت با توجه به نوسانات دايمي كه از اختيار دولت نيز خارج است، قيمت نفت در بودجه با نگاهي بدبينانه تعيين شود تا درصورت كاهش پيش‌بيني نشده، دولت دچار كسري بودجه نشده و خللي در اداره كشور ايجاد نشود.
نفت 70 دلاري در بودجه 94
سخنگوي كميسيون برنامه و بودجه مجلس اعلام كرد: دولت در لايحه بودجه سال ۹۴ كل كشور قيمت هر بشكه نفت خام را ۷۰دلار در نظر گرفت. غلامرضا كاتب افزود: دولت در لايحه بودجه سال 94 كل كشور قيمت هر بشكه نفت‌خام را 70 دلار در نظر گرفت. وي ادامه داد: بحث‌هاي زيادي درباره نرخ نفت در بودجه سال آينده در دولت و مجلس صورت گرفته و با توجه به شرايط موجود در بازار بين‌المللي نفت بايد قيمت نفت در بودجه سال آينده به‌صورت منطقي و واقعي لحاظ شود. سخنگوي كميسيون برنامه و بودجه مجلس تصريح كرد: كارشناسان قيمت‌هاي متفاوتي را براي نفت در چند ماه آينده پيش‌بيني كرده‌اند اما دولت بايد با محاسباتي كه صورت گرفته، بودجه سال آينده را براساس قيمت نفتي تدوين كند كه قابل وصول باشد.
وي يادآور شد: وضعيت نزولي قيمت نفت‌خام، بيش از هر عامل ديگري از وجود مازاد عرضه نفت در سال جاري و پيش‌بيني مازاد عرضه چشمگير در سال آينده در بازار ناشي شده لذا مديريت بودجه براي سال‌جاري و نحوه صحيح و واقعي بودجه‌نويسي براي سال 1394 ضروري است.
با توجه به گفته‌هاي نمايندگان مجلس و كارشناسان، دولت بودجه را با هر بشكه نفت 70دلار تهيه و تنظيم كرده است، اين درحالي است كه كاهش قيمت جهاني نفت همچنان ادامه دارد و اكنون به زير 70دلار رسيده است در اين شرايط به نظر مي‌رسد، دولت با نگاهي انتزاعي و خوش‌بينانه نسبت به آينده قيمت نفت، رقم آن را در بودجه تعيين كرده است. در همين حال پيش‌بيني بلومبرگ كاهش قيمت نفت تا 40دلار است. به‌نظر مي‌رسد، كاهش قيمت نفت طي ماه‌هاي اخير بدترين افت از زمان سقوط سيستم مالي جهان در سال ۲۰۰۸ است و احتمالا همان تاثيرات جهاني افت قيمت‌ها در سه دهه پيش كه منجر به بحران بدهي مكزيك و پايان كار اتحاد جماهير شوروي شد را در پي خواهد داشت.
به گزارش بلومبرگ، روسيه به‌عنوان بزرگ‌ترين توليدكننده جهان ديگر نمي‌تواند براي نجات اقتصاد زخم خورده از تحريم‌هاي اروپا و امريكا به همان درآمدهاي نفتي اتكا كند. ايران كه تحت تحريم‌هاي مشابهي قرار دارد نيز مجبور است يارانه‌هايي كه به‌نوعي عايقي براي جمعيت رو به رشد اين كشور محسوب مي‌شود را تقليل دهد. نيجريه كه درحال مبارزه با گروه شورشي بوكوحرام است و ونزوئلا كه به‌واسطه شكست سياست‌هاي اقتصادي و سياسي خود فلج شده نيز در ميان بزرگ‌ترين بازندگان تصميم اخير سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) هستند كه اجازه داد فشار بازار باعث آنچه به اعتقاد برخي كارشناسان نخستين سقوط آزاد نفت در دهه‌هاي اخير خواهد بود، شود. دانيل يرگين، نايب‌رييس موسسه مشاور انرژي اي‌اچ‌اس در كلرادو همچنين نويسنده تاريخ نفت كه برنده جايزه پوليتزر شد به بلومبرگ گفت: «اين يك شوك بزرگ در كاراكاس، يك شوك بزرگ در تهران و يك شوك بزرگ در ابوجاست. تغييراتي در روانشناختي ايجاد شده است و سطح بالاتري از عدم اطمينان را شاهد خواهيم بود.» جهاني كه همين حالا به‌دليل بي‌ثباتي ناشي از ناآرامي‌هاي اوكراين و كشتارهاي داعش درخاورميانه شكل گرفته با افت قيمت نفت بيش از پيش آشفته خواهد شد.
يرگين گفت: «درحال حاضر شاهد شوك قيمت‌ها پس از نشست اوپك هستيم و تا چند هفته ديگر معلوم خواهد شد كه قيمت‌ها واقعا تا چه اندازه افت خواهد كرد. مقامات بايد دريابند كه دامنه قيمت‌هاي جديد تا چه حد خواهد بود و اين مساله طي چند هفته آينده ادامه خواهد داشت.»قيمت نفت برنت در پايان هفته گذشته به ۷۰دلار در هر بشكه رسيد و قيمت نفت نيويورك حدود ۶۶ دلار بود. قيمت نفت برنت درحال حاضر به پايين‌ترين حد خود از زمان بحران مالي، زماني‌كه قيمت‌ها به حدود ۳۶دلار افت كرده بود، رسيده است.
همه آسيب نمي‌بينند
مطمئنا همه توليدكنندگان نفت آسيب نخواهند ديد. در ماه اكتبر صندوق بين‌المللي پول قيمت نفتي كه دولت‌هاي مختلف براساس آن بايد بودجه خود را تنظيم كنند، ارايه كرد. در يك سر كويت، قطر و امارات بودند كه حتي با نفت ۷۰دلار در هر بشكه هم ممكن است ورشكست شوند. در سر ديگر آن، ايران با نفت ۱۳۶دلاري، ونزوئلا و نيجريه با نفت ۱۲۰دلاري و روسيه با نفت ۱۰۱دلاري مي‌توانند بودجه خود را مديريت كنند.
ماري كلر آون، رييس مركز انرژي موسسه روابط بين‌الملل فرانسه در پاريس گفت: «عربستان، امارات و قطر مي‌توانند با قيمت نسبتا پايين‌تر نفت براي مدتي ادامه حيات دهند اما مساله در مورد ايران، عراق، نيجريه، ونزوئلا، الجزيره و آنگولا اينچنين نيست. قيمت نفت براي اقتصاد اين كشورها مهم است چراكه آنها در متنوع كردن اقتصادشان ناكام بوده‌اند.»