هفته پيش رو باتوجه به مذاكرات هسته‌يي در جريان، كه روز دوشنبه آخرين دور آن براي دستيابي به نتيجه مشخصي برگزار مي‌شود، نه‌تنها براي بورس تهران بلكه براي كل اقتصاد تعيين‌كننده است. از آنجايي كه بازار سهام از عوامل سياسي بيش از هر بازار ديگري اثر مي‌پذيرد، نخستين پيامد مذاكرات هسته‌يي چه به لحاظ نتيجه مثبت يا منفي، در روند شاخص كل بازار سهام آشكار خواهد شد.
به‌نظر مي‌رسد كفه خوش‌بيني‌ها به سرانجام اين مذاكرات از بدبيني‌ها سنگين‌تر باشد، چراكه صرف خوش‌بيني به روند اين مذاكرات بود كه شاخص كل در آبان از كانال 76 هزار واحدي نيز عبور كرده بود اما بيم و اميدهايي كه در هفته گذشته در ميان بازيگران بازار شيوع يافت و فراگير شدن سايه احتياط در چنين فضايي، منجر به عقب‌گرد شاخص به كانال 75 هزار واحدي شد. با اين حال ميانگين بازدهي براي آبان رقم مثبت 1.5 درصدي ثبت شد. بدين‌ترتيب ميانگين بازدهي سهام با گذشت دو ماه از پاييز به 5درصد در اين فصل رسيد، در حالي كه از ابتداي سال تاكنون، در مجموع شاخص كل بورس افت نزديك به 3800 واحدي را تجربه كرده است و رقم اين متغير زيان 4.8 درصدي را نشان مي‌دهد. در عين حال روند حركت شاخص فرابورس در مجموع صعودي ارزيابي مي‌شود به‌طوري كه ميانگين بازدهي اين بازار در آبان 3درصد، در پاييز 3.6 درصد و از ابتداي سال تا آخر آبان، 9.6 درصد رشد داشته است.
صنايع تاثيرگذار بر روند شاخص
ازسوي ديگر صنايعي كه در آبان تاثير منفي بر حركت شاخص داشتند عبارتند از: شركت‌هاي چند رشته‌يي صنعتي، استخراج كانه‌هاي فلزي و محصولات فلزي كه به‌ترتيب 224، 207 و 258 واحد موجب كاهندگي شاخص كل در اين ماه شدند. سهم هلدينگ غدير در كاهش نماگر 275واحد بود و پس از آن روند معاملات گسترش نفت و گاز پارسيان، هلدينگ فارس و فولاد مباركه به‌ترتيب 199، 199و 196واحد موجب كاهش رقم شاخص شدند. اين در حالي است كه گروه بانكي در آبان بيشترين تاثير مثبت را بر شاخص گذاشتند و 1221واحد آن را به سمت بالا سوق دادند. علت اصلي روند صعودي معاملات بانكي و افزايش قيمت سهام اين گروه در نيمه دوم آبان، صرف خوش‌بيني‌ها به روند مذاكرات هسته‌يي عنوان مي‌شود كه در كنار گروه خودرويي جنب‌وجوشي در اين ماه به بازار دادند كه ورود نقدينگي جديد را در پي داشت. همچنين ارزش و حجم معاملات نيز به نحو چشمگيري افزايش يافت به‌طوري كه موجب شد نهاد ناظر پس از ماه‌ها اجازه عرضه اوليه در بورس و فرابورس را صادر كند. روند حركت سهم‌هاي بانك ملت، پاسارگاد، صادرات و تجارت به‌حدي مثبت شدند كه هر كدام به تنهايي در آبان به‌ترتيب 288، 238، 192 و 179واحد به ارتفاع شاخص افزودند.
اين در حالي است كه طي هشت ماه گذشته از سال گروه محصولات شيميايي به‌خصوص پتروشيمي‌ها عمده‌ترين تاثير را بر روند حركتي شاخص كل بازار گذاشته‌اند كه در مجموع اين گروه موجب افت 2015 واحدي نماگر بازار شد و هلدينگ فارس از اين گروه به تنهايي بيش از 1366واحد موجب كاهش رقم اين متغير شد. علت اصلي روند منفي سهم پتروشيمي‌ها در سال‌جاري كه البته از اواخر سال گذشته شروع شد، كاهش سودآوري اين شركت‌ها بوده است. اين روند كاهشي نيز به عللي ازجمله كاهش قيمت جهاني محصولات پتروشيمي، كاهش قيمت ارز و افزايش نرخ خوراك پتروشيمي‌ها مرتبط است. مساله تعيين نرخ خوراك پتروشيمي‌ها كه تاكنون لاينحل مانده است، اصلي‌ترين عامل نزولي شدن بازار سهام از دي سال92 تاكنون شمرده مي‌شود. هنوز هم بين دولت و مجلس بر سر تعيين نرخ يا فرمول مشخص قيمت‌گذاري آن مباحثي در جريان است. به‌طوري كه يك عضو كميسيون برنامه و بودجه بااشاره به سه پيشنهاد ۱۵، ۱۸ و ۲۰ سنتي براي قيمت گاز پتروشيمي‌ها در اين كميسيون گفت: در فرمول مصوب كميسيون برنامه و بودجه، قيمت خوراك را به دولت سپرده بوديم كه در اين فرمول، دو پيشنهاد وجود داشت؛ نخست اينكه 10ساله باشد و ديگر آنكه نرخ بازده سرمايه ارزي در سرمايه‌گذاري‌هاي جديد حداقل 25درصد باشد اما نمايندگان در صحن علني مجلس به اين موضوع اعتراض كردند و به همين دليل مساله به كميسيون ارجاع داده شد.
رتبه بعدي در نزولي شدن روند شاخص كل از ابتداي امسال تا آخر آبان به گروه استخراج كانه‌هاي فلزي و فرآورده‌هاي نفتي و پالايشي اختصاص دارد كه به ترتيب 795 و 771 واحد از ارتفاع آن كاستند. كاهش قيمت جهاني سنگ‌آهن وكاهش قيمت هر تن آن از صد دلار به 75 دلار علت اصلي افت قيمت سهام شركت‌هاي معدني ازجمله چادرملو بود كه اين شركت طي امسال سهم 388 واحدي در كاهش شاخص كل داشته است. از طرف ديگر باوجود بسته بودن نمادهاي پالايشي در بورس سهم اين گروه در كاهش رقم نماگر قابل‌توجه است و از اين گروه پالايش نفت بندرعباس موجب افت 699واحدي شاخص شد. مساله كيفي‌سازي محصولات پالايشگاهي نيز مساله حل نشده اين گروه است كه موجب بسته ماندن نمادهاي پالايشي در تالار معاملات بورس شده است. گروه فلزات اساسي نيز بيشترين تاثير منفي را بر روند حركت نماگر داشتند به‌طوري كه روند معاملات فولاد مباركه اصفهان بيش از 444 واحد از رقم آن كاسته است. علت افت سهام فولادي‌ها نيز به افت قيمت‌هاي جهاني سنگ‌آهن و در پي آن قيمت جهاني فولاد بر مي‌گردد.
از طرف ديگر گروه خودرويي عمده‌ترين تاثير مثبت را طي مدت هشت ماه گذشته بر افزايش رقم شاخص كل گذاشته است. خيز سهم خودرويي‌ها به‌خصوص در ماه‌هاي پاييزي ناشي از خوش‌بيني‌هاي بازيگران بورسي به احتمال لغو تحريم‌ها بود چراكه زمزمه حصول توافق و لغو محدوديت‌هاي بين‌المللي به‌خصوص در اين صنعت سرمايه‌گذاران را به آينده سهام اين گروه اميدوارتر كرده است. درنتيجه هرچند صنعت خودرويي عملكرد چندان درخشاني در مقايسه با پارسال ندارد اما انتظارات بهبود وضعيت توليد و فروش و سپس افزايش قيمت سهام آنها منجر به روند نسبتا مثبت حركت آنها در بازار سهام شد. اما شركت كشتيراني در ميان شركت‌هاي بورسي، با 411 واحد بيشترين سهم را در اوج گرفتن رقم شاخص كل دارد و پس از آن شركت ارتباطات سيار چنين سهمي را به خود اختصاص مي‌دهد.
نگاهي به آمار آبان
به اين ترتيب دومين ماه پاييزي باوجود روند نزولي شاخص كل در هفته آخر آن، در متغيرهاي حجم و ارزش و تعداد دفعات معاملات افزايش چشمگيري نشان مي‌دهد. در اين ماه تعداد 17هزارو 582 ميليون سهم در يك ميليون و 549 هزار دفعه مورد معامله قرار گرفت و به ترتيب 45.5 درصد و 49 درصد افزايش را نسبت به ماه گذشته تجربه كرد. همچنين ارزش معاملات نرمال به 43 هزار و 431 ميليارد رسيد و حجم معاملات نرمال با 17 هزار و 32 ميليون سهم به‌ترتيب با 59.6 درصد و 41 درصد افزايش نسبت به ماه گذشته همراه شدند. به گزارش روابط عمومي بورس تهران، در پايان معاملات هفته منتهي به 28 آبان 1393 ، شاخص كل با 1341 واحد كاهش نسبت به هفته قبل، به رقم 75هزار و 248 واحد رسيد. در 5 روز كاري اين هفته ارزش كل معاملات سهام و حق‌تقدم به 12821 ميليارد ريال بالغ شد كه نسبت به هفته قبل 14درصد كاهش يافته است. همچنين ارزش معاملات نرمال به 12821 ميليارد ريال و حجم معاملات نرمال 4897 ميليون سهم بالغ شد كه نسبت به هفته قبل دو درصد و پنج درصد كاهش يافته است.