در جهان امروز کلیدی‌ترین جنبه‌‌های رقابت صنعتی؛ تخصص و خلاقیت نیروی کار، قدرت و انسجام زنجیره‌های عرضه (زنجیره تولید و عرضه کالاها از مواد اولیه تا مصرف‌کننده نهایی) و استقرار زیرساختارهای فیزیکی و قانونی لازم جهت رشد و بالندگی صنایع توسط دولت‌هاست. شاخص‌های مهم رقابت‌پذیری صنعتی که توسط هیات رقابت‌پذیری آمریکا و موسسه بین‌المللی دلوته در سال2013 میلادی تعیین شده، در دیاگرام محرک‌های رقابت‌پذیری جهانی تولید نشان داده شده است. 10 شاخص مهم منتخب توسط مدیران ارشد اجرایی بیش از 500 بنگاه بین‌المللی رتبه‌بندی شده و نتایج حاصله به شرح زیر است : (اعداد داخل پرانتز رتبه اهمیت عامل مورد نظر را نشان می‌دهد.)
- شاخص یکم (امتیاز=10): نوآوری نخبه‌محور- آلمان مقام اول
کیفیت و وجود محققان، دانشمندان و مهندسان (1) - کیفیت و وجود کارگران ماهر (2)
- شاخص دوم (امتیاز =8/42): نظام‌ها و دستگاه‌های اقتصادی، تجاری، مالی و مالیاتی - آلمان مقام اول
پیچیدگی سیستم و نرخ مالیات (۳) - شفافیت و ثبات قوانین مالیاتی و سیاستگذاری‌های اقتصادی (5)
- شاخص سوم (امتیاز=8/07): هزینه و فراهم‌بودن نیروی کار و مواداولیه - چین مقام اول
رقابتی‌بودن هزینه مواداولیه (11) - وجود مواداولیه (21)
- شاخص چهارم (امتیاز=7/76): شبکه تامین‌کنندگان - آلمان مقام اول
رقابت‌پذیری هزینه تامین‌کنندگان داخلی و محلی (8) - قابلیت تامین مواد و نوآوری در تولیدات و فرآیندها (9)
- شاخص پنجم (امتیاز=7/60): نظام‌ها و دستگاه‌های قانونی و حقوقی - آلمان مقام اول
ثبات و شفافیت در سیاستگذاری‌های قانونی و حقوقی (7) - مقررات و قوانین کارگری (13)
- شاخص ششم (امتیاز=6/47): زیرساختارهای فیزیکی- آلمان مقام اول
کیفیت و کارآمدی شبکه‌های نیروی الکتریکی و تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات (4)
کیفیت و کارآمدی جاده‌ها، فرودگاه‌ها، بنادر و شبکه راه‌آهن (۱۶)
- شاخص هفتم (امتیاز=6/25): خط‌مشی و هزینه انرژی - چین مقام اول
رقابتی‌بودن هزینه انرژی (14) – سرمایه‌گذاری جهت بهبود و نوسازی زیرساختارهای انرژی (20)
- شاخص هشتم (امتیاز=3/99): جذابیت بازار داخلی - چین مقام اول
ابعاد و میزان دسترسی به بازار داخلی (27) - شدت رقابت در بازار داخلی (36)
- شاخص نهم (امتیاز=2/48): سیستم بهداشتی - آلمان مقام اول
هزینه سیستم بهداشتی باکیفیت جهت کارکنان و جامعه(26) – سیاستگذاری‌های مقررات اعمالی (به‌عنوان نمونه آلودگی محیط‌زیست، بهداشت غذایی و...) جهت حمایت از بهداشت‌عمومی(33)
- شاخص دهم (امتیاز=1) سرمایه‌گذاری دولت در تولید و نوآوری - چین مقام اول
سرمایه‌گذاری دولت در تحقیق و توسعه، علوم، تکنولوژی، مهندسی و تولید(29) - همکاری بخش‌های خصوصی و عمومی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در تحقیق و توسعه، علوم، تکنولوژی، مهندسی و تولید (30)
چنان‌که دیده می‌شود، هیچ عاملی مهم‌تر از کیفیت، بهره‌وری و وجود نیروی کار و خلاق ملی در ایجاد رقابت‌پذیری جهانی وجود ندارد. دومین عامل مهم نظام‌ها و دستگاه‌های اقتصادی، تجاری، مالی و مالیاتی و ثبات و شفافیت آنهاست. درحال‌حاضر سیاستگذاری‌های محرک تجاری و مالی و مالیاتی حتی مهم‌تر از هزینه‌های کارگر، انرژی، مواد و وجود زیرساختارها، شبکه تامین‌کنندگان و حجم بازار داخلی به‌شمار می‌رود. برخلاف انتظار هزینه دستمزد و مواد مصرفی رتبه پنجم را به خود اختصاص داده است. طبق این مطالعات در سال۲۰۱۳ میلادی به‌ترتیب کشورهای چین، آلمان، آمریکا، هند و کره‌جنوبی دارای رتبه‌های اول تا پنجم بوده‌اند. علاوه‌بر کیفیت و دسترسی به محققان، دانشمندان و مهندسان و همچنین کارگران ماهر، دیگر اجزای مهم نوآوری مبتنی بر نخبگان، عبارتند از: چگونگی تحصیلات قبل از دانشگاه به‌منظور فراهم‌کردن جمعیت کافی دانشجو در علوم، تکنولوژی و ریاضی، کیفیت دانشگاه‌ها و مشارکت و همکاری آنها با صنعت در تحقیق و نوآوری و خط‌مشی‌های مهاجرتی کارا و کارآمد.
در ایران بخش مهمی از دانش‌آموزان نخبه جذب رشته‌های غیرصنعتی و مولد از قبیل پزشکی و در نهایت در بخش‌های خدماتی مشغول به کار می‌شوند. از سویی بخش قابل‌توجهی از نخبگانی که جذب رشته‌های علوم و ریاضی می‌شوند، اقدام به مهاجرت و ادامه تحصیل و تحقیقات در خارج از کشور می‌کنند. ارتباط دانشگاه‌ها با اقتصاد و صنعت نه‌تنها ضعیف است، بلکه رشته‌های دانشگاهی از نیازهای روز فاصله قابل‌توجهی داشته و رابطه لازم بین صنعت و دانشگاه برای هماهنگی تامین نیروی انسانی وجود ندارد. توسعه آموزش‌عالی کشور در سال‌های اخیر بر کمیت متمرکز بوده و میزان روزافزون بیکاری فارغ‌التحصیلان و عدم وجود چشم‌انداز روشن در بازار کار، انگیزه‌های کیفی دانشجویان را پایین آورده است. برخلاف بسیاری از کشورهای جهان از قبیل چین و حتی کشورهای حوزه خلیج‌فارس که سیاست جذب نخبگان از سراسر جهان را در دستور کار دارند، کشور ما یکی از صادرکنندگان مهم نیروهای نخبه و متخصص از دانشمندان تا کارگران ماهر محسوب می‌شود. ناگوارترین تاثیر دوره اقتصاد نفتی اخیر که در دولت‌های نهم و دهم به‌شدت تشدید شد، تکیه بر درآمدهای نفتی و عدم‌اتکا به سرمایه نیروی انسانی (کار و فکر ایرانی) که توسعه‌نیافتگی نیروی کاری و فکری کشور را در پی داشت، است و برون‌رفت از آن و تشکیل سرمایه انسانی کارآمد و نخبه که به عامل اصلی رشد جهانی تبدیل شده، نیازمند تلاش زیادی خواهد بود.
طبق مطالعات موسسات معتبر بین‌المللی، رتبه‌های ایران در زمینه‌های رقابت‌پذیری اقتصادی و صنعتی و نوآوری به شرح ذیل است :
- شاخص رقابت‌پذیری جهانی15-2014 (مجمع جهانی اقتصاد): رتبه۸۳ در بین ۱۴۴کشور
وضعیت منطقه‌ای: پس از امارات‌متحده‌عربی (رتبه جهانی12)، عربستان‌سعودی (24)، ترکیه (45) و قبل از مصر (119)
- شاخص قابلیت رقابت‌پذیری صنعتی2013 (یونیدو): رتبه55 در میان 142کشور
وضعیت منطقه‌ای: پس از ترکیه (رتبه 30جهانی)، عربستان‌سعودی (37) و قبل از مصر (62)
- شاخص نوآوری جهانی2013 (دانشگاه کرنل و موسسات بین‌المللی): رتبه113 در میان 133کشور
وضعیت منطقه‌ای: پس از امارات‌متحده‌عربی (رتبه 38جهانی)، عربستان‌سعودی (42)، ترکیه (68) و مصر(108)