اگرچه سیف دوشنبهشب به تلویزیون آمده بود تا مروری بر عملکرد یکساله بانک خود داشته باشد اما یکی از مهمترین موضوعاتی که در این برنامه عنوان شد، تصمیم بانک مرکزی در مورد برداشت شبانه دولت دهم از حساب بانکها بود. در آخرین روزهای اسفند سال90 بود که دولت دهم در اقدامی که سیف آن را «عجیب» توصیف کرده، سههزارمیلیاردتومان را بهصورت شبانه از حساب بانکها برداشت کرد، با عنوان مابهالتفاوت ارز دریافتی بانکها از بانک مرکزی. اقدامی که با واکنشهای بسیار زیادی از سوی بانکها مواجه شد اما در نهایت راه به جایی نبرد. حالا یکسال بعد از روی کارآمدن دولت جدید و دوسال بعد از آن برداشت، سرانجام این اقدام دولت دهم سوال مجری برنامه از رییس کل بانک مرکزی بود که «پس از گذشت یکسال، بانک مرکزی این برداشت را غیرقانونی تشخیص داد یا خیر؟»
سیف در پاسخ این سوال اقدام این بانک در دولت گذشته را در برداشت شبانه از حساب بانکها بابت مابهالتفاوت ارز دریافتی، «عجیب» توصیف کرد و گفت این اقدام از کارهای عجیب بانک مرکزی در دولت گذشته بود که این بانک تصمیم گرفت بهصورت شبانه و در آخرین روز سال دست در جیب بانکها کند. اکنون ماندهایم که با این اقدام چه کنیم؟ اگر آن را جزء بدهکاری دولت قرار دهیم تبعات خود را دارد. بدهکارکردن دولت نیاز به دلیل داشته و باید در مجلس مطرح شود. وی با بیان اینکه هیچ منطقی برای انجام این کار وجود نداشت، در مورد راهکارهای جبران این اقدام تصریح کرد: «یکی از راهها این است که برای برگرداندن این پول باید این بدهی را به حساب دولت بگذاریم و بههرحال در بسته سیاستهای بانک مرکزی، این برداشت شبانه جبران خواهد شد اما این به معنای آن نیست که بانکها خلافی در این ارتباط با مابهالتفاوت ارزی انجام ندادهاند.» سیف با بیان اینکه برخی بانکهای دولتی ما در حال حاضر زیانده هستند، افزود: «بانک ملی از بانکهایی است که تحت فشار است و تسهیلات تکلیفی سنگین و مطالبات لاوصول بسیاری دارد. بر این اساس با طیبنیا وزیر امور اقتصادی و دارایی برای احیای جدی چند بانک بهویژه در صورتهای مالی آنها و ساماندهی این بانکهای دولتی صحبت کردهام. در حال حاضر چهار بانک ملی، صنعت و معدن، کشاورزی و سپه زیانده هستند.» وی در بخش دیگری از صحبت خود با بیان اینکه بانکها در حال حاضر مابهالتفاوت نرخ سود را پرداخت میکنند، اظهار کرد: «من سعی میکنم اصطلاح «بانکداری اسلامی» را بهکار نبرم.
بهتر است اصطلاح «بانکداری بدون ربا» را بهکارگیریم. برخیها مطرح میکنند که بانکداری بدون ربا در برخی شعب اجرا نمیشود اما باید گفت که اثری از ربا در دستورالعملها وجود ندارد و نقشه راه ما این است که از بانکداری بدون ربا به سمت بانکداری اسلامی حرکت کنیم.» سیف افزود: «باور اولیهای را که در گذشته فکر میکردند هر پروندهای که معوق شده حتما یک فساد دارد، باید اصلاح کنیم. در شرایط فعلی که بر خروج از رکود تمرکز داریم، باید بنگاههای اقتصادی را احیا کنیم، البته در صورتی که بانک مرکزی با بررسیهای کارشناسی تایید کند که این بنگاه میتواند با تزریق سرمایه به تولید بازگردد و همچنین در زمان سررسید میتواند بدهی خودش را پرداخت کند. متاسفانه در گذشته مکانیزمهای کنترلی بانک مرکزی در زمینه ارایه مجوز بانک ضعیف بوده، اما درحالحاضر هیچگونه برنامهای برای ارایه مجوز بانک جدید نداریم و تمرکز اصلی ما بر اصلاح و ساماندهی بانکهای فعلی است. بازار بورس میتواند برای تمرکز سهامداری بانکها و اصلاح آنها با ما همکاری داشته باشد.» سیف بیان کرد: تسهیلاتی که بانکها پرداخت میکنند باید در سررسید وصول شود اما گاهی بهدلایل مختلفی وصول نمیشود مثل نوسانات نرخ ارز یا تسهیلاتدهی به طرحهای زودبازده که اصلا کارشناسی نمیشوند. برخی از این پروندهها ممکن است سوء جریان داشته باشند اما هر پرونده معوق شده، سوءپرداخت نداشته است.
جریمه دیرکرد حرام اما ضروری برای مکانیزم انضباط مالی
سیف در ادامه عنوان کرد: ما نیاز به بازسازی پولی درزمینه اسکناس داریم و هدفمان این است که در سال 1395 به تورم تکرقمی و بهنوعی ثبات اقتصادی دست پیدا کنیم و در آن زمان میتوانیم برای حذف تعداد صفر یا حجم اسکناسها تصمیم بگیریم. در بحث بانکداری جدید الکترونیک و سیستمهای نوین بانکداری یک ایده جدید را تحتعنوان کیف پول الکترونیکی مطرح میکنیم که این کیف به معنای شهربدوناسکناس رایج کشور است و بهصورت پایلوت در کیش اجرا میشود. وی در پاسخ به این سوال که چرا وقتی مراجع، جریمه دیرکرد را حرام کردند ولی هنوز بانکها این مبلغ را دریافت میکنند. گفت: جریمه حرام است ولی چیزی که اکنون در بانکها اجرا میشود براساس مصوبه شورای نگهبان است و ضرورت وجود مکانیزم انضباط مالی باعث اجرای این طرح میشود چهبسا اگر این طرح اجرا نشود، تسهیلات دریافتی، یکبارمصرف تلقی شوند. همچنین وی گفت: بارها افرادی به من مراجعه میکنند و میگویند مبالغ بالایی مانند 50میلیارددلار دارند که میخواهند وارد کشور کنند و وقتی میگویم حواله کنید، ناپدید میشوند. این موضوعات و پیشنهادهای وامی، دامهایی است که برای افراد سادهلوح پهن میشود. مجری برنامه از رییس بانک مرکزی خواست تا در مورد افراد زیر نظر خود را بگوید:
گیتی پسند: موسسهای که خارج از ضوابط بانک مرکزی منابعی را جمعآوری کرد و البته به جای دوری نبرده و به اشتباه خود پی برده است و قصد دارد آن را به مسیر درست بازگرداند.
محمدرضا خاوری: همکار سابق بنده که در مسیر غلط گام برداشته، کار بدتری که انجام داد، این بود که از کشور خارج شد و حتما باید پاسخگو باشد.
احمد توکلی: نماینده دلسوز و متدین اما منطق وی دیر عوض میشود. وی بهتر است که به توضیحات گوش کند تا بتواند قانع شود.
مسعود مدلل: تاجر واردکننده کالای اساسی کشور که کشتیهای حامل کالاها را به اسکله میآورد تا بتواند ارز آنها را تامین کند اما تاکنون وجهی به وی پرداخت نشده است.
بابک زنجانی: انسانی است که نمیتوانسته بهتنهایی اقداماتی را انجام دهد. مشخص نیست که وی چگونه بقیه را گول زده اما بههرحال مرجع قضایی درمورد پرونده وی بررسیهایی انجام خواهند داد.
حمید پورمحمدی: بسیار متدین و زحمتکش و از مدیران بانک مرکزی بود. ابهاماتی در مورد وی مطرح شد اما پس از آن، شفافسازی صورت گرفت. وی نقش مهمی در ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی داشت ولی نقش مثبت وی چندان بیان نشد.
جمشید بسمالله: گفته میشود وی در زمان ریاستجمهوری احمدینژاد در بازار، ارز فروشی میکرد و روی چهارپایهای میرفته و قیمت ارز را تعیین میکرده است.