در نمایشگاه اخیر خودرو پکن، خودروسازانی چون جیلی و لیفان، گروه خودروسازی SAIC و گروه آنهویی جیانگ-هوای (Anhui Jianghuai) با محصولاتی تازه ازجمله شاسیبلندهای کوچک (SUV) که این روزها در چین بسیار محبوب هستند، به نمایشگاه پکن آمدند به این امید که بخشی از خریداران پرشمار چینی را به سوی خود جلب کنند، آمارها اما نشان میدهد بخت موفقیت آنها هر روز کمتر میشود. شاسیبلند H8 تولید گریت وال موتورز (Great Wall Motors) هم در این نمایشگاه حاضر بود، اما تولیدش در همان ابتدا به دلیل کیفیت پایین متوقف شده است.
این خودروسازان امیدوارند نظر کسانی چون یینگ گوهوآ را جلب کنند که یک خودرو ژونگهوا (Zhonghua) داشته، خودرویی ساخت شرکتی تحتمالکیت شاخه بیامو در چین. او میگوید کیفیت خودرویی که 180 هزار یوان (نزدیک به 30 هزار دلار) برایش پول داده کمتر از حد انتظارش بوده و نهایتا آن را با یک آئودی به قیمت 450 هزار یوان عوض کرده است: «این دقیقا همان خودرویی است که میخواستم ... چون آلمانی است.»
جیلی اعلام کرده فروش خودروهایش در چین 37 درصد کاهش داشته و چری (Cherry) از افت 25 درصدی فروشش خبر داده است. اتحادیه خودروسازان چین میگوید ظرف 3 ماه نخست سالجاری میلادی سهم خودروسازان چین از بازار این کشور به 39 درصد رسیده، درحالیکه این نسبت در مدت مشابه سال گذشته 43درصد بوده است. در مقابل فروش خودروسازان خارجی روند رو به رشد نسبتا ثابتی داشته است. برای مثال در سه ماه نخست امسال فروش فورد با 45 درصد افزایش به نسبت سال گذشته به 271 هزار و 321 دستگاه رسیده است.
کیفیت و ایمنی پایین، بازاریابی و ساختار صنعتی ضعیف دلایل اصلی ناکامی خودروسازان چینی است. از سوی دیگر، خودروسازان خارجی نیاز خریداران را دریافتهاند واغلب آنها به تنهایی یا با همکاری شرکای چینی در حال تولید خودروهایی ارزانقیمت برای نسل جدید خریداران هستند. دولت چین هم این خودروسازان را به ساخت این نوع خودروها تشویق میکند، خودروهایی که از نمونههای مشابه داخلی کیفیت به مراتب بهتری دارند و رقابت را برای خودروسازان چینی بسیار دشوار کردهاند. خریداران خودرو در چین معمولا به هزینههای کلی مالکیت خودرو، مانند مصرف سوخت و هزینه تعمیرات نگاه میکنند و بدیهی است خودروهای خارجی از این نظر وضع بهتری دارند. دونگ یانگ، دبیرکل اتحادیه خودروسازان چین میگوید: «محصولات چینی بسیار ضعیف هستند و معلوم نیست این وضع تا کی ادامه مییابد.» اما ژی پینگ، مدیر دونگفنگ موتورز از بزرگترین خودروسازان چین خوشبین است و میگوید: «من مطمئنم چینیها خودروهایی قدرتمند تولید خواهند کرد.» اگرچه اشارهای به زمان ساخت اين خودروها نکرد. جف برودریک، از همکاران مؤسسه تحقیقاتی J.D Power در شانگهای میگوید: «کیفیت خودروها رو به بهبود است، اما مصرفکنندهها هنوز متوجه آن نشدهاند.»
آلن مولالی، مدیر فورد، پیشبینی دیگری دارد. او در حاشیه نمایشگاه خودروی پکن گفت که انتظار دارد خودروسازان خارجی و همتاهای بزرگ چینی آنها رفتهرفته برندها و بازیگرهای ضعیفتر را خریداری کنند. او اضافه کرد: «اگر بزرگ نباشید و فعالیتهایتان وسیع نباشد، نمیتوانید رقابت کنید.» اما مدیران جیلی، خودروساز نه چندان بزرگ چینی میگویند کارشان را ادامه میدهند و هیچ تصمیمی برای فروش يا ادغام با خودروسازان دیگر ندارد.
برخلاف نظر جیلی، ادغام خودروسازان این روزها بحث رایج در عرصه صنعت خودرو چین است. برخی مانند دونگ-فنگ موتورز از ادغام استقبال میکنند؛ چراکه به نام برندهای خارجی برای کسب اعتبار احتیاج دارند و همچنین پیشرفت دانش و ارتقای ویژگیهای فنی و استراتژیک از نتایج نسبتا قطعی شراکت با خودروسازان شاخص خارجی است. دونگ-فنگ موتورز اخیرا بر سر خرید بخشی از سهام پژو-سیتروئن با خانواده پژو به توافق رسیده و در کنار چند خودروساز دیگری از ادامه جستوجو برای یافتن شرکایی تازه در اروپا و آمریکا خبر داده است. جیلی هم از سال 2010 همکاری با ولوو را آغاز کرده است. خودروسازان چینی همچنین برای افزودن بر سهمشان از بازار ادغام یا همکاری با یکدیگر را هم در نظر دارند. گروه خودروسازی گوانگژو و چری در سال 2012 اعلام کردند همکاری مشترکی را در حوزه تحقیق و توسعه و مطالعه تولید خودروهایی بهصرفه و پاک آغاز کردهاند.
تا یک دهه قبل و پیش از هجوم مرسدس بنز، بیامو، آئودی، جنرال موتورز، فورد، جگوار لندرور، فولکس واگن، جیپ و دیگران تنها گزینه برای خریداران چینی خودروهای وطنی بود، اما بازار چین امروز به کلی پوست انداخته و جولانگاه خودروهای خوشساخت و از نظر اغلب چینیها مطمئن خارجی شده است. این کشور حالا بازاری پرسود برای اروپاییهای فراری از رکود در خانه است و دلیلی وجود ندارد که روند سرمایهگذاریها و تولید خودروهایی مطابق با ذائقه چینیها از سوی آنان متوقف شود یا حتی کاهش یابد؛ بنابراین کار خودروسازان چین برای بازپس گرفتن سهمشان از بازار دشوارتر از همیشه است.