بر اساس آمارهای بانک مرکزی در تیر امسال، تهران با 5246 فقره بیشترین میزان و ایلام با 9 فقره کمترین تعداد چک برگشتی را در میان مناطق مختلف کشور به خود اختصاص داده‌اند. افزایش میزان چک‌های برگشتی در سال‌های اخیر نگرانی‌هایی را در زمینه سلب اعتماد از این ابزار مالی به وجود آورده است. تقریبا در هیچ‌جای دنیا از چک به شیوه‌ای که در ایران رواج دارد، استفاده نمی‌شود.
به گزارش ایران‌جیب به نقل از آرمان، صدور چک در واقع زمانی میسر است که فرد پولی را در حساب بانکی خود داشته باشد و برای جلوگیری از جا‌به‌جایی پول، حواله آن را به فردی بدهد، اما در ایران شاهد استفاده از چک‌های مدت‌دار هستیم و در این زمینه مسائل مالی و قضائی متعددی به وجود آمده است. بانک مرکزی یکی از کارویژه‌های خود را ساماندهی وضعیت دسته چک‌ها عنوان می‌کند. سامانه صیاد در این راستا راه‌اندازی شده است، اما بر اساس خبری که روز گذشته روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت، هنوز 11 بانک دولتی و خصوصی به سامانه مذکور نپیوسته‌اند. روز گذشته سید محمود احمدی، دبیر کل بانک مرکزی با هشدار به برخی بانک‌ها که در اجرای سامانه صیاد تعلل داشتند اخطار داد در صورت عدم نهایی سازی و اجرای این سامانه با اقدامات انضباطی و تضییقی بانک مرکزی مواجه خواهند شد.
چهار بانک دولتی و شش بانک خصوصی و یک بانک مشترک با وجود اخطار و تاکید بانک مرکزی در پیاده‌سازی این سامانه که به جهت شفاف سازی هرچه بیشتر در زمینه صدور دسته چک و افزایش امنیت و شخصی سازی آن طراحی و اجرا شده است تعلل داشته و به‌رغم تمدید مهلت اجرا تا شهریور سال جاری همچنان از اجرای کامل آن سر باز می‌زنند. از این رو دبیر کل بانک مرکزی با ارسال نامه‌ای متذکر شد: تمدید مهلت تا شهریور به جهت رفع پاره‌ای مشکلات اعلامی از سوی بانک‌ها بوده و این مهلت تمدید نخواهد شد.بدیهی است موفقیت سامانه «صیاد» در گرو همکاری تمامی بانک‌هاست، و گرنه این طرح نیز مانند بسیاری از طرح‌های دیگر با شکست مواجه می‌شود و ما بازهم شاهد استفاده نادرست از چک و افزایش آمار چک‌های برگشتی خواهیم بود.
برگشت‌خوردن 1.5 میلیون فقره چک در یک ماه
بانک مرکزی طی هفته گذشته آمار چک‌های برگشتی تیر ۱۳۹۶ را منتشر کرد که بر اساس این آمار در کل کشـور بالغ بر 1.5 میلیون فقـره چـک بـه ارزش حـدود ۱۳۱هزار‌میلیارد ریال برگشت خورده است که نسبت به ماه قبل از آن از نظر تعداد و مبلغ به ترتیـب 2.1 درصد و 5.6 درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین‌از نظر بیشترین و کمترین تعداد چک برگشتی در کل کشور، در تیر سال جاری، استان تهران با تعداد ۵۲۴۶ فقره چک برگشتی به ارزش حدود ۷۳ هزار‌میلیارد ریال بیشترین تعداد و استان ایلام با ۹ فقره به ارزش ۷۵میلیارد ریال کمترین تعداد چک برگشتی را در کل کشور دارد. این در حالی است که در اسفند ۱۳۹۵ نیز جمع کل چک‌های برگشتی 1.4 میلیون فقره به ارزش حدود ۱۲۷میلیارد ریال طبق اعلام بانک مرکزی ثبت شده بود که در این ماه نیز مانند تیرسال جاری، تهران با دارا بودن ۴۸۷۳ فقره چک برگشتی به ارزش حدود ۷۴هزار‌میلیارد ریال بیشترین تعداد چک برگشت‌خورده در کل کشور و ایلام نیز با ۹ فقره بالغ بر۶۲میلیارد ریال کمترین تعداد و میزان چک برگشتی را به خود اختصاص داده است. بر اساس این آمار اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی، مقایسه تنها دو شهر تهران و ایلام به‌گونه‌ای است که تعداد چک‌های برگشتی استان تهران در تیر سال جاری نسبت به پایان سال ۱۳۹۵، از نظر تعداد ۳۷۳ فقره افزایش داشته و از نظر ارزش ریالی نیز با کاهش ۷۸۲میلیارد ریالی مواجه بوده است.
شهر ایلام نیز طی همین مدت، از نظر تعداد بدون تغییر بوده اما از نظر ارزش ریالی، افزایش ۱۳میلیارد ریالی داشته است. همچنین در کل کشور نیز این آمار به گونه‌ای بوده که سیستم بانکی در تیر سال جاری افزایش ۷۹۱ فقره‌ای به ارزش ۳۶۸۳میلیارد ریال نسبت به اسفند ماه ۱۳۹۵ داشته است. طبق اعلام بانک مرکزی درباره آمار چک‌های برگشتی در تیرماه امسال 16.3 درصد از تعداد و 22.8 درصد از ارزش کل چک‌های عادی مبادله‌ای تیرماه سال جاری را چک‌های برگشتی تشکیل می‌دهد بر اساس آمار موجود، بخش عمده‌ای از چک‌ها به دلیل فقدان و یا کسری موجودی برگشت داده شده است؛ این آمار در تیرماه سال جاری 97.5 درصد از تعداد و 98.5 درصد از ارزش کل چک‌های برگشتی را شامل می‌شود. همچنین آمار ارائه شده از چک‌های برگشت داده شده در سیستم بانکی به گونه‌ای است که در فروردین سال جاری تعداد چک‌های برگشتی در کل کشور 1/1میلیون فقره به ارزش حدود ۸۰هزار‌میلیارد ریال بوده که در این ماه نیز مانند تیر، استان تهران با ۳۷۳۳ فقره چک برگشتی به مبلغ حدود ۴۵هزار‌میلیارد ریال، سهم بیشتری از چک‌های برگشت داده شده در کل کشور دارد و کهگیلویه و بویر احمد نیز با ۹ فقره و ارزش ۴۱میلیارد ریالی و ایلام با ۹ فقره چک به ارزش ریالی ۴۷میلیارد ریال، استان‌هایی بودند که از نظر تعداد کمترین میزان چک برگشتی در سیستم بانکی را در کل کشور داشتند. اردیبهشت ۱۳۹۶ نیز سیستم بانکی با حدود ۱۳هزار‌میلیارد ریال چک برگشتی مواجه شد که از نظر تعداد، 1.5 میلیون فقره بوده است. در این ماه نیز همچنان استان تهران به عنوان تنها استان یکه تاز کشور با ۵۱۳۵ فقره چک برگشتی بالغ بر حدود ۷۶هزار‌میلیارد ریال بیشترین سهم را در تعداد چک‌های برگشتی داشت و استان ایلام هم مانند پایان سال ۱۳۹۵ و فروردین ماه سال جاری با دارا بودن ۹ فقره چک به ارزش ۶۶میلیارد ریال به عنوان چک برگشت داده شده، کمترین سهم را به خود اختصاص داد. خرداد ۱۳۹۶ نیز 1.5 میلون چک برگشتی بالغ بر حدود ۱۳۸هزار‌میلیارد ریال در سیستم بانکی کشور وجود داشت.