سارا گلچین- کره‌شمالی اگرچه از نگاه کسانی که بیرون گود اقتصاد این کشور هستند، جزیره تنهایی‌هاست اما ابا روش‌های خاص خود توانسته تحریم‌هایش را دور بزند.
این کشور همزمان با نگرانی جامعه جهانی نسبت به آزمایش‌های موشکی‌اش و تنش‌های بیشتر پدید آمده در روابط این کشور با کره‌جنوبی و امریکا همواره به دنبال راه‌هایی برای دور زدن تحریم و نگرانی قدرت‌های جهانی و همسایگانش بوده است. برای این کشور راه دور زدن تحریم‌ها از دومین قاره بزرگ جهان یعنی افریقا می‌گذرد. کره‌شمالی از افریقایی‌ها کمک خواسته و کشورهای قاره سیاه نیز به این درخواست، پاسخ مثبت داده‌اند. مارکوس نولاند، نایب‌رئیس اجرایی «موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون» و رئیس یک گروه مطالعاتی درباره کره‌شمالی زمانی در یک یادداشت چنین نوشت: «در سال‌های اخیر، کره‌شمالی در پی افزایش روابط تجاری خود با افریقا بوده است؛ با این روش کره‌شمالی هم به دنبال دور زدن تحریم‌ها بوده، چون قدرت و توانایی افریقا همواره جدی گرفته نشده و هم برای کاهش وابستگی شدید اقتصادش به چین استفاده کرده است.»بی‌شک، محور قرار دادن افریقا تنها گزینه باقی‌مانده برای کشوری است که نام رسمی آن «جمهوری دموکراتیک خلق کره(DPRK)» است. به این دلیل افریقا تنها گزینه باقی مانده است که چین، متحد سنتی این کشور در سال‌های اخیر در پی فشارهای بین‌المللی، تلاش کرده فاصله خود را با کره‌شمالی بیشتر کرده و روابط کهنه دوجانبه را کمرنگ‌تر کند. با هر بار آزمایش موشکی یا تحرک هسته‌ای از سوی کره‌شمالی، امریکا تحریم‌های این کشور را شدیدتر می‌کند تاجایی که این روزها وضعیت از هر زمان دیگری پرتنش‌تر به‌نظر می‌رسد.
دوستی ریشه‌دار با افریقا
برای برخی شاید شگفت‌آور باشد اما پیونگ‌یانگ روابط ریشه‌دار دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی با کشورهای افریقایی دارد؛ روابطی که حتی پس از محکومیت‌های گسترده بین‌المللی در پی نخستین آزمایش موشکی کره‌ای‌های شمالی در سال ۲۰۰۶ میلادی (۸۵-۸۴) باز هم ادامه داشته و رشد یافت. از سال ۲۰۰۷ (۸۶-۸۵) تا ۲۰۱۵ میلادی (۹۴-۹۳) ارزش سالانه فعالیت‌های تجاری بین کشورهای افریقایی و کره‌شمالی ۲۱۶/۵ میلیون دلار بود که به‌طور میانگین ۹۰ میلیون دلار از بازه زمانی ۱۹۹۸ (۷۷-۷۶) تا ۲۰۰۶ میلادی (۸۵-۸۴) بیشتر بود. این آمار را نوامبر گذشته (آبان ۹۵) «موسسه مطالعات امنیتی ای‌اس‌اس(ISS)» منتشر کرده است. این موسسه درواقع یک اتاق فکر وابسته به سازمان ملل است که دفتر مرکزی آن در پرتوریا، پایتخت افریقای جنوبی قرار دارد. نولاند هشدار داد که چون تنها ۷ کشور یا ۱۳ درصد کشورهای افریقای عضو سازمان ملل در اجرای تحریم‌های این نهاد بین‌المللی مشارکت دارند، کره‌شمالی سراغ افریقا رفته و از این منطقه جهان به عنوان راهبردی برای دور زدن استفاده می‌کند.روابط کره‌شمالی با افریقا مربوط به امروز و دیروز نیست و به دهه ۷۰ میلادی (دهه ۵۰)، برمی‌گردد. در آن زمان چندین دولت افریقای رویکرد سوسیالیستی به اقتصاد از سوی کره‌شمالی را تحسین کردند و با پیشنهاد افریقایی‌ها به کره‌ای‌های شمالی مبنی بر آموزش این رویکرد به دانشجویان اهل قاره سیاه در دهه ۸۰ میلادی (دهه ۶۰) این روابط ادامه پیدا کرد.
پس از آن نیز پیونگ‌یانگ کارخانه‌های ساخت سلاح در جمهوری دموکراتیک کنگو، اتیوپی، ماداگاسکار و اوگاندا ساخت. این کشور همچنین برای ساخت پایگاه‌های نظامی سراغ نامیبیا رفت. آموزش نیروهای پلیس و دوره‌های مدیریت رهبری که از سوی کره‌ای‌های شمالی در کشورهای بنین، موزامبیک، نیجریه و زیمبابوه برگزار می‌شد، به شهرت و محبوبیت رسیده بود. پیونگ‌یانگ همچنین خطوط تولید موشک‌های بالستیک را به مصر و لیبی فروخته است، درحالی که افریقای جنوبی در سال ۲۰۰۹ میلادی (۸۸-۸۷)محموله سلاح ساخت کره‌شمالی به مقصد کنگو را رهگیری کرده است.
تمام اینها در گزارش موسسه مطالعات امنیتی مطرح شده است. در همین حال گزارش فوریه امسال (بهمن ۹۵) سازمان ملل نشان می‌دهد پیونگ‌یانگ تا آن زمان تجهیزات مربوط به موشک‌های بالستیک را به خاورمیانه و افریقا ادامه داده است.
کدام کشورهای افریقای دوست کره‌شمالی هستند؟
کنگو، مصر، آنگولا، اریتره، موزامبیک، نامیبیا، نیجریه، سودان و اوگاندا کشورهای افریقایی هستند که کره‌شمالی با آنها روابط تجاری دارد و بیشتر این روابط حول محور تجهیزات و سلاح‌های نظامی می‌گردد. البته تنها افریقایی‌ها نیستند که به جز چین یار غار کره‌شمالی مانده‌اند. برخی کشورهای خاورمیانه از جمله عمان، کویت و امارات، روسیه و قطر نیز با کره‌شمالی روابط تجاری دارند.
کره‌شمالی به قطر سلاح نمی‌فروشد اما کارگرانی را برای کار در صنعت ساختمان، به این کشور می‌فرستد. روابط کره‌شمالی و روسیه هم مانند قطر است. در این کشور کارگران اهل کره‌شمالی در صنعت ساخت‌وساز و چوب کار می‌کنند. در کویت نیز کارگران کره‌شمالی در بخش ساخت‌وساز کار می‌کنند. سفارت کره‌شمالی در کویت نهاد مرجع برای تمامی شهروندان کره‌شمالی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس است. در عمان هم می‌توان کارگران اهل کره‌شمالی در بخش ساخت‌وساز را دید. در امارات اهالی کره‌شمالی رستوران و پروژه‌های ساختمانی راه‌اندازی کرده‌اند و برای هر دو بخش کارگر به این کشور می‌فرستند. امارات همچنین پیش از این یکی از مشتری‌های موشک‌های اسکاد کره‌شمالی بود. به‌هرحال دولت‌های افریقایی که از زمان جنگ‌های استقلال‌طلبی در این کشورها کره‌شمالی را یار خود می‌دیدند همچنان به این روابط پایبند مانده‌اند و از فعالیت‌های کره‌شمالی در کشورشان استقبال می‌کنند. برخی دولت‌های خاورمیانه نیز به همکاری خود با کره‌شمالی ادامه می‌دهند. اهمیت این روابط برای کره‌شمالی آنجا بیشتر می‌شود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری امریکا دستور منع ورود گردشگران امریکایی به کره‌شمالی را صادر کرده است. هرچند تنها بین ۴ تا ۶هزار گردشگر غیرچینی به کره‌شمالی در طول یک سال سفر می‌کند اما به هر حال این کشور از اوت (مرداد) با اجرایی شدن فرمان رئیس‌جمهور امریکا بخشی از گردشگران را از دست می‌دهد.
منبع: CNBC