در سالهای 84-92 هزینههای سنگینی در بخش مسکن به وجود آمد بهطوری که بودجههای زیاد، امکانات مالی، اعتباراتی که در اختیار بانکها بود به شدت در بخش مسکن به ویژه مسکن مهر تزریق شد.
در این دوره مسکن بسیاری بر روی دست سازندگان وتصمیم گیرندگان ماند، در این زمان فشار غیرمتعارفی به مسکن وارد شد که استفاده چندانی نداشت اما تقاضای موجود در بخش مسکن را به خود جلب کرد و این موضوع باعث شد که از تقاضای مسکنی که بخش خصوصی که به شکل سنتی در بازار ارائه میشد کاسته شود. از طرف دیگر رکود سالهای ۹۱ و ۹۲ و بعد از آن باعث شد که درآمد مردم کم شود، درآمد که کاهش پیدا کرد در این میان تا حدودی تقاضای مسکن با افت رو به رو شد این افت دوم نقاضای مسکن از تقاضای مسکنی بود که در بخش بازار سنتی وجود داشته است، این افت باعث شد که فشار بیشتری در بازار ایجاد شود.
وقتی افت تقاضا ایجاد شد بخش دیگری از سازندگان مسکن که در شهرها و به شکل سنتی مسکن ساختند اما تعدادی از این واحدهای مسکونی به فروش نرسید تقاضا کم شد و سازندگان براساس روال قبل به تولید مسکن ادامه دادند تا اینکه تقاضا قطع شد و فروش هم کاهش پیدا کرد این موضوع باعث شد خرید در بازار کم انجام شود و به طور طبیعی تقاضایی که میبایست به فعالیتهای آینده مسکن رونق دهد این تقاضا دیگر از بازار خارج شده است و موجب شد که بخش خصوصی با این رکود روبهرو شود اما این ۲عامل را باید بهعنوان موضوع اصلی رونق مسکن بتوانیم تحریک کنیم که بخش اول مربوط به مسکن مهر است که دولت باید این مسکن مهر را که باقی مانده کامل کند و موجب شود تقاضا بخش سنتی مسکن که تاکنون پایین مانده افزایش یابد.
از طرف دیگر رکود مسکن ادامهدار شده چون رونق خوبی در این بخش ایجاد نشد و باید تقاضای بخش مردم عادی و همچنین سرمایه داران را تقویت کند که تاکنون این تقاضا هم چندان وارد عمل نشد بنابراین این ۲ مورد در دولت جدید هم مشکل ساز باقی مانده است. مسئولان باید در دولت دوازدهم مسکن مهر را تقویت نکنند بلکه باید بخش تقاضا به بازار سنتی مسکن تبدیل شود، از سوی دیگر بسیار مهم است که محرکهای اقتصادی واقعی در بازار وارد شود، محرکهای اقتصادی واقعی رشد اقتصادی و رشد درآمد مردم است. ممکن است دولت جدید بخواهد محرکهای موقت و کوتاهمدت مانند کاهش نرخهای سود بانکی برای تسهیلات، آزادگذاشتن پرداخت تسهیلات مسکن برای بانکهای مختلف را ارائه کند اگر این برنامه اعمال شود میتواند جایگزین کاهش درآمدهای مردم در دورههای گذشته شود و تقاضا برای مسکن را تقویت کند، اگر این تقویت انجام شود عرضه هم خود به خود رونق میگیرد و بازار مسکن به نسبت بهبود پیدا میکند.
مرتضی عزتی - کارشناس اقتصادی