از زمانی که بهار عربی پایش به مصر باز شده و حسنی‌مبارک پس از 30 سال حکومت در این کشور از قدرت پایین کشیده شد، امید مردم مصر برای باز شدن فضای سیاسی و اقتصادی کشورشان پررنگ‌تر شد.
مردم این کشور امیدوار بودند با رفتن مبارک به رفاه اقتصادی دست یافته و راحت‌تر بتوانند کار کنند. این مهم البته بلافاصله پس از پایین کشیده شدن مبارک از قدرت حاصل نشد چراکه کشور با تنش‌های سیاسی دست و پنجه نرم می‌کرد. حالا اما مدتی است که مصر تاحدی رنگ آرامش به خود دیده و امیدها برای رونق اقتصاد در این کشور بیشتر شده است. مصری‌ها اکنون از صندوق بین‌المللی پول ۱۲میلیارد دلار وام درخواست کرده‌اند و از زمان دادن این تقاضا به همه توصیه‌های این صندوق عمل کرده‌اند؛ توصیه‌هایی که به رونق اقتصاد و کارآفرینی در این کشور کمک زیادی کرده است. در نگاه نخست، احمد الهاز مهندس نرم‌افزار، محمد الشامی روانپزشک و محمود شعبان مبل‌ساز ویژگی مشترک چندانی با هم ندارند. یکی از آنها کدهای رایانه‌ای می‌نویسد، دیگری مشاوره و روان‌درمانی می‌کند و سومی با استفاده از ابزارهای کنده‌کاری کسب‌وکارش را پیش می‌برد.
هر ۳ این افراد اما اکنون از یک چرخش غیرمنتظره در اقتصاد مصر سود می‌برند که مدت‌ها به رنج و آسیب عادت کرده بود که این از بهره‌مندی این کشور از رعایت شاخص‌های جهانی کسب و کار نشأت گرفته است.مصر به‌تازگی از صندوق بین‌المللی پول درخواست وام کلان به مبلغ ۱۲ میلیارد دلار کرده که این کشور را از ورشکستگی نجات می‌دهد و البته نیازمند اقدامات ریاضتی سخت است. این تقاضا به عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور کمک می‌کند که غبار دهه‌ها تسلط دولت بر اقتصاد این کشور را از بین برده و ایجاد کسب‌وکارهای جدید را افزایش دهد. این اتفاق در شرایطی خواهد افتاد که اوایل فروردین سیسی و ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا با هم دیدار کردند.
الهاز ۳۰ ساله که در فناوری اطلاعات تخصص دارد، از کمک دولتی استفاده کرده و در سال ۲۰۱۵ میلادی (۹۴-۹۳) آن را پس داد. او و الشامی ۳۸ ساله برنده کمکی دولتی به مبلغ ۶۰هزار دلار شدند و توانستند با آن استارت‌آپ خود به‌نام «شزلانگ» را راه‌اندازی کنند. کار این استارت‌آپ این است که با استفاده از تلفن همراه به بیماران نیازمند روانپزشک مشاوره می‌دهد. پس از کمتر از دو سال یعنی از ۲۰۱۵ (۹۴-۹۳) تا اوایل ۲۰۱۷ میلادی (ابتدای بهار ۹۶) این استارت‌آپ توانست ۱۴ هزار بیمار را جذب خود کند.
الشامی دراین‌باره گفت: «در ابتدا من نگرانی‌هایی درباره این ایده داشتم اما وقتی وارد کار شدم بسیار برایم دلنشین بود که چقدر خوب می‌توانم از وقتم استفاده کرده و از ترافیک دیوانه‌کننده خودم را نجات بدهم.»به گفته او برای بسیاری از بیماران که فرهنگ نیاز به پشتیبانی همیشگی یک روان درمان را نمی‌شناسند، این خدمات امکان دسترسی به کمک روان‌درمان را بدون خجالت و شرم از بیان مشکل فراهم کرد. الهاز با اشاره به اینکه مصر چالش‌هایی دارد اما طرز فکر نوین برنده خواهد شد، گفت: «کارآفرینی درحال رشد است و جوانان ایده‌هایی دارند.»در یک پژوهش که سال گذشته میلادی انجام شد، «مریل لینچ» اعلام کرد: سیسی با نیاز اقتصاد مصر به بازسازی به‌خوبی کنار آمده است؛ نیازی که در تمام ۳۰ سال گذشته و در دوران حکومت حسنی مبارک، رئیس‌جمهور مخلوع این کشور هیچگاه به آن توجه نشد.
مریل لینچ، شرکت خدمات مالی امریکایی است که به‌عنوان بازوی ارائه خدمات مدیریت سرمایه‌گذاری و مدیریت ثروت بانک مرکزی امریکا فعالیت می‌کند. «بنک آو امریکا» (Bank of America)، بزرگترین بانک امریکا اعلام کرد تقاضای صندوق بین‌المللی پول از بانک مرکزی مصر برای شناور کردن ارز این کشور برای قدرت دادن به بازار آزاد فرصتی جذاب برای سرمایه‌گذارها فراهم کرده است. این کار البته باعث شد ارزش پوند مصر در برابر دلار امریکا پایین بیاید. صندوق بین‌المللی پول همچنین از دولت مصر خواسته تا یارانه‌های غذا و سوخت در این کشور را سروسامان داده و دستی به سر و روی قوانین دست‌وپاگیر در این کشور بکشد.
درحالی‌که کاهش ارزش پول ملی در مصر(پوند) و البته کم شدن یارانه‌ها تورم تحمیلی برای مصر همراه داشت اما شرایط جدید باعث شد فروش کالاهای تولید داخل در این کشور افزایش یافته و مردم دیگر کمتر سراغ کالاهای وارداتی گران‌قیمت بروند؛ چیزی که از اواسط دهه ۸۰ میلادی (میانه دهه ۶۰ خورشیدی) بی‌سابقه بوده است. کسری تجاری مصر در ژانویه ۲۰۱۵ (دی و بهمن ۹۴) از ۳/۴۹ میلیارد به ۱/۹۶میلیارددلار در ژانویه ۲۰۱۶ (دی و بهمن ۹۵) کاهش یافت. در این دوره زمانی، مصر بیش از ۹۰ میلیون نفری توانست صادرات خود را ۲۵درصد افزایش دهد. صنعتگران مصر اکنون با همتایان هندی و ویتنامی خود رقابت می‌کنند.
محمد ابو باشا، نایب‌رئیس پژوهشی بانک سرمایه‌گذاری هرمس ای‌اف‌جی قاهره دراین‌باره گفت: «جذابیت آنی برای سرمایه‌گذاران خارجی در مصر ایجاد شد و اقتصاد مصر به رقابت‌پذیری بالایی رسید چون تولید کالاها و خدمات در این کشور به‌مراتب ارزان‌تر شده است.»سال گذشته میلادی نرخ بیکاری در مصر در حدود ۱۲درصد بود اما این رقم برای جمعیت جوان بین ۱۵ تا ۲۹ سال تا دو برابر رسید. اکنون هزینه پایین نیروی کار باعث شده سرمایه‌گذارها جذب این کشور شده و برای جوانان مصری شغل ایجاد کنند. ایجاد شغل از این مسیر به‌ویژه برای جوانانی که با فناوری‌های روز یا زبان‌های خارجی آشنا هستند، راحت‌تر انجام می‌شود. اکنون شرکت بزرگ خدمات مشتریان «تله‌پرفورمنس» Teleperformance که درواقع مرکز تماس شرکت‌های بزرگی چون «اکسپدیا» (Expedia) و «وادافون»(Vodaphone) است مشاغل خود را از یونان به مصر منتقل کرده جایی که دستمزدها ۶۰ درصد کمتر از اروپاست.
عزت شهاتا، جوان ۲۴ ساله مصری که از دانشکده بازرگانی دانشگاه قاهره فارغ‌التحصیل شده درباره گردشگری در این کشور می‌گوید: «پدرم راهنمای گردشگران بود و انگلیسی را روان صحبت می‌کرد اما صنعت گردشگری در این کشور از اساس آسیب دید. بنابراین من امریکایی‌هایی را اینجا می‌بینم که به‌جای بازدید از اهرام مصر تلفن به‌دست در حال مدیریت امور مربوط به بیمه خود هستند.»در زمینه حمل‌ونقل نیز به‌تازگی شرکت تاکسی اینترنتی اوبر اعلام کرده که قاهره سریع‌ترین رشد را در میان بازارهای خاورمیانه و اروپای این شرکت داشته است؛ موفقیتی که نشان می‌دهد چگونه مقامات این کشور توانسته‌اند با راهنمایی‌های صندوق بین‌المللی پول خون اقتصاد این کشور را تصفیه کنند. در تازه‌ترین اقدام مصری‌ها برای عمل به توصیه‌های صندوق بین‌المللی پول، بانک مرکزی این کشور در پایان اردیبهشت امسال نرخ بهره را به یکباره ۲ درصد افزایش داد و آن را از ۱۵/۷۵ به ۱۷/۷۵ درصد رساند. در هر حال، در اقتصاد مصر اکنون اتفاق‌هایی افتاده است که ۳۰ سال پیش و در زمان حکومت حسنی مبارک باید می‌افتاد.
-منبع: usatoday
مترجم: سارا گلچین