امروز هوشمندسازی شهرها به‌عنوان یکی از راهکارهای بسیار مهم در رفع مشکلات شهری موردتوجه مدیران و شهرسازان قرار گرفته است.
به گزارش ایران‌جیب به نقل از صمت، فناوری اطلاعات از مهم‌ترین محورهای تحول و توسعه در دنیاست و نقش کلیدی آن در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دیده می‌شود.شهر هوشمند شهری است که باید دارای ۶ معیار اصلی زندگی هوشمند شامل اقتصاد هوشمند، حمل‌ونقل هوشمند، محیط هوشمند، مردم هوشمند، زندگی هوشمند و حکمرانی هوشمند باشد. ازجمله شاخص‌های کلیدی در حوزه شهر هوشمند می‌توان به ارتباط تراکنشی شهروندان از طریق گوشی‌های هوشمند و قابلیت‌های آن اشاره کرد. به گفته کارشناسان، توسعه روزافزون شهرها و جمعیت و در نتیجه، اهمیت استفاده از فناوری اطلاعات در خدمات ارائه شده به شهروندان انکارناپذیر است. بنابراین هوشمندسازی و بکارگیری فناوری اطلاعات در اختراع‌های جدید برای رفاه حال شهروندان و کاهش هدررفتن زمان آنها در دستور کار قرار گرفته است. افراد با بکارگیری فناوری به کمک زندگی شهری آمده‌اند تا اداره شهر باتوجه به شرایط امروز زندگی آسان‌تر شده و نظارت‌ها و اجرای قوانین به مدد این اتفاق بهتر شود و تخلفات شهری از چشم وسایل فناوری پوشیده نشود.
دراین‌باره رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران گفت: براساس نتایج به‌دست آمده از پژوهش‌های انجام شده در این مرکز، در فاصله سال‌های ۸۴ تا ۹۴ اقدامات بسیاری از سوی مدیریت شهری در تحقق اهداف هوشمندسازی پایتخت ایران انجام شده که از آن‌جمله می‌توان به طراحی و اجرای ۱۲۷ سامانه نرم‌افزاری تا پایان سال ۱۳۹۴ در سطح شهرداری تهران اشاره کرد که درنهایت تدوین نظام جامع فناوری اطلاعات شهرداری تهران را در پی داشته است.بابک نگاهداری در گفت‌وگو با صمت افزود: در مناطق بیست‌ودوگانه شهر تهران در مقایسه با کلانشهرهای هوشمند و مدیریت هوشمند و الکترونیک فعالیت‌های گسترده‌ای با حمایت و پشتیبانی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران انجام شد که ازجمله این فعالیت‌ها می‌توان به طراحی و پیاده‌سازی مدل جدید ارزیابی فناوری اطلاعات در مناطق بیست‌ودوگانه اشاره کرد.او با بیان اهمیت و استفاده از ابزار هوشمندسازی در مدیریت شهری ادامه داد: شهرداری تهران با طراحی و برنامه‌ریزی در زمینه الکترونیک و پیگیری اهداف هوشمندسازی در بخش حمل‌ونقل شهری کارت هوشمند و بلیت‌های الکترونیک را وارد عرصه بهره‌برداری شهری کرد که این امر توانست دربردارنده حرکت جدیدی در حوزه حمل‌ونقل شهری باشد.
رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با بیان اینکه امروز در کلانشهرهای جهان برای هوشمندسازی مدیریت شهری از راه‌های مدیریت الکترونیک استفاده می‌شود، تصریح کرد: پرداخت‌های جدید اینترنتی در روند هوشمندسازی مدیریت کلانشهری مانند تهران نقش خوبی داشته است و این، از اقدامات موثر شهرداری تهران به‌شمار می‌رود که قابلیت پرداخت‌های عوارض از طریق موبایل، پرداخت از طریق کارت بلیت برای وسایل حمل‌ونقل عمومی، هزینه‌های پارک هوشمند خودرو و... را همواره به‌دنبال داشته است.
نگاهداری تاکید کرد: طراحی ۱۹ نرم‌افزار تلفن همراه مانند استعلام شهرسازی، استعلام قوانین و مقررات، ۱۳۷، ۱۸۸۸ و خدمات پورتال شهرداری تهران در راستای هوشمندسازی مدیریت کلانشهر تهران برای شهروندان، ازجمله برنامه‌ریزی‌های یکپارچه‌سازی خدمات الکترونیکی شهر برای شهروندان است.او با بیان اینکه شهرداری تهران با همکاری نهادهای مختلف توانسته امکان پرداخت عوارض املاک در دفاتر ثبت اسناد و املاک کشور را فراهم کند، یادآور شد: با برنامه‌ریزی‌ها و رشد الکترونیک و استفاده روزمره شهروندان از فضای مجازی و تلفن‌های همراه‌شان توانستیم در راستای ترویج خدمات تلفن همراه برای تعامل بیشتر با شهروندان بپردازیم و با ارائه حدود ۲۳ سرویس از طریق سرویس تماس موبایل و همچنین راه‌اندازی پورتال موبایل از سوی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران و حوزه‌های تخصصی برای خدمات به شهروندان گام‌های موثری برداریم.
شهر هوشمند نیازمند ارتقای فناوری و اینترنت
عضو هیات‌رئیسه شورای اسلامی شهر تهران گفت: هوشمندی در قیاس کلان مدیریتی، به دسته‌ای از خدمات گفته می‌شود که بر محوریت فناوری اطلاعات و ارتباطات ارائه شده و متناسب با نیازهای انسان با بازدهی بالا و دسترسی آسان باشد. محسن پیرهادی در گفت‌وگو با صمت افزود: شهر هوشمند هم از مفاهیم پیشرفته در مدیریت شهری است که ۶ معیار اصلی دارد.شهر هوشمند شهری است که محیط و محل زندگی، اقتصاد، حمل‌ونقل و انرژی آن هوشمند بوده و شهروندان آن نیز آموزش‌های متناسب و مهارت زندگی در فضای هوشمند را داشته باشند.
او ادامه داد: یکی از فناوری‌های مرتبط با حوزه شهری هوشمند اینترنت اشیا است. خانه‌ای را تصور کنید که هنگام وارد شدن نیاز به کلید ندارد و با دریافت اثرانگشت یا عکس قرنیه چشم، در به صورت خودکار باز می‌شود. هنگام ورود به خانه، تجهیزات خانه که در حالت نیمه‌فعال بوده‌اند روشن می‌شوند و هر وسیله‌ای با صدای شما کار می‌کند. به‌عنوان نمونه تلویزیون روشن شده و روی شبکه و درجه صدای مشخصی تنظیم می‌شود. شما هم می‌توانید گاز را روشن کنید و حتی اگر بخواهید از خانه هم خارج شوید می‌توانید با تلفن همراه هوشمندتان پخت‌وپز را کنترل کنید. چنین خانه‌ای هوشمند است. یعنی همه چیز در ارتباط با فناوری اطلاعات و ارتباطات تعریف شده و همه خدمات مبتنی بر آی‌سی‌تی ( ICT ) است.عضو هیات‌رئیسه شورای اسلامی شهر تهران تصریح کرد: شهر هوشمند هم چنین چیزی در مقیاس بالاتر است. در شهر هوشمند انتقالات و قراردادهای کاغذی جایی ندارد، همه خدمات به‌صورت الکترونیک عرضه می‌شود و حتی مدارس این شهر هوشمند هستند.
اگرچه این مفهوم به‌صورت کامل در هیچ شهری پیاده‌سازی نشده اما بسیاری از شهرهای امریکا و اروپای غربی و برخی شهرهای آسیای شرقی به سرعت در حال نزدیک شدن به این افق هستند.پیرهادی تاکید کرد: در کشور ما و به‌ویژه شهر تهران، اقداماتی در جهت ارائه خدمات الکترونیک انجام شده اما هوشمند شدن شهری مانند تهران فقط در حوزه مدیریت شهری تهران نیست بلکه موضوعی حاکمیتی و ملی است و نیاز به مجوزها، قوانین و ارتباطات بالادستی دارد. برای خدمت‌رسانی هوشمند و بر پایه فناوری و اینترنت، باید یکپارچگی و وحدت رویه در فرم و محتوای خدمات و وظایف حاکمیتی وجود داشته باشد و شهرهای اروپایی از آن جهت در این زمینه پیشتازند که بیشتر خدمات به شهروندان از طریق شهرداری شهر انجام می‌شود.
او افزود: همچنین مدیریت مدارس شهر باید زیر نظر شهرداری شهر باشد. از این‌رو هوشمندسازی خدمات و دولت محلی دو مفهوم به طور کامل درهم تنیده‌اند و هر قدر مدیریت شهری قدرتمندتر و متمرکزتر بوده و به دولت محلی نزدیک‌تر باشد راحت‌تر می‌توان آن را هوشمند کرد. عضو هیات‌رئیسه شورای اسلامی شهر تهران اظهار کرد: در مجموع و با توجه به مطالب پیش گفته به نظر می‌رسد برای هوشمندسازی شهر تهران در گام نخست و کلانشهرهای دیگر کشور در گام بعد، باید شورایی عالی ایجاد شود که بتواند ارتباطات و هماهنگی‌های بین نهادها را انجام دهد و تا زمانی که به این مرحله نرسیده‌ایم شورای‌عالی فضای مجازی می‌تواند متصدی هوشمندسازی خدمات شهری باشد.
چراغ‌های راهنمایی گویا می‌شوند
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران افزود: هوشمندسازی ابزارها و امکانات و استفاده هرچه بیشتر از ابزارهای الکترونیک در بسترهای فناوری‌های پیشرفته از اولویت‌های اصلی حوزه حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران است که در امسال با جدیت دنبال می‌شود.مازیار حسینی با تاکید بر اینکه در سال‌های گذشته هوشمندسازی در ناوگان اتوبوسرانی روند خوبی داشته است،
تصریح کرد: براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده قرار است در هر دستگاه اتوبوس ۳ دوربین به منظور رصد عملکرد راننده اتوبوس از یکسو و از سوی دیگر کنترل کمیت و کیفیت جابه‌جایی مسافران نصب شود.او با اشاره به توجه ویژه شهرداری تهران به معلولان و نابینایان در استفاده از حمل‌ونقل عمومی در تهران ادامه داد: از سال گذشته برنامه‌ریزی در جهت استفاده از سیستم اعلام گویا در ایستگاه‌های اتوبوس انجام شده است. سیستم گویای اعلام باعث می‌شود تا شهروندان نابینا به راحتی بتوانند از زمان رسیدن اتوبوس به داخل ایستگاه و همچنین نام ایستگاهی که در آن حضور دارند با خبر شوند.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه مدیریت ترافیک شهر تهران تنها با استفاده از ابزارهای هوشمند روان خواهد شد، گفت: یکی از اتفاق‌های جدیدی که قرار است در معابر و تقاطع‌های شهر تهران روی دهد؛ استفاده از سیستم گویای اعلان وضعیت چراغ راهنمایی در چند تقاطع اصلی شهر به صورت نمونه آزمایشی (پایلوت) و بعد در تمامی معابر و تقاطع‌های تهران است. این سیستم به غیراز حفظ ایمنی عابران پیاده هنگام عبور از تقاطع‌ها، به شهروندان نابینا این امکان را می‌دهد تا با امنیت خاطر بیشتری از خیابان عبور کنند.از نگاه کارشناسان، گردش مالی در اقتصاد شهری بسیار بالاست، بر این اساس باید به مقوله اقتصاد شهری توجه ویژه‌ای شود و با مدیریت صحیح هزینه‌ها از سوی مدیریت شهری و هزینه کردن در بخش ضروری می‌توان چنان در جهت توسعه شهری گام برداشت که اقتصاد مقاومتی را هم عملی کرد. به طوری که این امر پویایی شهرها و کیفیت زندگی شهروندان در بعد اقتصادی، فرهنگی، علمی و فناوریک را در پی داشته باشد.