تعادل- چهار هفتهيي كه به عيد فطر ختم ميشود، چون موجي ميخزد زير جلد اقتصاد و بازار را ميجنباند. در حالي كه بسياري از جنبههاي كسب و كار در اين ماه از رونق ميافتند، برخي بخشهاي ديگر، چون بازار مواد خوراكي و مواد مصرفي رونق ميگيرند تا اينگونه، افزايش مخارج كالاهاي مصرفي، افت كسب و كار در ديگر بخشها را جبران كند. رونق كالاهاي مصرفي و افزايش تقاضا در بازار مواد خوراكي اما، به حكم اصل عرضه-تقاضا موجب افزايش قيمتها در بخشي از بازار خواهد شد و اين، ممكن است اتفاق خوشايندي نباشد.
افزايش هزينهها در برخي بخشها مشكلاتي را پديد ميآورد كه اصليترينشان ايجاد فشار تورمي است؛ افزايش تقاضاي مواد خوراكي در ماه رمضان و ماههاي منتهي به آن، تعادلهاي شكلگرفته در بازار را دچار تغيير ميكند. به همين سبب هم دولت ميكوشد براي كاستن از آثار منفي رونق بازار كالاهاي مصرفي و افزايش فشار اقتصادي بر خانوارهاي كمتر برخوردار تدبير كند؛ گاه با تعزير، گاه با حمايت.
تلاش براي كنترل بازار
پيش از محمد محمدي، مديركل تعزيرات حكومتي استان تهران، كه از تشديد گشتهاي مشترك تعزيرات در ايام ماه مبارك رمضان و نظارت بيش از پيش بر عرضه مواد غذايي و مايحتاج اساسي مردم خبر داده بود، دوم خردادماه رييس اتاق اصناف كشور گفت: اگرچه مسووليت قيمتگذاري بر عهده ما نيست اما اتاق اصناف تمام تلاش خود را به كار خواهد گرفت تا با تنظيم بازار شرايطي ايجاد شود كه قيمت هيچ يك از كالاهاي مورد نياز مردم حداقل در ماه مبارك رمضان افزايش نداشته باشد. علي فاضلي در گفتوگو با ايسنا، ادامه داد: در بحث كالاهاي اساسي و سبد خانوار نخستين بحث ما آن است كه در ماه مبارك رمضان تامين اين مواد دچار مشكل نشود، بر همين اساس نحوه توزيع كالا در بازار به گونهيي خواهد بود كه مازاد نياز باشد.
او افزود: در حوزه قيمتگذاري نيز اگرچه مسووليت با سازمان حمايت و ستاد تنظيم بازار است اما ما بر اساس شرايط عرضه و تقاضا تلاش داريم قيمت كالاهايي مانند گوشت قرمز و سفيد، برنج و روغن هيچگونه افزايشي نداشته باشد. رييس اتاق اصناف تهران گفت: با توجه به برنامهريزيهاي صورت گرفته به احتمال زياد شاهد هيچگونه افزايش قيمتي در ماه رمضان نخواهيم بود و بازرسيهاي ما در سراسر كشور در اين مدت افزايش خواهد يافت و تمركز ما بر تخلفات خواهد بود تا مشكلي در حوزه قيمتها ايجاد نشود. او ادامه داد: در مورد كالاهايي كه در ماه مبارك رمضان بطور گسترده مورد استفاده قرار ميگيرند نيز تاكنون در حوزه زولبيا و باميه صحبتهايي مطرح شده اما در حوزههايي مانند نان هيچگونه افزايش قيمتي نخواهيم داشت و افزايش قيمت بايد پيش از عملياتي شدن به اطلاع اتاق اصناف رسيده باشد و پس از آن تاييد كميسيون نظارت را كسب كرده باشد. تاكنون نيز در اين خصوص اتفاقي رخ نداده و اگر در حوزهيي تصميم به افزايش قيمت گرفته شده بدون مصوبه اتاق اصناف و كميسيون مربوطه و غيرقانوني بوده است.
حاشيههاي توزيع
وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي نزديك به دو هفته قبل، سه روز پيش از انتخابات و در گرماگرم تبليغات نامزدهاي رياستجمهوري، با «پرهيزكار» خواندن دولت يازدهم، از موكول شدن اعلام سبد غذايي ماه مبارك رمضان به بعد از انتخابات خبر داد و گفت: دولت پرهيزكار حتي ارائه سبد غذايي ماه مبارك رمضان را كه من بايد در اين مقطع اعلام ميكردم، به بعد از انتخابات موكول كرد» درست يك هفته پس از وزيركار، محمدباقر نوبخت، رييس سازمان برنامه و بودجه، با اشاره به در پيش بودن ماه رمضان، گفت: «دولت تلاش ميكند همه اقلام مورد نياز مردم براي نيازمنديهاي ويژه ماه مبارك رمضان را تهيه كند و نظارت ويژهيي بر قيمتها داشته باشد. حسب آن اقدامي كه ما هر فصل براي سبد غذايي خانوارهاي تحت پوشش و نيازمند انجام ميدهيم با توجه به اينكه ارديبهشتماه قرار بود اين كار انجام شود براي اينكه شائبه انتخاباتي پيش نيايد آن را به بعد از انتخابات و قبل از ماه رمضان موكول كرديم كه طي روزهاي آينده اين سبد غذايي با اقلام بيشتر به تناسب نيازهاي ماه رمضان توزيع خواهد شد.»
در پي اين خبرها، در نهايت وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي ديروز و در آرامش پس از انتخابات، با تبريك ورود به ماه مبارك رمضان اعلام كرد كه نخستين سبد حمايت غذايي سال 96، از امروز توزيع ميشود. علي ربيعي گفت: امسال سبد حمايت غذايي ماه مبارك رمضان را با 220 ميليارد تومان پوشش داديم. او ادامه داد: سه ميليون و 888 هزار و 574 خانوار تحت پوشش قرار ميگيرند. بنابراين و با وارد كردن بعد خانوار، تقريبا بيش از 10 ميليون نفر تحت پوشش اين سبد خواهند بود. علاوه بر آن زنان باردار و كودكان داراي سوء تغذيه نيز از قبل شناسايي شدهاند تا در اين پوشش حمايتي قرار گيرند. او افزود: از آنجايي كه در ماه مبارك رمضان قرار داريم و مصرف بيشتر به سمت پروتئين است، كالاهاي در نظر گرفته شده شامل گوشت قرمز، گوشت سفيد، روغن، برنج، خرما، حبوبات و ساير كالاهاي مصرفي اين ماه است و هركسي ميتواند از هريك از اين اقلام به هر مقداري كه ميخواهد خريد كند.
ربيعي گفت: افراد ميتوانند به فروشگاههايي كه قبلا در سايت اعلام شده مراجعه كنند و با اختيار خود ميتوانند نه يك بار بلكه چند بار خريد خود را انجام دهند. مطالعهيي انجام شده كه نشان ميدهد معمولا خريدها در سه ماه انجام ميشود و بر اين اساس، دريافتكنندگان سبد، سه ماه براي مصرف آن فرصت دارند. او افزود: رقم اختصاصي براي خانوارهاي يك نفره حدود 30 هزار تومان، دونفره 60 هزار تومان است. براي خانوارهاي 3 نفره، به بالا به ازاي هر نفر 10 هزار تومان به اين 60 هزار تومان افزوده ميشود. كه در نهايت تا سقف 120 هزار تومان كالا دريافت خواهند كرد. ربيعي گفت: اين سبد، نخستين سبد حمايت غذايي سال 96 است كه در ماه مبارك رمضان توزيع ميشود و مطابق سياستهايي است كه در گذشته داشتهايم و اكنون ميكوشيم آن را گسترش دهيم. او افزود: روز گذشته جلسهيي دركميسيون تخصصي شوراي عالي رفاه برگزار كرديم. يكي از مباحث ما اين بود كه اندكي در جمعيت تحت پوشش سبد حمايت غذايي تجديد نظر كنيم و بيشتر به سمت هزار روز اول زندگي برويم. در آينده و براي گسترش ارائه سبد غذايي، ميكوشيم يك سري جمعيت جديد به همين جمعيت فعلي اضافه كنيم و كساني را هم كه شايد در مقاطعي خاص نيازمند سبد غذايي باشند، پوشش دهيم.
جزئيات سبد حمايتي
يك سال قبل، وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي از برنامه اين وزارتخانه براي توزيع سبد كالا در چهار نوبت و در هر چهار فصل خبر داد و پس از آن، اين طرح بطور منظم اجرا شد. سبد كالايي كنوني نيز، ذيل اين طرح قرار ميگيرد و هرچند مختص ماه رمضان نيست، اما دولت همچون سال گذشته كوشيد زمان توزيع اين سبد را به گونهيي تعيين كند كه بتواند از آن به عنوان ابزاري براي تنظيم بازار ماه رمضان بهره گيرد.
آخرين سبد غذايي سال 95، در بهمن و اسفند سال گذشته و بين سه ميليون و هشتصد هزار خانوار توزيع شد. اكنون افزون بر خانوارهاي زيرپوشش كميته امداد امام خميني (ره) و سازمان بهزيستي كشور، دانشآموزان شبانهروزي، عشاير، مادران باردار و كودكان مبتلا به سوء تغذيه نيز تحت پوشش اين سبد حمايتي هستند. البته، توزيع سبد غذايي مادران باردار، به موازات اين طرح، هر دو ماه يك بار انجام ميشود. بنابر گفتههاي سرپرست شبكه بهداشت استان خراسان شمالي، ليست مادران باردار نياز به مساعدت از مراكز و خانههاي بهداشت، جمعآوري ميشود و در صورت احراز شرايط لازم، تحت پوشش اين طرح قرار ميگيرند. مادران باردار از چهار ماهگي تا شش ماه پس از زايمان تحت پوشش اين طرح هستند و سبد غذاييشان شامل حبوبات، برنج، روغن، پنير و مرغ و... است. طرح حمايت از كودكان مبتلا به سوء تغذيه نيز نزديك به يك دهه است كه اجرا ميشود. اساس كار در مورد اين كودكان نيز همچون مادران باردار است. سبد غذايي اين كودكان شامل برنج، حبوبات، تخم مرغ و... است.
به گفته احمدي ميدري، معاون وزير رفاه، اعتبار سبد امنيت غذايي زمستان 95، صد و هشتاد ميليون تا دويست ميليارد تومان بود كه به هر خانوار ٣٠ هزار تا ١١٠ هزار تومان اختصاص مييافت. اكنون اعتبار اين طرح به 220 ميليارد تومان و سقف سهم به 120 هزار تومان رسيده است كه اين افزايش، احتمالا با نرخ تورم نزديك به ده درصدي توجيه ميشود. البته بنابراعلام سال گذشته ربيعي،سقف ارزش سبد رمضان سال گذشته نيز،120 هزار تومان بود.