از یک سال پیش و با آغاز تبلیغات نامزدهای ریاست‌جمهوری در امریکا، دونالد ترامپ به عنوان تهدید بالقوه برجام با شعارهای تند همواره مخالفت خود را با این توافق اعلام کرد و دلواپسان داخلی که تنها به دنبال بهانه‌ای برای زیر سوال بردن مذاکرات برجامی دولت بودند
این توافق را برای ایران شکست‌خورده می‌دانستند و پیش از روی کار آمدن ترامپ او را ناقض این توافق می‌دیدند اما عبور از ۱۰۰ روزگی حکمرانی ترامپ بر امریکا و عقب‌نشینی از لغو توافقنامه« نفتا» با کانادا و مکزیک در حالی که از آغاز فعالیت رسمی‌اش به عنوان رئیس‌جمهوری عزم خود را به طور جدی برای لغو آن دانسته بود، نشان می‌دهد که عبور ریاست‌جمهوری امریکا از ۱۰۰ روز کاری‌اش خط بطلانی بر شعارهای او و طغیان علیه برجام بود.
از این رو ادعای ترامپ در مراسم یکصدمین روز ریاست جمهوری‌اش مبنی بر اینکه هر توافقی را که از منافع کشورش حفاظت نکند، متوقف می‌کند به صورت نامحسوس پایبندی امریکا را با پایبندی ایران به برجام تضمین کرد.تا یک هفته اخیر که تنش میان امریکا و کره‌شمالی بالا نگرفته بود همچنان موضع ترامپ در حد شعار باقی مانده بود اما پس از درگیری لفظی او با رئیس‌جمهوری چشم‌بادامی‌های شمالی شاهد رخدادهای جدیدی در دیپلماسی امریکا بودیم و به نوعی تمایل این کشور برای همکاری با چین در کنترل کره‌شمالی افزایش یافت و در نهایت بعد از آن شاهد اظهار نظرهای جدیدی از سوی طرف امریکایی بودیم که از دیپلماسی و گفت‌وگو برای رفع چالش با کره‌شمالی سخن می‌گوید، حتی برای رفع این تهدید دست همکاری نیز به سوی چین دراز می‌کند اما گرایش او به سوی چین فراتر از مسئله کره‌شمالی و برای آغاز مذاکره و ادامه همکاری در قالب پیمان «پاسفیک یا تی. پی. پی» است.
همان پیمانی که دونالد ترامپ در چهارمین روز ریاست‌جمهوری خود بر آن تمرکز کرد و تفاهم رئیس‌جمهوری قبلی امریکا با ۱۱ کشور حاشیه اقیانوس آرام برای ایجاد منطقه مشترک اقتصادی را مغایر با منافع امریکا می‌دانست اما پس از آنکه کارشناسان اقتصادی و مشاوران ترامپ حفظ این پیمان را به نفع کشورشان و خروج از آن را یک امتیاز برای توسعه نفوذ چین می‌دانستند، امروز رئیس‌جمهوری جدید امریکا با انعطاف‌پذیری در قبال شعارهای گذشته خود ضمن اینکه به هیچ‌کدام از آنها جامه عمل نپوشاند به مذاکره برای تقویت و کسب امتیازهای جدید در مقابل آن نیز روی آورده است. به گزارش رویترز در چند روز اخیر کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرده که ترامپ و مشاورانش برای خارج شدن ایالات متحده از پیمان تجاری کانادا و مکزیک(نفتا) - که یکی از بزرگترین بلوک‌های تجاری دنیاست – دستور اجرایی ندارند حتی سخنگوی وزارت امور خارجه کانادا نیز در واکنش به آن اعلام کرد این کشور آمادگی دارد برای مذاکره دوباره درباره نفتا پای میز مذاکره بازگردد.
نتیجه این روند در دیپلماسی اقتصادی امریکا حاکی از آن است که این رئیس‌جمهوری سرمایه‌دار امریکا گرچه در ابتدا مدعی بود برای تقویت اقتصاد امریکا باید دور این کشور حصار کشید و هیچ‌گونه کالای غیرامریکایی به کشور وارد نشود و حتی کارخانه‌های امریکایی که در کشورهای دیگر فعالیت می‌کنند باید به داخل منتقل شوند چاره کار را در چیز دیگر دیده است، زیرا اگر شرکت‌های امریکا در کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری کردند برای فرار از پرداخت دستمزدهای بالای کارگری و تامین اجتماعی و... بود و با صادرات کالا به نقاط مختلف دنیا مزیتی نیز برای اقتصاد ایران ایجاد می‌کردند بنابراین نقل قولی که از ترامپ در بیانیه کاخ سفید با این عنوان آمده است که «بروزرسانی نفتا از طریق مذاکره دوباره یک امتیاز است و کار کردن با مقام‌های کشورهای هم پیمان مایه افتخار است و من اطمینان دارم نتیجه پایانی مذاکره، هر ۳ کشور را قدرتمندتر می‌کند.» اثرات مثبت این همکاری‌ها بر اقتصاد منطقه از آنجا نمود پیدا کرد که بلافاصله پس از صدور بیانیه ارزش پول کانادا و مکزیک در بازارهای آسیایی دوباره افزایش یافت و ارزش دلار در برابر دلار کانادا ۰/۶درصد و در مقابل پزو مکزیک یک‌درصد افت کرد؛ موضوعی که زمینه صادرات بیشتر کالاهای امریکایی به این کشورها را فراهم کرد.
نیاز امریکا به بازارهای نوظهور
این اظهارنظرها و واکنش‌های اقتصاد به سیاست‌های بین‌المللی امریکا نشان می‌دهد که اقتصاد این کشور با وجود اینکه تولید ناخالص بالایی دارد اما همچنان وابسته به بازارهای جهانی است و اگر بخواهد از رقبای اروپایی و آسیایی خود عقب نماند باید به بازارهای نوظهور نیز توجه کند و این یکی از دلایل انعطاف‌پذیری بیشتر دولت جدید امریکا در قبال سیاست‌های تهران بود و حتی قرارداد با بوئینگ نیز تایید شد و در مسیر اجرا قرار گرفت به طوری که دریل کیمبال، مدیر اجرایی انجمن غیردولتی کنترل جنگ‌افزار در واشنگتن پس از نامه وزیر خارجه امریکا به کنگره مبنی بر پایبندی ایران به برجام به ایرنا گفته بود: «این مسئله نشان می‌دهد دولت ترامپ از برجام خارج نخواهد شد و اکنون پذیرفته که ایران به تعهدات خود عمل کرده و برجام در روال مناسبی به کار خود ادامه می‌دهد اما ناخرسندی ترامپ ناشی از این واقعیت است که دولتش اکنون به طور رسمی پذیرفته که تهران به مفاد توافقنامه عمل کرده و ایالات متحده به تعهداتش پایبند خواهد بود.
تا زمانی که ایران به تعهدات خود در برجام پایبند باشد، دولت ترامپ به طور یک‌جانبه از برجام خارج نخواهد شد.» از طرف دیگر فاصله گرفتن اتحادیه اروپا از سیاست‌های امریکا بستری را فراهم کرد تا علاوه بر اینکه کشورهای اروپایی تمایل بیشتری برای همکاری با ایران نشان دهند و برجام به صورت گام‌به‌گام اجرا شود تلنگری به دولت پوپولیست ترامپ وارد شود که با یک‌جانبه‌گرایی و تهدید نمی‌تواند سیاست‌های خود را به بهانه‌های برجام در قبال سوریه و یمن به ایران تحمیل کند از این‌رو سیاست‌های خود را با کمی انعطاف‌پذیری تعدیل کرد تا از یک‌سو منافع این کشور در خاورمیانه حفظ شود و از سوی دیگر مطمئن شده که درصورت پایبندی ایران به برجام نمی‌تواند آن را نقض کند و اگر به این سمت حرکت کند طرف‌های مذاکره همچون روسیه و چین در شورای امنیت با وتو روبه‌رو خواهند شد. البته دولت ایران نباید فراموش کند که عبور از تفاهم‌های بین‌المللی نمی‌تواند ایران را به توسعه اقتصادی برساند. بنابراین پایبندی به برجام از سوی دولت دوازدهم یعنی همگامی برای تحقق شعار اشتغال و تولید، چراکه بخش عمده‌ای از فعالیت بنگاه‌های اقتصادی ایران از نظر ماشین‌آلات، فناوری یا مواد اولیه و واسطه‌ای به بیرون از مرزها وابسته است و اگر با دیوار مرزهای ایران را به انحصار بکشد نتیجه آن چیزی نیست جز انحطاط اقتصاد که به دلیل خروج اقتصادی از رقابت‌پذیری خواهد بود.