شهروند- از پشت بام خانه‌ها گرفته تا پارک‌ها و حیاط مدارس، هر جا که چشم می‌گردانی آثار و نشانه‌ای از یک دکل مخابراتی می‌بینی. با وجود اینکه تعداد دکل‌های BTS طبق اعلام مخابرات در کشور از مرز ٥٠هزار دکل گذر کرده، برخی از غیراستاندارد بودن حد فاصل دکل‌ها سخن گفته و عنوان می‌کنند که اپراتورهای تلفن همراه ناچارند تشعشات قوی‌تری برای پوشش آنتن‌دهی تولید کنند. انتقادها به نحوه جانمایی دکل‌های مخابراتی در حالی مطرح می‌شود که کارشناسان فعال در این حوزه این مسأله را رد می‌کنند.
داوود زارعیان، معاون مشتریان شرکت مخابرات ایران در این‌باره به «شهروند» توضیح می‌دهد که دکل‌های موبایل متناسب با تعداد مشترکان در یک منطقه تعریف می‌شود و این‌گونه نیست که اپراتوری برای پوشش‌دهی بیشتر بدون توجه به مشترکان فرکانس تولیدی اش را افزایش دهد. او با اشاره به اینکه زمانی آنتن‌دهی گوش‌های موبایل در تهران تنها توسط ٤ دکل انجام می‌شد، ادامه داد: اما در ٢٣سال گذشته تعداد دکل‌های BTS از ٤ دستگاه به بیش از ٥٠هزار دستگاه افزایش یافته و این ناشی از افزایش تعداد مشترکان بوده است اما نگرانی‌ها درباره تشعشات دکل‌های مخابراتی در حالی همچنان وجود دارد که به گفته میر طاهری، کارشناس آی‌تی، ٧ ایستگاه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بر میزان تشعشات تولیدشده دکل‌های مخابراتی نظارت داشته و در صورت هرگونه تخلف به‌شدت با اپراتور مربوطه برخورد می‌شود.
آنتن‌دهی هر دکل 35 کیلومتر
از حدود یک دهه پیش که نصب دکل‌های مخابراتی در داخل بافت‌شهری آغاز شد، بحث زیان‌آوربودن تشعشعات این نوع آنتن‌ها هم از سوی کارشناسان مطرح شد. این موضوع سروصدای زیادی بین مردم برپا کرد تا اینکه وزارت بهداشت اعلام کرد که اشعه‌های این نوع دکل‌ها مضر نیست. بعد از آن بود که سازمان انرژی اتمی، وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی هر یک بر غیر مضر بودن این دکل‌ها صحه گذاشتند؛ اما حالا فرکانس بالای دکل‌های مخابراتی بر سرزبان‌ها افتاده و برخی از غیراستانداردبودن آنها می‌گویند که زارعیان، معاون مشتریان شرکت مخابرات ایران آن را شایعه دانسته و توضیح می‌دهد: دکل‌های موبایل متناسب با تعداد مشترکان در یک منطقه تعریف می‌شود. در حالت عادی پوشش هر آنتن به ٣٥ کیلومتر می‌رسد اما با افزایش تعداد مشترکان تلفن همراه ناچار به افزایش دکل‌های مخابراتی شده‌ایم.
پوشش شبکه موبایل تنها با 4 دکل
اما یکی از سوال‌هایی که ممکن است در ذهن شهروندان شکل گیرد، این است که چرا برخی مناطق شهری مملو از دکل‌های مخابراتی هستند و در برخی مناطق تعداد این دکل‌ها بسیار محدود است؛ مگر استاندارد مشخصی در این رابطه وجود ندارد؟ ابهاماتی که روابط‌عمومی شرکت همراه اول در پاسخ به آن می‌گوید: در حوزه نصب دکل‌های مخابراتی سازمان‌های مختلفی متولی امر هستند که می‌توان به سازمان تنظیم مقررات رادیویی، سازمان انرژی اتمی، اپراتورها و شهرداری‌ها اشاره کرد. این سازمان‌ها پیش از نصب دکل محدوده مورد نظر و استانداردهای مورد نیاز را بررسی و ارزیابی کرده و پس از آن نسبت به برپایی دکل‌ها اقدام می‌شود. روابط‌عمومی این شرکت می‌افزاید: در این موضوع هیچ اشکال و ایرادی وجود ندارد و همان‌طور که گفته شد متولیان امر با بررسی‌های خود راجع به تعداد دکل‌ها در یک منطقه تصمیم‌گیری می‌کنند.زارعیان معاون امور مشترکان مخابرات شرکت مخابرات نیز به نوعی بر اظهارات مطرح‌شده از سوی اپراتور همراه اول صحه گذاشته و توضیح می‌دهد که سال ٧٢، روزهایی که موبایل به‌تازگی وارد ایران شده بود ٤ دکل آنتن‌دهی کل شهر را پوشش می‌داد؛ اما حالا شرایط فرق کرده و هر روز بر تعداد مشترکان تلفن‌همراه افزوده می‌شود؛ طبعا این افزایش مشترک آنتن‌های بیشتری می‌طلبد و همین مسأله موجب شده که طی ٢٣سال گذشته تعداد دکل‌ها از ٤ دستگاه به بیش از ٥٠ هزار دکل افزایش یابد.
اپراتورهای تلفن همراه بازنده تعداد پایین دکل‌های مخابراتی
تعداد پایین دکل‌های مخابراتی به دلیل بالابودن قیمت تمام‌شده نصب آنها از دیگر ابهاماتی که زارعیان در پاسخ به آن می‌گوید: عدم افزایش دکل‌های مخابراتی متناسب با بالا رفتن تعداد مشترکان، کیفیت آنتن‌دهی را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و همین مسأله به زیان اپراتورهای تلفن همراه است؛ چرا که در این شرایط مشترکان قادر به برقراری تماس نخواهند بود. او ادامه داد: اصلا نمی‌توان ادعا کرد که اپراتورهای موبایل به دلیل بالابودن قیمت و پایین‌آوردن هزینه‌های خود از زیر بار ایجاد دکل طفره می‌روند و قدرت تشعشات را برای پوشش‌دادن گپ موجود بالا می‌برند؛ چراکه هزینه ناشی از افت کیفیت شبکه برای اپراتورها بیش از ایجاد دکل است. او ادامه می‌دهد: در حال حاضر رقابت سنگینی در میان اپراتورهای تلفن همراه برای جذب مشترکان ایجاد شده و هر یک تلاش می‌کنند که با بالابردن کیفیت شبکه و کاهش اختلالات مشترکان خود را افزایش دهند؛ بنابراین، اين اظهارات کاملا غیرمنطقی است.
بالاخره تشعشعات دکل‌های BTS مخابرات ضرر دارد یا ندارد
بالاخره تشعشعات دکل‌های BTS مخابرات ضرر دارد یا ندارد؟ سوالی است که هر چند وقت یک‌بار بر سر زبان‌ها می‌افتد. هرچند که تمام دستگاه‌های ذیربط ازجمله سازمان انرژی اتمی، وزارت بهداشت و کارشناسان مختلفی که در این حوزه فعالیت کرده‌اند، اعلام کردند که دکل‌های مخابراتی خطری برای مردم ندارند؛ اما نگرانی‌ها درباره فعالیت این دکل‌ها همچنان وجود دارد و هر چند وقت یک‌بار با طرح شایعاتی قوت می‌گیرد. حالا برخی از بالابودن تشعشعات تولیدشده این دکل‌ها به دلیل کم‌بودن تعدادشان سخن می‌گوید. اظهاراتی که میر طاهری، کارشناسان آی‌تی نیز آنها را رد کرده و به «شهروند» می‌گوید: ٧ ایستگاه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بر میزان تشعشعات تولیدشده دکل‌های مخابراتی نظارت داشته و در صورت هرگونه تخلف به‌شدت با اپراتور مربوطه برخورد می‌شود.
با توجه به نظارت دقیقی که این سازمان بر میزان فرکانس تولیدشده دارد، احتمال تخلفاتی از این دست بسیار بعید است. به گفته او، امواج ناشی از گوشی‌های موبایل و همچنین سایت‌های BTS در زمره امواج فرکانس‌های رادیویی RF قرار دارند که به هیچ وجه اثر تخریبی روی بافت‌های زنده نداشته و تنها باعث افزایش دمای ناحیه‌ای از بدن می‌شوند که در معرض تابش قرار گرفته است. زارعیان فرد دیگر است که زیان دکل‌های مخابراتی بر سلامت انسان‌ها را رد کرده و می‌گوید: در حال حاضر یک دکل آنتن مخابراتی حداقل با ٣٠ متر ارتفاع در مناطق مختلف نصب می‌شود و فاصله انسانی با این دکل‌ها دور است، از طرفی به دلیل اینکه تشعشع در این‌گونه دکل‌ها متمرکز نیست و تا حدودی پخش است، نمی‌تواند آسیبی برای بدن داشته باشد. به گفته این کارشناس مخابرات، ساکنان زیر دکل‌ها وآنتن‌های نصب‌شده در بالای ساختمان‌ها از کمترین تشعشعات برخوردارهستند و نفوذ این تشعشعات به زیر دکل در حد صفر است چراکه بیشتر به سمت جهت طراحی‌شده ساطع می‌شود.
شرایط در دیگر کشورها چگونه است
شاید گمان کنید که شرایط در کشورها متفاوت است. اما آن‌گونه که معاون مشتریان شرکت مخابرات ایران اعلام می‌کند: در تمام دنیا حتی اروپا آنتن‌های مورد استفاده شبیه آنتن‌هایی است که ما استفاده می‌کنیم؛ اما به طور کلی براي جلوگیری از حداقل برخی عوارض عادی و معمولی که ممکن است بر اثر تشعشعات ناشی از دکل‌ها رخ دهد، آنتن‌ها را در ارتفاع نصب می‌کنند که فاصله‌ای منطقی با مردم داشته باشد. او خاطرنشان کرد: جای نگرانی نیست چرا که در دنیا، حدود ٤٠٠٠میلیارد دکل تلفن همراه بر اساس همین شبکه نصب شده‌اند، لذا اگر خطری در پیش بود قطعا کشورهای اروپایی و آمریکایی با این قضیه برخورد می‌کردند.
جای خالی قانون
دکل‌های مخابراتی همه جا هستند؛ کافی است به روی پشت‌بام خانه‌مان برویم و سری بچرخانیم، آن وقت است که می‌فهمیم تمام مردم و به‌ویژه ساکنان کلانشهرها در محاصره آنتن‌های شرکت‌های خدمات اینترنتی و مخابراتی قرار گرفته‌اند و اجاره‌بهای پرداختی این شرکت‌ها به ساختمان‌ها افراد بیشتری را برای پذیرایی و میزبانی از این آنتن‌ها ترغیب می‌سازد. در حالی که انتظار می‌رود سازمانی خاص بر نحوه ایجاد دکل‌های مخابراتی نظارت داشته باشد، آن‌گونه که میر طاهری، کارشناس آی‌تی می‌گوید: ایجاد دکل بر روی پشت‌بام یک ساختمان یک توافق بین مالک و اپراتور متقاضی است و هیچ قانونی برعلیه آن وجود دارد.
میزان اجاره‌بهای پرداختی به ساختمان‌ها
گفته می‌شود که اجاره پرداختی از سوی اپراتورها آن‌قدر بالاست که بسیاری از مردم را نسبت به پذیرش نصب آنتن بر روی پشت‌بام منازل‌شان ترغیب می‌کند، اما از طرفی در برخی مناطق شهری مثل تهران، مخالفت‌ها و عدم پذیرش‌هایی وجود دارد که باعث می‌شود اجاره‌بها بالاتر برود. برای نمونه، مدیرعامل رایتل با اشاره به ناهمواربودن مسیر دریافت مجوز و سختی‌های پیش روی اپراتورها، در مورد میزان اجاره‌بهای پرداختی برای ساختمان‌ها می‌گوید: «این رقم بسته به میزان مورد تأیید کارشناس بین ۳۰ تا ۵۰میلیون تومان در سال است. همچنین خبرگزاری فارس در گزارشی میزان متوسط اجاره‌بهای پرداختی برای نصب دکل‌های مخابراتی در شهر تهران را حدود ۲۰ تا ۳۰میلیون تومان در سال اعلام کرده و در ادامه می‌گوید: این رقم در مناطق خاص ازجمله مناطقی که موقعیت مطلوبی از نظر شبکه دارد یا مناطقی که ساکنان برای نصب دکل ممانعت می‌کنند، مانند گیشا و یوسف‌آباد افزایش می‌یابد؛ برای مثال یک آنتن در محدوده خاصی از میدان ونک سالیانه ۲۰۰میلیون تومان (ماهیانه حدود ۱۶میلیون تومان) اجاره دارد و آنتن دیگری در تقاطع خیابان جردن و مدرس ماهیانه حدود ۲۰میلیون تومان اجاره دارد.